Nghề trồng hành tím ở đảo Lý Sơn

Đảo Lý Sơn được hình thành từ hoạt động “nhóm núi lửa” gồm tổng cộng 13 núi lửa, 03 ngọn núi lửa chóp nón hình thành lên Cù Lao Ré hay còn gọi là đảo lớn Lý Sơn và 01 ngọn núi lửa hình thành lên Cù Lao Bãi Bồi (đảo bé Lý Sơn).

Hoạt động kiến tạo núi lửa đặc biệt tạo lên những vách đá kỳ vĩ, nuôi dưỡng hệ sinh thái rặng san hô và các loài thuỷ sinh phong phú. Đứng trên đỉnh núi Thới Lới cao 181 mét nhìn xuống, cảnh biển đẹp lạ thường với màu xanh của ngọc bích…

Hoạt động Địa chất núi lửa nung chảy đá gốc bazan, trải qua quá trình phong hoá vật lý, hoá học và sinh học… tạo ra nguồn đất đỏ Bazan tơi xốp, giàu sắt, nhôm và các chất dinh dưỡng khác, có tác dụng giữ ẩm cao, rất thích hợp trồng hành, tỏi…

Lý Sơn có diện tích trồng hành tỏi khoảng 310 ha. Tỏi trồng 1 vụ/năm từ tháng 10 đến tháng 2, hành được trồng 2 vụ/năm từ tháng 3 đến tháng 9. Trong số 2 xã tại đảo lớn Lý Sơn, xã An Hải có diện tích trồng hành tỏi lớn nhất và bằng phẳng, kéo dài tận sát bờ biển.

Cánh đồng xã An Vĩnh có diện tích nhỏ hơn, được khai hoang từ những triền đồi dốc. Những thửa ruộng nơi đây gợi nhớ đến những thửa ruộng bậc thang vùng núi tây bắc….

Khác với đất liền, hành tím trồng ở Lý Sơn được kết củ trên lớp đất cát nên thu hoạch rất dễ dàng, chỉ cần nhổ nhẹ bằng tay. Khi nhổ lên hành đã sạch đất cát.

Hành tím Lý Sơn có vị thơm ngọt đặc biệt, không hăng và cay nên có thể ăn sống, làm salat hoặc dùng làm gia vị trong nhiều món ăn đa dạng…

Việc vận chuyển, làm đất nặng nhọc được giao cho đàn ông. Ở Lý Sơn, phương tiện vận chuyển hành tím chủ yếu bằng xe cải tiến –loại phương tiện phù hợp với những lối nhỏ, quanh co

Hành sau khi được chuyển từ cánh đồng về nhà sẽ được sàng sảy, phân loại và bảo quản, đóng gói trước khi đem ra thị trường…

Mùa thu hoạch, khắp nơi trên đảo Lý Sơn đều bắt gặp sắc tím của hành. Hành tím có mặt ngoài sân phơi, hành chất từng búi trên thềm nhà, hành tràn cả vào phòng khách…

Sau thu hoạch, người dân Lý Sơn lại tất bật chuẩn bị cho mùa vụ mới. Lớp đất đỏ bazan giàu dinh dưỡng được lấy từ chân núi hoặc đào từ dưới hầm lên, dải đều trên mặt ruộng rồi đầm chặt. Cuối cùng, phủ một lớp cát trắng dầy khoảng 2cm trên lớp đất bazan để làm mát và có tác dụng giữ ẩm cho đất. Cứ 3 – 4 năm, lớp đất bazan lại được thay thế một lần…

Nghề trồng hành tỏi như sinh ra để dành riêng cho người dân nơi đây. Sự cần mẫn và đầy sức sống của người dân đảo được truyền từ đời này sang đời khác, nuôi dưỡng và bảo vệ mảnh đất này….