Nhà khoa học xóa ranh giới ngôn ngữ

Sinh năm 1958, PGS-TS. Lương Chi Mai lớn lên trong một gia đình trí thức Hà Nội gốc. Thuở bé, bà là học sinh chuyên toán của Trường Chu Văn An. Tốt nghiệp khoa Toán ứng dụng, Trường ĐH Tổng hợp Kishinhop (Liên Xô cũ), bà bảo vệ thành công luận án PTS vào tháng 1-1992. 29 năm làm việc tại Viện CNTT (thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam), bà đã có nhiều đóng góp trong nghiên cứu khoa học, đào tạo, giảng dạy và quản lý. Đi sâu vào lĩnh vực nhận dạng tiếng nói và chữ viết tiếng Việt, bà đã hoàn thành 10 đề tài khoa học có tính ứng dụng cao (trong đó có nhiều đề tài cấp Nhà nước và nghiên cứu khoa học cơ bản).

Là Trưởng phòng Nhận dạng, kiêm Phó Viện trưởng Viện CNTT, bà có công lớn trong hướng dẫn nghiên cứu sinh, đào tạo đội ngũ chuyên gia CNTT tại Viện CNTT và Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia Hà Nội). Dưới sự dẫn dắt của bà, hơn 20 năm nay, Phòng Nhận dạng đã không ngừng phát triển, nhiều học trò của bà đã trở thành những chuyên gia giỏi của ngành CNTT.

Từ khoảng 5 năm nay, bà cùng cộng sự bắt đầu nghiên cứu về nhận dạng và tổng hợp tiếng Việt. Nhóm của bà đã phát triển các mô hình nhận dạng và tổng hợp tiếng nói, bước đầu tiếp cận công nghệ dịch tiếng nói trong lĩnh vực du lịch của mạng lưới quốc tế A-STAR (Asian Speech Technology Advanced Reaserch) do đối tác Nhật Bản chủ trì. Hiện đề tài cấp Nhà nước: "Nghiên cứu phát triển hệ thống dịch tiếng nói hai chiều Việt - Anh, Anh - Việt có định hướng lĩnh vực" do bà làm chủ nhiệm đã được Bộ KHCN phê duyệt. Từ đề tài này, trên cơ sở dịch hai chiều Việt - Anh - Việt, sẽ dễ dàng mở rộng trên các cặp ngôn ngữ khác, tạo điều kiện xóa nhòa ranh giới bất đồng ngôn ngữ trong tương lai không xa. Từ đề tài này, công nghệ phiên dịch từ tiếng nói phục vụ cho lĩnh vực giao tiếp, du lịch và cài đặt trên mobile sẽ mở ra nhiều ứng dụng tiện ích trong cuộc sống.

PGS-TS. Lương Chi Mai đã được trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Giải nhất Giải thưởng Sáng tạo công nghệ Việt Nam năm 1999 với phần mềm nhận dạng chữ Việt in Việt Nam-DOCR1.0, Giải thưởng Viện Khoa học Việt Nam 1990 cho Phần mềm nhận dạng chữ Latinh ADOR, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2005, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ vì "đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển khoa học và công nghệ"… Với thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học, đào tạo, PGS-TS. Lương Chi Mai xứng đáng được nhận giải thưởng Kovalevskaia năm 2010.