Thế giới

Mỹ áp thuế 25% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada:Tiềm ẩn cuộc chiến thương mại ở Bắc Mỹ

Thùy Dương (Theo ABCnews, CNBC, The Conversation) • 05/03/2025 - 07:39

Tổng thống Donald Trump tuyên bố mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada có hiệu lực từ ngày 4-3. Động thái này làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại ở Bắc Mỹ vốn đã đẩy lạm phát lên cao và cản trở tăng trưởng.

Sàn giao dịch chứng khoán New York ở New York, Mỹ. *Ảnh: Xinhua*

Trong phát biểu tại Nhà Trắng ngày 3-3, Tổng thống Donald Trump đã bày tỏ thái độ không hài lòng với tiến trình đàm phán và các cam kết của hai nước láng giềng là Mexico và Canada trong việc ngăn ngừa ma túy xâm nhập vào Mỹ. Đây được coi là lý do khiến Mỹ áp dụng mức thuế 25% cho hầu hết hàng hóa nhập khẩu của 2 nước, riêng năng lượng từ Canada chịu mức thuế 10%...

Canada và Mexico, từ lâu được coi là đối tác thương mại tự nhiên của xứ Cờ hoa. Hai nước đã thể hiện thiện chí của mình trong việc liên kết chặt chẽ hơn với các ưu tiên của Mỹ. Mexico gần đây đã áp thuế 19% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và đưa ra "Kế hoạch Mexico" để thúc đẩy đầu tư và chuyển dịch gần bờ, trong khi Canada cam kết 1 tỷ USD bổ sung cho các nhân viên biên giới nhằm ngăn chặn buôn bán ma túy vào Mỹ. Dẫu vậy Tổng thống Donald Trump đánh giá những nỗ lực của hai nước là chưa đủ và không còn khả năng đàm phán để tránh việc áp thuế.

Hai nước láng giềng đã lường trước sự leo thang này và có thể phản ứng theo nhiều cách khác nhau, bao gồm cả việc áp thuế trả đũa. Thủ tướng Canada Justin Trudeau ngày 3-3 cho biết, "không có lý do gì" để ông Donald Trump áp dụng thuế quan.

“Thuế quan do Mỹ áp đặt, người Mỹ sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho hàng tạp hóa, xăng và ô tô, và có khả năng mất hàng nghìn việc làm”. Theo Thủ tướng Canada, Ottawa sẽ trả đũa bằng cách áp thuế 25% đối với hàng hóa của Mỹ trị giá 155 tỷ đô la Canada trong vòng 21 ngày, bắt đầu bằng mức thuế đối với hàng hóa trị giá 30 tỷ đô la Canada từ đêm 4-3.

Thủ hiến bang Ontario (Canada) - Doug Ford tuyên bố, sẵn sàng ngừng xuất khẩu điện sang Mỹ nếu chính quyền Tổng thống Donald Trump áp thuế 25% lên hàng hóa Canada. Ông Doug Ford cam kết sẽ đáp trả thuế quan tương xứng theo tỷ lệ 1:1, đồng thời khẳng định, chính quyền liên bang và các bang đều thống nhất trong việc đối phó với chính sách thuế quan của Mỹ. Trong khi, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum tuyên bố: “Bất kể quyết định của ông ấy là gì, chúng tôi sẽ đưa ra quyết định của mình và có một kế hoạch thống nhất ở Mexico".

Các chuyên gia nhận định, thuế quan sẽ tốn kém cho tất cả các bên, xét đến mối quan hệ kinh tế sâu sắc giữa ba quốc gia. Mexico và Canada chiếm 52% lượng nhập khẩu phụ tùng ô tô của Mỹ, trong khi Canada chiếm 60% lượng nhập khẩu dầu thô của nền kinh tế số một thế giới. Ước tính, mức thuế quan 25% sẽ làm giảm GDP của Mexico và Canada lần lượt là 1,7% và 1,2% trong 5 năm, với lạm phát tăng tới 2,3% và 1,7%. Trong khi GDP của Mỹ dự kiến sẽ bị ảnh hưởng ít hơn, nhưng thuế quan sẽ tác động đến các ngành như ô tô, nông nghiệp và năng lượng...

Các biện pháp thuế quan của ông chủ Nhà Trắng có thể khơi lại xu hướng lạm phát và thuyết phục Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hủy bỏ hoặc hoãn hai lần cắt giảm lãi suất mà cơ quan này đã dự kiến trong năm nay. Điều đó sẽ có nguy cơ duy trì "lãi suất ở mức cao trong thời gian dài hơn vào năm 2025, đẩy lãi suất thế chấp và vay vốn lên cao và làm giảm tăng trưởng thực tế'', nhà kinh tế Brian Bethune của Boston College cho biết.

Thuế quan mà ông Donald Trump dự định áp dụng cũng có nguy cơ làm suy yếu Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA). Là hiệp định cung cấp nền tảng vững chắc cho thương mại, thúc đẩy chuỗi cung ứng tích hợp và hợp tác kinh tế thuế quan thấp giữa ba nước nhưng những việc phá bỏ thỏa thuận này có thể khiến Canada và Mexico đẩy nhanh nỗ lực xây dựng mối quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn với các nước khác, làm giảm sự tiếp xúc của hai quốc gia với thị trường Mỹ. Điều này có khả năng làm leo thang căng thẳng thương mại trên toàn khối, buộc phải đánh giá lại các điều khoản chính của thỏa thuận thương mại và làm mất ổn định các mối quan hệ đã thiết lập.

Cổ phiếu Mỹ giảm mạnh vào chiều 3-3 khi Washington chuẩn bị áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại lớn của mình. Tác động của các mức thuế quan này đối với thương mại trên khắp Bắc Mỹ sẽ đặc biệt lớn, không chỉ vì khối lượng thương mại lớn liên quan, mà còn vì tầm quan trọng của chuỗi cung ứng, chiếm khoảng 50% thương mại nội vùng. Do đó, động thái của ông Donald Trump được đánh giá sẽ gây tổn hại cho cả ba nước.