Mẹ Việt Nam Anh hùng tiêu biểu Nguyễn Thị Thứ

Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thứ (sinh 1904, mất hồi 01 giờ 40 phút sáng ngày 10 tháng 12 năm 2010 tại thôn Thanh Quýt 2, xã Điện Thắng Trung, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) có chồng, 9 con trai, 1 con rể và 2 cháu ngoại là liệt sĩ, là người mẹ có nhiều con cháu hy sinh nhất trong cả hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ kéo dài gần 30 năm (từ năm 1948 đến ngày 30 tháng 4 năm 1975). Bà trở thành bà mẹ Việt Nam anh hùng tiêu biểu, được lấy làm nguyên mẫu xây dựng tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng tại tỉnh Quảng Nam trong dịp kỷ niệm 60 năm Ngày Thương binh-Liệt sỹ.

Theo tấm thẻ căn cước do chế độ Việt Nam Cộng hoà cấp số 02238802, năm sinh của bà Nguyễn Thị Thứ là 1902. Giấy chứng minh nhân dân số 200624222 do chính quyền cách mạng cấp ghi năm sinh của bà là 1904. Bà sinh tại xóm Rừng ở xã Điện Thắng Trung, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Vùng đất này có nhiều Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, riêng xã Điện Thắng Trung đã có 14 người.

Tại khu vườn của nhà bà có 5 hầm bí mật, nơi bà và con gái đầu Lê Thị Trị nuôi giấu nhiều cán bộ, bộ đội, du kích. Trên miệng hầm bà thả hàng chục con bò ăn cỏ ngay trong vườn. Lúc không có địch, hai mẹ con bà mở hé cửa hầm cho "anh em mình thở", khi có động thì giả vờ đi coi bò để chỉnh sửa, ngụy trang lại miệng hầm.

Bà Nguyễn Thị Thứ đã được Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam trao tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng vào ngày 17 tháng 12 năm 1994. Khi đến thăm bà, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đã cầm tay bà và nói: "Mẹ đã tiếp thêm nghị lực cho chúng con vững bước. Mẹ là Mẹ Việt Nam".

Bức tượng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thứ do tác giả Nguyễn Long Biểu sáng tác bằng đá sa thạch hiện được trưng bày tại khu vực ngoài trời của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam. Chiếc nồi đồng bà dùng nấu cơm, đun nước uống cho chồng và các con cùng bộ đội, du kích đánh giặc trong kháng chiến chống Mỹ (1955-1975) được trưng bày trong chuyên đề Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng của bảo tàng này.

Ngày 27 tháng 7 năm 2009, tại tỉnh Quảng Nam đã khởi công xây dựng Tượng đài Mẹ Việt Nam Anh hùng và khu tưởng niệm mang tầm vóc quốc gia lấy nguyên mẫu hình tượng của bà. Dựa theo thiết kế của hoạ sĩ Đinh Gia Thắng, tượng đài được xây dựng trên diện tích 15 ha trên đỉnh núi Cấm, thuộc thôn Phú Thạnh, xã Tam Phú, thành phố Tam Kỳ. Tổng mức đầu tư cho tượng đài là hơn 81 tỉ đồng được huy động từ nguồn vốn ngân sách và đóng góp của các tổ chức, cá nhân.