Logo ở bìa sách, có sai theo luật?

(HNM) - Cuối tháng 6 vừa qua, Cục Xuất bản gửi một công văn đến các nhà xuất bản (NXB) thông báo một số vi phạm trên các đầu sách liên kết, trong đó có vi phạm là “để tên, logo của đối tác liên kết ngay tại bìa 1”.

Tuy nhiên một nghịch lý là tại điều 26 của Luật Xuất bản chỉ quy định “Bìa một ghi tên sách, tên tác giả, nhà xuất bản hoặc cơ quan, tổ chức được phép xuất bản, số thứ tự của tập”, tuy không quy định phải ghi tên và logo của đối tác liên kết song cũng không cấm điều đó. Chính vì vậy quy định mới này của Cục Xuất bản khiến nhiều đối tác liên kết xuất bản tư nhân, trong đó có nhiều đơn vị xuất bản làmăn đứng đắn, cótên tuổinhư Cty Văn hóa Phương Nam, Đông A, Alpha Book, Trí Việt, Nhã Nam... băn khoăn. Chúng tôi có cuộc trao đổi với chị Nguyễn Lệ Chi - Phó Giám đốc Xuất bản - Bản quyền Cty Văn hóa Phương Nam.

- Chị nghĩ sao về nội dung công văn mới của Cục Xuất bản về việc cấm để logo của đối tác liên kết trên bìa 1 cuốn sách?

- Là một đơn vị theo đuổi ngành xuất bản nhiều năm qua với nhiều thể loại sách khá phong phú, đa dạng trong đủ các lĩnh vực văn học, kinh tế, giáo trình, đời sống..., sách Phương Nam đã thực sự chiếm được lòng tin yêu của độc giả cả nước, vì vậy khi nhận được công văn trên, chúng tôi không khỏi chạnh lòng. Thứ nhất, người tiêu dùng khi chọn sản phẩm sách trong số vô vàn mẫu mã của nhiều sản phẩm khác, đến từ nhiều NXB khác nhau, từ nhiều đơn vị liên doanh khác nhau, thì logo trên bìa 1 chính là tiêu chí dễ đập vào mắt nhất để họ lựa chọn nên mua sản phẩm nào. Việc xác định được rõ ràng về xuất xứ sản phẩm trong thời gian ngắn nhất (căn cứ vào việc nhìn logo trên bìa 1) sẽ giúp người tiêu dùng yên tâm hơn về chất lượng sản phẩm và có thể ra quyết định mua rất nhanh, tiết kiệm được thời gian. Nếu bỏ logo ở bìa 1, người tiêu dùng nhìn không kỹ sẽ dễ bị lẫn lộn các sản phẩm, từ đó không tránh khỏi việc “mua nhầm”. Tất nhiên, cũng không tránh khỏi trường hợp “vàng thau lẫn lộn”, vừa thiệt hại cho người sản xuất (đơn vị đầu tư làm sách), vừa chuốc bực bội vì mua nhầm của người tiêu dùng. Thứ hai, việc Cục Xuất bản không cho phép các đơn vị liên kết xuất bản được đặt logo ở bìa 1 là vô hình trung không thừa nhận vai trò và công sức của các đơn vị này trong quá trình tích cực góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành xuất bản ở nước ta. Việc các đơn vị liên kết xuất bản tha thiết muốn giữ logo của mình ở bìa 1 cũng vì xuất phát từ mong muốn được thừa nhận sự tồn tại của đơn vị mình, có công sức tạo nên sản phẩm sách này. Mặt khác, họ cũng muốn nói rằng chúng tôi là những đơn vị làm ăn đàng hoàng, có tên tuổi và tự chịu trách nhiệm về việc mình làm. Việc để logo của đơn vị liên kết xuất bản tại bìa 1 cùng logo của NXB cũng vì mục đích cả hai bên đều chung trách nhiệm đối với sản phẩm được liên kết xuất bản. Việc bỏ logo ở bìa 1 chỉ khiến cho các đơn vị liên kết xuất bản làm ăn đàng hoàng phải buồn phiền vì không được thừa nhận và gián tiếp bị thiệt hại về kinh tế. Trong khi lại khiến các đơn vị liên kết làm ăn gian dối lại “mừng thầm” vì dễ có dịp “đục nước béo cò”, “vàng thau lẫn lộn”, hoặc để làm nhái sản phẩm của các đơn vị khác.

- Rất nhiều đơn vị liên kết xuất bản đều kêu oan vì cho rằng việc họ để logo trên bìa 1 cuốn sách là không hề vi phạm Luật Xuất bản?

- Điều 26 trong Luật Xuất bản không hề quy định “cấm logo của các đối tác liên kết đặt trên bìa 1”, như vậy việc các đơn vị liên kết không hề sai khi để logo của mình trên bìa 1 các sản phẩm sách từ trước đến nay. Bằng chứng là, không có NXB nào kêu ca về vấn đề này và vẫn chấp nhận các bìa của các đơn vị liên kết xuất bản mang tới duyệt từ nhiều năm qua. Nếu các đơn vị liên kết làm sai luật, các NXB chắc chắn đã không cấp phép cho họ hoặc đã yêu cầu bỏ logo của đối tác liên kết ra khỏi bìa 1 ngay sau khi duyệt bìa. Như vậy nội dung công văn phản ảnh rằng “các sách liên kết đã vi phạm khoản 1 điều 26 Luật xuất bản rằng đề tên, logo đối tác liên kết ngay tại bìa 1” là không chính xác và không có căn cứ. Nếu Cục xuất bản muốn ra quy định này, cần phải kiến nghị Quốc hội điều chỉnh lại Luật Xuất bản.

- Từ việc “bị hàm oan” do vi phạm Luật Xuất bản tới việc nghiêm cấm đặt logo trên bìa 1 cuốn sách, các đơn vị liên kết có phản ứng ra sao?

- Chúng tôi tôn trọng quyết định của Cục Xuất bản, tuy nhiên vẫn tha thiết mong Cục Xuất bản xem xét lại nội dung của công văn đã ra để tránh nhữngthiệt thòi không đáng có cho nhà sản xuất và người tiêu dùng. Việc tổ chức các cuộc hội thảo hoặc diễn đàn để lấy ý kiến về vấn đề này với sự tham gia của nhiều phía: NXB, đơn vị liên kết, độc giả... là cần thiết và nên làm ngay. Bản thân logo không có tội, điều quan trọng là thái độ nhìn nhận của chúng ta về chúng và cách sử dụng logo nào để vừa đạt tính thẩm mỹ, vừa giúp người tiêu dùng dễ nhận ra.

Nguyễn Việtthực hiện