Nguy cơ xuất hiện bệnh sốt rét tại Hà Nội: Không thể chủ quan

Nguy cơ "nhập khẩu" bệnh

Theo ông Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Sốt rét, côn trùng và ký sinh trùng trung ương, trong 3 tháng qua đã có khoảng 100 bệnh nhân sốt rét nhập viện tại một số tỉnh miền Bắc có đông người đi xuất khẩu lao động ở Châu Phi như Hà Nam, Nam Định, Thái Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An và kể cả Hà Nội. Đáng lo ngại là Hà Nội nhiều năm nay không có bệnh nhân sốt rét nên việc chẩn đoán, điều trị bệnh sốt rét ở nhiều cơ sở y tế, đặc biệt là cơ sở y tế tuyến dưới, không dễ dàng.

Chính vì vậy, cách đây khoảng 2 tuần đã có một ca tử vong sốt rét ngay tại Thủ đô. Bệnh nhân là nam giới quê ở huyện Ứng Hòa (Hà Nội), đi lao động ở Châu Phi và đã về nước hơn 1 tháng trước khi phát bệnh. Viện trưởng Trần Thanh Dương cho biết, bệnh nhân được điều trị tại Bệnh viện huyện Ứng Hòa trong 2 tuần nhưng không xác định được chính xác bệnh mà chỉ nghi là viêm phổi, sốt thông thường. Đến khi xuất hiện cơn sốt rét điển hình, bệnh nhân được chuyển ra Bệnh viện Bạch Mai, tuy nhiên bệnh đã quá nặng, bệnh nhân bị suy đa phủ tạng và tử vong.

Một điểm lạ nữa ở bệnh nhân sốt rét trong nhóm đi lao động ở Châu Phi về nước, theo ông Dương là đã có trường hợp bệnh không đáp ứng thuốc điều trị thế hệ mới hiện đang sử dụng phổ biến tại Việt Nam. Sau 2 tuần điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai mà hiệu quả vẫn không tiến triển, các bác sỹ của Bệnh viện Bạch Mai và Viện Sốt rét, côn trùng và ký sinh trùng trung ương đã sử dụng thuốc sốt rét thế hệ cũ Quinin hiện hầu như không sử dụng tại Việt Nam để điều trị cho bệnh nhân này. Kết quả thật bất ngờ, bệnh nhân đã dứt cơn sốt rét và bình phục trở lại. Tuy nhiên, ông Dương cho rằng hiện tượng này chỉ mới xuất hiện ở một bệnh nhân, nên chưa thể kết luận đây là một hiện tượng.

Bệnh cũ, nguy cơ mới

Sốt rét không phải là căn bệnh mới lạ ở Việt Nam nhưng nhiều năm gần đây Hà Nội không có bệnh nhân sốt rét. Theo số liệu của Viện Sốt rét, côn trùng và ký sinh trùng trung ương, 6 tháng đầu năm 2013 cả nước có gần 17.000 bệnh nhân sốt rét, giảm 15% so với cùng kỳ 2012. Tuy nhiên, lại đang có những nguy cơ mới nổi lên xung quanh việc phòng, chống sốt rét, đó là nguy cơ từ nhóm lao động tự do, di dân, làm các nghề nghiệp như khai mỏ, khai thác cao su, công nhân lâm nghiệp, đặc biệt mới đây xuất hiện nguy cơ phát bệnh sốt rét từ người đi làm việc tại Châu Phi về nước.

Ông Trần Thanh Dương cho hay, hiện không chỉ Việt Nam mà một số quốc gia lân cận như Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Lào, Philippines… đều có số mắc sốt rét khá lớn. Trong đó, nguy hiểm nhất là Myanmar mỗi năm có cả triệu người mắc bệnh. Trong khi chủng sốt rét ở những người đi Châu Phi làm việc về nước vẫn là chủng thường thấy ở Việt Nam, thì các địa phương như Gia Lai, Bình Phước, Đắc Nông và Quảng Nam đang gia tăng hiện tượng bệnh nhân sốt rét bị kháng thuốc, kể cả các thuốc điều trị thế hệ mới. Viện Sốt rét, côn trùng và ký sinh trùng trung ương đã mở rộng phòng, chống chủng sốt rét kháng thuốc ra 14 tỉnh khu vực miền Trung và Tây Nguyên.

Với nguy cơ từ người đi làm việc ở Châu Phi về nước, Viện trưởng Viện Sốt rét, côn trùng và ký sinh trùng trung ương khuyến cáo thời gian ủ bệnh sốt rét từ 2 tuần đến hàng tháng. Trong thời gian kể trên, nếu thấy có hiện tượng lạ như ốm, sốt có kèm theo rét run…, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế, đặc biệt là các trung tâm phòng, chống sốt rét chuyên khoa để được điều trị. Ông Dương cũng cho biết do gần đây các địa phương vùng đồng bằng hoặc khu vực đông dân cư đô thị ít gặp bệnh sốt rét, nên người bệnh có dấu hiệu chủ quan, cho rằng mình chỉ cảm sốt thông thường, để ở nhà tự điều trị. Tuy nhiên, từ nhóm bệnh nhân sốt rét nặng đã đến bệnh viện điều trị cho thấy nguy cơ của căn bệnh này là khá nghiêm trọng, thậm chí có nguy cơ tử vong với những trường hợp bệnh nặng, không được điều trị kịp thời.