Lấy nước sông Đà làm sống lại những dòng sông Hà Nội

Dự hội thảo có hơn 50 đại biểu, nhà khoa học đến từ Hội Thủy lợi Việt Nam, Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam, Hội Cấp thoát nước Việt Nam, Trường Đại học Thủy lợi, Trường Đại học Xây dựng, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội…

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Khổng Doãn Điền, Chủ tịch Hội Cơ học Hà Nội đánh giá, Hà Nội có nhiều dòng sông giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa. Tuy nhiên, nhiều dòng sông hiện nay không có dòng chảy vào mùa kiệt, ô nhiễm nghiêm trọng, trở thành “sông chết”…

Nguyên nhân chính là do hạ thấp đáy sông dẫn đến hạ thấp mực nước trên sông Đà, sông Hồng làm cho các công trình thủy lợi không lấy đủ nước; phát triển kinh tế - xã hội làm gia tăng nhu cầu, tính chất, mục đích sử dụng nước, tác động đến khả năng tiêu úng, thoát lũ và phòng chống thiên tai...

Để hồi sinh những dòng sông ở phía Tây Hà Nội, các nhà khoa học của Hội Cơ học Hà Nội đưa ra giải pháp sử dụng nước sông Đà thay thế, tận dụng địa hình dốc từ Ba Vì về Hà Nội, cung cấp nguồn tự chảy cho các con sông lớn của Thủ đô như sông Nhuệ, sông Đáy và sông Tô Lịch.

Giải pháp của Hội Cơ học là lấy nguồn nước sông Đà qua cống Thuần Mỹ. Cống này nằm trên bờ hữu sông Đà tại huyện Ba Vì, có khả năng lấy khoảng 100m3/s nước từ sông Đà vào sông Tích, từ đó chảy tự nhiên về Sơn Tây. Nước sông Tích về Sơn Tây có dòng chảy hở tự do không áp nên tổn thất ít, sử dụng cống điều tiết để điều chỉnh mực nước ở Sơn Tây lên 10m. Tại cống điều tiết Sơn Tây chuyển 40m3/s theo sông Tích về sông Bùi, còn 60m3/s theo đường trục quy hoạch Tây Thăng Long về đến sông Đáy xả 30m3/s, về đến sông Nhuệ xả 25m3/s, còn lại 5m3/s về sông Tô Lịch và Hồ Tây. Tuyến dẫn này có nhiều đặc biệt, đi qua nhiều điểm du lịch, văn hóa, lịch sử, tâm linh, kết hợp với văn hóa nước.

Theo Phó Chủ tịch Hội Cơ học Hà Nội Nguyễn Trường Duy, triển khai giải pháp trên có thể phải đầu tư khoảng 16.000-17.000 tỷ đồng nhưng tạo ra rất nhiều hiệu quả, như: Các sông có dòng chảy tự nhiên bền vững; cải thiện môi trường, nâng cao sức khỏe cộng đồng, giao thông thủy phát triển; chủ động cấp nước cho sản xuất nông nghiệp khoảng 70.000ha, tăng vụ, tăng năng suất, giảm chi phí tiền điện không phải bơm nước từ sông Hồng lên, hàng năm không phải đầu tư công trình chống hạn.

Bên cạnh đó, giải pháp trên cung cấp nước cho 20.000ha nuôi trồng thủy sản; cấp nước cho các nhà máy nước sạch để giảm khai thác nước ngầm. Du lịch, dịch vụ trên sông sẽ phát triển, cùng với các ngành được hưởng lợi nguồn nước sẽ góp phần tăng trưởng bền vững hai con số của Hà Nội…

Tham luận tại hội thảo, các nhà khoa học khẳng định làm sống lại các dòng sông của Hà Nội là đòi hỏi cấp thiết, không chỉ tạo ra hiệu quả lớn về kinh tế mà còn góp phần cải thiện môi trường, cảnh quan, tạo động lực phát triển du lịch, văn hóa… Các đại biểu dự hội nghị đánh giá cao ý tưởng, giải pháp của Hội Cơ học Hà Nội; đồng thời phản biện một số nội dung do Hội Cơ học Hà Nội đề xuất…