Loài người sắp phải sinh sản theo cách mới?

Loại bỏ những gen xấu trước khi thụ tinh là phương pháp sinh sản mới của loài người.

Cuối tuần trước, tại Viện bảo tàng kỹ thuật Bách khoa Mỹ, giáo sư Viện di truyền học tâm lý và hành vi Michael Reimers đã trình bày chuyên luận “Những biến đổi mới nhất mang tính tiến hoá trong bộ gen người”.

Trong chuyên luận của mình, Giáo sư Reimers thừa nhận rằng hiện nay trong giới khoa học vẫn chưa nhất trí về quá trình tiến hoá của nhân loại. Người thì cho rằng cuộc tiến hoá của con người đang chậm lại (dưới dạng thay đổi gen) nhưng ngược lại, người lại quan niệm cuộc tiến hoá ấy đang được tăng tốc hàng chục lần.

Hai cuộc đột biến gen quy mô lớn gần đây nhất xảy ra 11.000 và 6.000 năm về trước. Cuộc thứ nhất làm xuất hiện gen làm tóc sáng màu và mắt có màu xanh diễn ra tại bán đảo Scandinavia, cuộc thứ hai làm xuất hiện khả năng đồng hoá sữa ở người trưởng thành.

Những cuộc đột biến quy mô nhỏ không lan truyền và ít được để ý. Theo giáo sư Michael Reimer, mỗi chúng ta đều mang nhiều gen pha trộn vào nhau. “Khoảng 50-60% đột biến là trung tính, 30-40% là có hại, gây ra các bệnh tật và dẫn đến thoái hoá, chỉ 10% là có ích”, ông cho biết.

Tất cả những đột biến tiêu cực được di truyền qua các thế hệ. Nhưng gen gây bệnh tích luỹ ở loài người hiện đại và đang diễn biến phức tạp.

Vài thế kỷ trước, các đột biến giúp cho loài người được sống sót, ví dụ khi có đại dịch thì luôn luôn có những người được miễn nhiễm, không bị truyền bệnh. Theo Reimer, loài người hiện tại không bị đe doạ bởi bất cứ đại dịch nào.

Chẳng hạn vào hồi Trung thế kỷ có bệnh dịch bò, sau khi làm điên đảo ngành chăn nuôi, đã chuyển sang người và hoành hành ở một nửa châu Âu. Ngày nay, dịch cúm gia cầm đã thử tấn công người Trung Quốc nhưng đã đại bại. Nền y tế thế giới phát triển đã chặn đứng được bước tiến của nó.

Thế nhưng chúng ta phải làm thế nào để đối phó với các đột biến có vẻ như đơn lẻ đang xảy ra theo một chiến lược vô hại nhưng thực ra, âm thầm và sâu xa. Giáo sư Michael Reimer cho rằng công nghệ gen phải ra tay để ngăn chặn các gen xấu. Ông cho rằng ở mỗi người gen tồn tại dười 2 phiên bản “một lành mạnh và một bị đứt gãy. Thảm hoạ sẽ xuất hiện nếu như bị đứt gãy cả hai”.

Để gen đột biến không di truyền qua các thế hệ, loài người phải giao phó tinh trùng (hoặc trứng) của mình cho những chuyên gia di truyền học để họ làm sạch khỏi tất cả những gen nào bị coi là gen xấu trước khi cho thụ tinh để hình thành phôi trong ống nghiệm.

Hiện nay, theo giáo sư, mọi người đang e ngại việc áp dụng giai đoạn này, nhưng chỉ 10 năm nữa (cùng lắm là 20 năm) chúng ta sẽ chẳng còn phương pháp nào khác ngoài cách đó. Chỉ có như vậy mới tạo ra được các thế hệ trẻ khoẻ mạnh và thông minh.

Tất nhiên vẫn còn tồn tại một nguy cơ – giáo sư Reimer nhấn mạnh. Có lẽ lúc đó, chỉ còn một số gen nhất định được công nhận là “gen lý tưởng” và mọi người sẽ nhanh chóng trở thành… giống hệt nhau.

Nhân tiện nhà khoa học Mỹ này cũng đưa ra một số sự kiện thú vị. Chẳng hạn, ông cho biết, đôi cánh tay dài của tổ tiên ta xuất hiện 3 triệu năm về trước cũng là kết quả của sự đột biến. Vào thời ấy con người chưa tìm ra lửa, cũng chưa biết săn bắt sao cho có hiệu quả. Thay vì không đuổi bắt những con sơn dương chạy quá nhanh ở châu Phi, tổ tiên chúng ta tìm kiếm thịt do những con sư tử bỏ lại.

Họ phải đợi hàng giờ, cho đến khi con mãnh thú ngủ say sau khi đã no nê, mới dám “mượn tạm”những thứ sư tử ăn thừa kéo về hang hốc của mình đẻ hưởng thụ. Để ăn cắp thịt, cánh tay họ buộc phải dài ra. Sự đột biến có lợi để thích nghi với cuộc sống, tổ tiên cua loài người đã để lại đặc điểm đó cho con cháu của những homo sapiens (người hiện đại).

Chúng ta vốn không phải loài người duy nhất. Thời đó có đến 5 loài linh trưởng rất giống nhau biến thành người, nhưng 4 loài kia đã bị tuyệt chủng chỉ vì cánh tay họ ngắn, không đột biến để dài ra.