Nhà ở xã hội khó hút khách: Vì sao?

Thiếu nguồn tài chính ưu đãi

Sở Xây dựng Hà Nội vừa thông báo tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội tại xã Đông Hội, huyện Đông Anh, do Công ty TNHH Thăng Long làm chủ đầu tư, dự kiến hoàn thành trong quý IV-2018. Được biết, giá bán căn hộ hơn 15,1 triệu đồng/m2 (chưa thuế, phí bảo trì); giá cho thuê 66.600 đồng/m2/tháng. Trước đó, Công ty cổ phần Đầu tư Hải Phát công bố tiếp nhận hồ sơ mua nhà đợt 4 với giá bán tạm tính từ 13,5 triệu đến 14,3 triệu đồng/m2, thuộc dự án nhà ở xã hội Phú Lãm, quận Hà Đông. Trong khi đó, Công ty cổ phần Tập đoàn CEO tiếp nhận hồ sơ mua nhà ở xã hội Bamboo Garden (Khu đô thị Quốc Oai, xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai) đợt 11, với giá bán dưới 10 triệu đồng/m2...

Việc hàng loạt dự án nhà ở xã hội trên địa bàn Hà Nội tiếp nhận hồ sơ mua, thuê nhà cho thấy phân khúc này vẫn nhận được sự quan tâm đầu tư của nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, so với giai đoạn gói tín dụng hỗ trợ nhà ở xã hội trị giá 30.000 tỷ đồng được triển khai, số lượng dự án, đặc biệt là dự án có vị trí gần trung tâm, có quy mô của một khu đô thị hoàn chỉnh đã giảm. Mặc dù nhu cầu nhà ở giá rẻ của thị trường rất lớn nhưng lượng khách đăng ký mua cũng không còn đông, do thiếu nguồn tài chính có lãi suất hợp lý.
Anh Nguyễn Tuấn Tú (phố Đặng Tiến Đông, quận Đống Đa) cho biết, gia đình anh đã tìm hiểu một số dự án nhà ở xã hội, nếu có giá hợp lý thì lại xa trung tâm. Song, vấn đề lớn nhất với người mua là không có gói tín dụng lãi suất ưu đãi như gói 30.000 tỷ đồng trước đây.

Tại Diễn đàn bất động sản Việt Nam thường niên lần thứ nhất, chuyên gia kinh tế - Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa nhận xét, tài chính cho nhà ở xã hội là vấn đề nan giải, vì dường như chỉ huy động từ các ngân hàng. "Đây không phải là giải pháp dài hạn, lâu bền, còn gây bức xúc cho ngành Ngân hàng khi chịu nhiều áp lực lãi suất huy động. Tôi nghĩ cơ quan chức năng nên nghiên cứu kinh nghiệm của các nước để huy động nguồn vốn khác hỗ trợ nhà ở xã hội, như lập quỹ tiết kiệm, nhằm giảm sự phụ thuộc vào ngân sách" - ông Nghĩa chia sẻ.

Phát triển nhà ở xã hội và nhà thương mại giá rẻ

Theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, giải pháp lập quỹ đã được bàn bạc, nhưng thực tế thu nhập bình quân của người lao động còn thấp, nên việc lập quỹ tiết kiệm cho nhà ở chưa khả thi. Cùng với đó, cần lưu ý nhà ở xã hội tập trung ở các đô thị lớn, như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, nên vị trí dự án không nên quá xa; đồng thời phải có biện pháp hỗ trợ về thuế, giá thành bên cạnh nguồn vốn, chính sách cho vay...

Là một trong những doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội, ông Nguyễn Xuân Long, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Nam Long cho rằng, nhu cầu nhà ở xã hội và thương mại ngày càng bức thiết, khi 70% dân số trong độ tuổi lao động. Vì vậy, nên hình thành cơ quan quản lý, phát triển nhà ở cấp quốc gia, giữ vai trò đầu mối cho các kế hoạch, quy hoạch phát triển đô thị, chỉnh trang đô thị tại các thành phố lớn và cung cấp quỹ nhà ở xã hội cho các đối tượng thu nhập thấp... Vấn đề quan trọng nhất là triển khai kế hoạch hành động cụ thể, như: Quy hoạch quỹ đất công để phát triển nhà ở xã hội; hình thành cơ chế ưu đãi tài chính, tín dụng và thuế cho người mua nhà và các tổ chức phát triển nhà; giải quyết hai vướng mắc lớn nhất trong phát triển nhà ở xã hội là chi phí giải phòng mặt bằng và ban hành khung định mức để hạch toán các chi phí xây dựng hạ tầng kỹ thuật.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản Vũ Văn Phấn cho biết, phát triển nhà ở là trách nhiệm của Nhà nước, xã hội và người dân. Vì vậy, bên cạnh phát triển nhà ở thương mại đáp ứng nhu cầu đối tượng có khả năng chi trả theo cơ chế thị trường, cần tập trung phát triển nhà ở xã hội.

Ngoài ra, trong cơ cấu nhà ở thương mại, đã có các quy định khuyến khích phát triển nhà ở có cơ cấu diện tích hợp lý, hình thành loại hình nhà ở thương mại giá rẻ, đáp ứng nhu cầu của các đối tượng có khả năng chi trả khác nhau theo cơ chế thị trường.