Nâng tầm thương hiệu gạo Việt

Theo nghị định này, thương nhân không thực hiện hoặc thực hiện không đúng chỉ đạo, điều hành về dự trữ lưu thông và chất lượng gạo xuất khẩu sẽ bị Bộ Công Thương thu hồi Giấy chứng nhận kinh doanh xuất khẩu gạo. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ ưu tiên phân bổ nguồn kinh phí hằng năm cho chương trình phát triển hoạt động ngoại thương và xúc tiến thương mại đối với gạo và sản phẩm chế biến từ gạo…

Những thay đổi này thể hiện nỗ lực của Chính phủ trong việc nâng cao chất lượng và uy tín của gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời bảo đảm lợi ích cho nông dân và doanh nghiệp trong nước.

Bên cạnh đó, việc tuân thủ chặt chẽ các quy định mới, bảo đảm chất lượng sản phẩm sẽ góp phần phát triển bền vững ngành lúa gạo Việt Nam. Nhất là hiện nay, xuất khẩu lúa gạo có dấu hiệu trầm lắng. Tháng 1-2025, khối lượng xuất khẩu gạo ước đạt 500.000 tấn, tương đương với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu giảm 10,4%, đạt 308 triệu USD, chủ yếu do giá gạo xuất khẩu giảm xuống mức thấp nhất trong hơn hai năm qua. Tháng 2-2025, lượng gạo xuất khẩu ước đạt 600.000 tấn, tăng 5,9% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu giảm 13%, đạt 613 triệu USD.

Dự kiến, sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam năm 2025 vẫn duy trì ổn định. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu có thể chịu áp lực giảm do cạnh tranh gia tăng từ các nước xuất khẩu khác như Ấn Độ và Thái Lan, cùng với yêu cầu cao hơn về chất lượng và truy xuất nguồn gốc từ các thị trường nhập khẩu lớn.

Để ứng phó với những thách thức này, ngành lúa gạo Việt Nam phải tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Trong đó, các doanh nghiệp xuất khẩu cần chuyển hướng sang sản xuất gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, gạo đặc sản thay vì chỉ tập trung vào số lượng. Đồng thời, các doanh nghiệp cần đầu tư công nghệ chế biến sau thu hoạch để nâng cao chất lượng gạo, kéo dài thời gian bảo quản; kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, tuân thủ nghiêm các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của thị trường nhập khẩu.

Trong hoạt động xuất khẩu, ngành lúa gạo cần tiếp tục chú ý xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam, cụ thể là đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho các loại gạo đặc sản; đẩy mạnh truyền thông, hợp tác với các chuỗi phân phối lớn để tiếp tục đưa gạo Việt Nam vào hệ thống siêu thị nước ngoài.

Cùng với đó, đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch, đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống; nghiên cứu kỹ yêu cầu của từng thị trường để điều chỉnh sản phẩm cho phù hợp; tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (EVFTA, RCEP…) để giảm thuế và mở rộng thị phần.

Một giải pháp quan trọng khác, đó là doanh nghiệp xuất khẩu gạo tăng liên kết với nông dân, phát triển vùng nguyên liệu bền vững; hỗ trợ kỹ thuật, giống, quy trình canh tác để nâng cao năng suất và chất lượng lúa gạo, định hướng nông dân sản xuất theo GlobalGAP (tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu)…

Đồng hành với doanh nghiệp, các cơ quan quản lý cần xây dựng chiến lược phát triển ngành gạo dài hạn, chuyển đổi từ xuất khẩu gạo số lượng lớn sang gạo chất lượng cao, giá trị gia tăng cao; hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giống lúa chất lượng cao, có khả năng chống chịu tốt với biến đổi khí hậu; hoàn thiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu trong đó cụ thể là cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí logistics, cảng biển để tăng sức cạnh tranh; tăng cường đàm phán với các thị trường lớn để mở rộng xuất khẩu gạo Việt…

Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành quốc gia xuất khẩu gạo chất lượng cao, không chỉ cạnh tranh về giá mà còn về thương hiệu. Việc áp dụng những tiêu chuẩn chặt chẽ hơn của Nghị định số 01/2025/NĐ-CP giúp thúc đẩy mạnh hơn các dòng sản phẩm gạo chất lượng cao, tạo tiền đề để xây dựng thương hiệu vững chắc cho hạt gạo Việt trên thị trường thế giới.