Ngân hàng ứng phó với lạm phát

Không còn là nguy cơ...

Nhóm chuyên gia Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận định, giai đoạn 2020-2021, chính sách tiền tệ đã được điều hành linh hoạt, đóng góp tích cực vào việc giảm áp lực lạm phát trong khi vẫn hỗ trợ nền kinh tế. Lạm phát năm 2021 là 1,84%, thấp nhất kể từ năm 2015. Chính sách tiền tệ cũng hỗ trợ tích cực cho nền kinh tế thông qua việc ổn định lãi suất điều hành ở mức thấp, từ đó tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng cung cấp nguồn vốn rẻ cho doanh nghiệp và người dân phục hồi sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra, thị trường ngoại tệ cũng ổn định nhờ chính sách điều hành tỷ giá linh hoạt, bám sát cung cầu thị trường, các cân đối vĩ mô và mục tiêu của chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, năm 2022, bất ổn trên thế giới đã đẩy lạm phát tăng cao và trở thành vấn đề được quan tâm hàng đầu hiện nay. Tại Mỹ, lạm phát đã tăng lên mức cao nhất trong hơn 40 năm. Còn tại Anh, lạm phát cũng tăng lên cao nhất trong 30 năm. Lạm phát tăng cao đã buộc hầu hết các ngân hàng trung ương trên thế giới phải chuyển hướng chính sách sang thắt chặt, tăng mạnh lãi suất để ứng phó.

Theo Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, trong nước, lạm phát không còn là nguy cơ mà đang hiện hữu. Tình hình tài chính tiền tệ toàn cầu nói chung có nhiều biến động sẽ tác động tới nước ta vì Việt Nam có độ mở nền kinh tế khá lớn. Giá cả hàng hóa, xăng, dầu đang nóng lên thời gian gần đây. Những vấn đề này sẽ tác động trực tiếp đến việc điều hành tỷ giá, lãi suất… Ngay từ đầu năm 2022, Ngân hàng Nhà nước đã định hướng tín dụng tập trung vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Đến ngày 9-6, tín dụng tăng 8,15% so với cuối năm 2021, tăng 17,09% so với cùng kỳ năm 2021.

Cũng theo ông Đào Minh Tú, việc duy trì mặt bằng lãi suất ổn định là nỗ lực rất lớn trong bối cảnh trước đó Ngân hàng Nhà nước đã 3 lần hạ lãi suất điều hành. Ngân hàng Nhà nước tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành mặc dù chịu áp lực từ xu hướng thắt chặt tiền tệ, tăng lãi suất trên toàn cầu, nhằm tạo điều kiện để tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn từ Ngân hàng Nhà nước với chi phí thấp, qua đó có điều kiện giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ khách hàng phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Chính sách tiền tệ theo sát diễn biến kinh tế vĩ mô

Trong kiểm soát lạm phát, nới tăng trưởng tín dụng cho ngân hàng thương mại hay không đang là câu hỏi lớn. Theo Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước Phạm Chí Quang tăng trưởng tín dụng tính đến nay đạt khoảng 8,15%, còn khá xa so với mục tiêu tăng trưởng tín dụng của cả năm 2022. Tuy nhiên, 3 năm trở lại đây, nhu cầu tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại đều vượt 20% dù định hướng tăng trưởng tín dụng chỉ 14%. Với tốc độ tăng trưởng lớn như vậy, nếu không kiểm soát hạn mức tín dụng, áp lực lạm phát sẽ rất lớn, áp lực tăng lãi suất huy động cũng rất cao.

“Nếu chiều theo nhu cầu tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại, áp lực với lạm phát là rất lớn. Bởi để phục vụ nhu cầu tăng trưởng tín dụng, các ngân hàng sẽ phải chạy đua tăng lãi suất huy động, dẫn tới lãi suất cho vay và nợ xấu tăng theo”, ông Phạm Chí Quang nêu quan điểm.

Trước sức ép của lạm phát, các chuyên gia kinh tế cho rằng, chính sách tiền tệ cần thận trọng, để đạt 2 mục tiêu là bảo đảm cung ứng vốn, giữ mặt bằng lãi suất, để hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế, đồng thời kiểm soát tốt lạm phát, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô. Trên thực tế, hằng năm, Ngân hàng Nhà nước đưa ra chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng định hướng, nhưng có sự điều chỉnh linh hoạt tùy diễn biến thị trường, kinh tế vĩ mô và từng tổ chức tín dụng. Song về lâu dài, vai trò cung ứng vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế từ hệ thống ngân hàng cần chuyển sang thị trường vốn.

Về vấn đề này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong những tháng đầu năm 2022, lạm phát ở Việt Nam vẫn trong tầm kiểm soát với mức tăng 2,25%. Qua phân tích, mức tăng này chủ yếu liên quan đến giá cả hàng hóa thế giới. Đối với góc độ điều hành, khi chương trình phục hồi kinh tế được triển khai có thể sẽ tác động đến lạm phát. Bởi vậy, từ nay đến cuối năm, chính sách tiền tệ sẽ theo sát diễn biến kinh tế vĩ mô, cũng như tiến độ giải ngân của các gói hỗ trợ. Điều quan trọng nữa là phải kết hợp giữa chính sách tiền tệ, tài khóa và chính sách kiểm soát giá.