Nghệ nhân trồng mai trắng trên đất Hà thành

Những ngày áp Tết nguyên đán Canh Dần, gian hàng trưng bày mai trắng của gia đình anh Lê Văn Thành ở số nhà 203 đường Âu Cơ tấp nập khách, người tới mua mai cũng lắm và người yêu mai đến ngắm mai cũng nhiều. Từng hàng mai trắng với đầy đủ các dáng, thế khác nhau như thế trực, thế trực xiêu, thế hoành, thế huyền… được sắp xếp thẳng tắp, bắt mắt khiến ai cũng phải trầm trồ khen ngợi tài năng của người trồng mai. Anh cho biết: Năm nay thời tiết đẹp nên lượngkhách vào tham quan và mua mai trắng khá đông. Đến ngày 25-12 (âm lịch), gia đình anh đã bán và cho thuê được 2/3 số chậu mai trong vườn (trên 300 chậu), đem lợi nhuận về cho gia đình trên 600 triệu đồng. Hiện, trong vườn chỉ còn gần 200 chậu nữa.

Trả lời câu hỏi, Cơ duyên nào đưa anh đến với nghề trồng mai trắng? vừa nhấp chén trà nóng, anh Thành tâm sự: “Những năm 1973, 1974 gia đình tôi trồng rất nhiều loại hoa, cây cảnh, trong đó có mai trắng. Thấy tôi suốt ngày “bám đuôi”, ngắm nghía những chậu mai trong vườn, bố tôi bảo nếu con thực sự yêu mai trắng thì cha dạy làm nghề. Thế rồi ông bắt đầu dạy tôi cách tỉa cành, uốn dáng mai. Vừa dạy làm, ông vừa kể rất nhiều tích chuyện liên quan đến cây mai khiến tôi thích thú. Nghề trồng mai gắn bó với cuộc đời tôi từ đó”.

Anh Thành cho biết cây mai trắng là loại cây khó tính nên việc chăm sóc nó không khác gì chăm con mọn. Từ khi đánh cây lên chậu (tháng 8 âm lịch) cho đến Tết Nguyên đán, cứ mỗi tháng 1 lần người trồng mai phải cắt tỉa, tạo dáng cho cây. Khó nhất của nghề trồng mai là việc tạo dáng, thế cho cây và chọn chậu để đặt mai. Khác với đào, quất, mai trắng là cây thân, cành rất nhỏ và giòn, có cây đã 10 năm tuổi, song vẫn khẳng khiuchỉ cao khoảng 50-60cm. Với đặc thù như vậy nên khi tỉa, uốn cành không cẩn thận sẽ làm gãy, hỏng thế cây. Kinh nghiệm 35 năm trong nghề, anh Thành đã đúc rút cho mìnhnhiều bí quyết kỹ thuật trong chăm sóc cây mai, đểmai ngày càng đẹp hơn và nở hoa đúng dịp tết mà không cần sử dụng bất cứ một loại thuốc kích thích nào.

Anh Thành chia sẻ, một cây mai trắng đẹp là cây có tuổi đời cao (15 năm trở lên), có bộ gốc, rễ đen bóng, sắc hoa tươi, những cánh hoa nhỏ, trắng tinh khôi và điểm phớt hồng ở viền cánh. Có nụ, lộc, cành và tay đẹp. Hiện trong vườn nhà anh có khoảng 100 cây mai có tuổi đời 15 năm trở lên (còn gọi là “lão mai”). Những người yêu mai Hà Nội rất thích “lão mai”, bởi vậy giá bán “lão mai” cũng cao hơn rất nhiều so với những cây có tuổi đời thấp (trung bình từ 5- 10 triệu, cá biệt có cây giá 20 triệu). “Chăm mai trắng khó hơn đào, quất cảnh rất nhiều, nếu lơ là sẽ không kiểm soát được sâu bệnh (nhất là sâu đục thân) hoặc làm cây mất dáng. Ngoài ra, nếu không để ý đến thời tiết, tuốt lá sớm sẽ dẫn đến hoa nở bung ra trước tết, như vậy người trồng mai sẽ thua thiệt…” anh Thành chia sẻ. Chính vì thế, người trồng mai phải rất tỉ mỉ trong việc bón phân, tưới nước, cắt tỉa sao cho cây vẫn có sức sống mà không bị ra hoa bất thường.

Loại cây khó trồng, vậy mà suốt 35 năm qua, người yêu mai trắng như anh Thành mỗi năm vẫn chăm sóc vườn mai của gia đình với mong muốn có những cây mai đẹp phục vụ những người yêu mai trắng ở Hà Nội đón tết. Được biết, mai trắng cótrên đất Quảng Bá từ lâu tuy nhiên do đây là loại cây “kén” người trồng nên nghề trồng mai cứ mai một và chỉ những người thực sự yêu mai mới trụ được với nghề.