Ngoại trưởng Mỹ tới Đông Âu khi mối lo ngại gia tăng về Ukraine, Moldova và Gruzia

Theo lịch trình, ông Blinken sẽ đến thủ đô Chisinau của Moldova ngày 29-5 trước khi tham dự cuộc họp các bộ trưởng ngoại giao của tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại Praha, Cộng hòa Séc vào 30 và 31-5. Cuộc họp này sẽ là cuộc gặp gỡ ngoại giao lớn cuối cùng của liên minh quân sự trước khi các nhà lãnh đạo tham dự Hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 80 năm thành lập NATO tại Washington, Mỹ, vào tháng 7.

Chuyến đi diễn ra chỉ hai tuần sau khi ông Blinken thực hiện chuyến thăm bất ngờ tới Ukraine để trấn an Kiev, trước các cuộc tấn công ngày càng gia tăng của Nga ở phía Bắc nước này.

Bộ Ngoại giao cho biết, tại điểm dừng chân đầu tiên ở Chisinau, nhà ngoại giao Mỹ sẽ gặp Tổng thống Moldova Maia Sandu để tái khẳng định sự ủng hộ của Washington đối với tiến trình gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Moldova. Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại châu Âu, James O'Brien, cho biết, ông Blinken sẽ công bố gói hỗ trợ “mạnh mẽ” cho Moldova, nơi có 1.500 binh sĩ Nga đóng quân trên lãnh thổ tranh chấp Transnistria.

Ông O'Brien nói với báo chí: “Chúng tôi không thấy có mối đe dọa quân sự trực tiếp nào vào thời điểm này, nhưng các hoạt động gây ảnh hưởng của Nga đang diễn ra và đó là điều đáng lo ngại”. Ông không tiết lộ chi tiết về gói hỗ trợ.

Moldova, giống như Ukraine, là một ứng cử viên đang trong tiến trình gia nhập EU và đã nhiều lần cáo buộc Nga tiến hành một “cuộc chiến tranh hỗn hợp” chống lại quốc gia này, can thiệp vào các cuộc bầu cử địa phương và thực hiện các chiến dịch thông tin sai lệch trên quy mô lớn, nhằm cố gắng lật đổ chính phủ và làm chệch hướng con đường gia nhập EU của Moldova.

Tại Praha, trước khi tham dự cuộc họp của NATO, Ngoại trưởng Blinken sẽ gặp người đồng cấp Cộng hòa Séc Jan Lipavsky và các quan chức khác để thảo luận về việc hỗ trợ Ukraine, trong đó có sáng kiến ​​của Séc nhằm cung cấp thêm đạn dược cho Kiev.

Ngoài Ukraine là chủ đề chương trình nghị sự hàng đầu, các bộ trưởng NATO cũng sẽ xem xét những diễn biến ở Gruzia, giống như Ukraine, mong muốn gia nhập NATO và đang bị lôi kéo vào cuộc tranh cãi về đạo luật “đặc vụ nước ngoài”.

Tổng thống Gruzia Salome Zourabichvili đã phủ quyết đạo luật gây ra những cuộc biểu tình rầm rộ trong nhiều tuần qua nhưng đảng Giấc mơ Gruzia cầm quyền có đa số trong Quốc hội có thể bác bỏ quyền phủ quyết của Tổng thống.

Đạo luật yêu cầu bất kỳ tổ chức trong nước nào nhận được hơn 20% tiền tài trợ từ nước ngoài phải đăng ký làm đại diện nước ngoài. Những người phản đối cho rằng, đạo luật sẽ gắn kết quốc gia Nam Caucasus này chặt chẽ hơn với Nga và kéo đất nước họ ra khỏi Liên minh châu Âu (EU).

Hôm 24-5, chính quyền Mỹ tuyên bố sẽ đưa ra hạn chế về thị thực đối với Gruzia, cũng như xem xét lại hợp tác song phương với nước này do luật về “đặc vụ nước ngoài”.