Làng Phú Thứ

Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, Phú Thứ lập chính quyền lâm thời riêng, sau đó nhập với làng Tây Mỗ thành xã Tây Mỗ. Đến tháng 12 - 1948, xã này nhập xã Đại Mỗ (gồm các làng Đại Mỗ, Phú Thứ, Giao Quang, Ngọc Trục) thành xã Hữu Hưng thuộc huyện Liên Bắc, tỉnh Hà Đông. 

Hòa bình lập lại, xã Hữu Hưng thuộc huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Đông. Từ tháng 5 - 1961, xã được cắt về huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Tháng 12 - 1964, xã Hữu Hưng được chia thành hai xã Đại Mỗ và Tây Mỗ. Làng Phú Thứ thuộc xã Tây Mỗ.

Dân làng Phú Thứ trước đây sống bằng làm ruộng mùa, kết hợp với nghề dệt lĩnh và buôn bán nhỏ.

Làng Phú Thứ hiện còn ngôi đình (đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa năm 1995), kết cấu chữ “Nhị”, gồm đại đình 5 gian và hậu cung 5 gian. Giống như làng Đại Mỗ và An Thái, làng Phú Thứ thờ 5 vị thần là Thủy Hải Long vương (thủy thần), ả Lã Nàng Đê (một tướng của Hai Bà Trưng) và ba bố - con - ông cháu Thám hoa - Tể tướng Nguyễn Quý Đức - Nguyễn Quý Ân và Nguyễn Quý Kính – nlà các vị quan đầu triều, quê ở làng Đại Mỗ, có nhiều đóng góp với triều đình Lê - Trịnh từ cuối thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XVIII. Các ông còn hiến ruộng, tiền cho dân ba làng, được dân ba làng nhớ ơn, kính trọng, tôn làm “Tam vị đại vương”, thờ ở đình của từng làng. Hàng năm, từ 15 đến 17 tháng Hai, làng Phú Thứ cùng hai làng Đại Mỗ và An Thái cùng làm lễ trả ơn “Tam vị đại vương” tại Khu từ đường của ba vị tại làng Đại Mỗ.

 Làng Phú Thứ còn in đậm dấu tích cuộc đời của “Tam vị đại vương” nên hiện nay, trên đất làng còn hai di tích liên quan đến các ông. Đó là miếu Lạc Thọ đình - vốn là ngôi nhà của Thám hoa, Tể tướng Nguyễn Quý Đức ở trong thời gian về hưu, khoảng cuối năm Đinh Dậu (1717), đầu năm Mậu Tuất (1718). Mùa Đông năm Kỷ Hợi (1719), Chúa Trịnh Cương về Lạc Thọ Đình thăm Nguyễn Quý Đức và ban cho ông bài thơ. Tại Lạc Thọ Đình, cho đến trước khi Nguyễn Quý Đức mất (năm 1720), đã diễn ra nhiều cuộc xướng họa thơ, bình thơ lý thú giữa các vị quan nghè về hưu. Sau khi Nguyễn Quíy Đức qua đời, người trong họ và dân làng Đại Mỗ, Phú Thứ lấy làm nơi thờ tự cho riêng ông. Tại làng Phú Thứ còn có miếu Quốc lão Đại vương nhìn ra dòng sông Nhuệ, do Kính Quận công - Nguyễn Quý Kính cho xây dựng vào đầu những năm 60 của thế kỷ XVIII. Đây là nơi Nguyễn Quý Kính ở sau khi về hưu, nghỉ dưỡng. Sau khi ông mất, nhà này trở thành nơi thờ tự ông.

PGS, TS. Bùi Xuân Đính