Theo kinh nghiệm dân gian, mật gấu dùng để trị các chấn thương như bầm máu, sung huyết, viêm khớp, xơ gan, sỏi mật, tiêu hóa kém... Việc phân biệt mật gấu ngựa hay gấu chó rất khó khăn, phải đưa vào phòng thí nghiệm phân tích, nếu là mật khô, còn nếu lấy mật tại chỗ thì phải biết phân biệt gấu ngựa với gấu chó.
Công dụng của mật gấu
Theo y học cổ truyền, mật gấu có vị đắng, tính hàn, tác dụng vào kinh tâm, can, vị, có tác dụng thanh nhiệt, sát trùng, can ứ... Liều dùng: có thể từ 0,5 - 2 g/ngày bằng cách chưng cách thủy một muỗngnhỏ hoặc hòa trong rượu để uống trị đau dạ dày, suy gan, xơ gan, thấp khớp, sỏi mật, viêm ruột mạn tính. Cũng có thể ngâm rượu thoa ngoài da để trị chấn thương bầm máu, viêm khớp, đau, tê, trặc tứ chi.
Mật gấu có chứa muối kim loại của acid cholic, sắc tố mật (bilirubin) và nhất là urso desoxycholic acid. Tây y đã chế ra dược phẩm Ursolvan, mỗi viên nang mềm chứa 200 mg ursodesoxycholic acid (UDC) là acid có trong mật gấu để trị sỏi mật, xơ gan. Thông thường, mỗi ngày uống 2-3 viên trong 6-12 tháng mới tan được sỏi cholesterol có đường kính 10 - 15 mm.
Hiện nay, chưa thấy các tài liệu nghiên cứu tác dụng trị bệnh của mật gấu trên lâm sàngnên chỉ có thể sử dụng mật gấu theo kinh nghiệm dân gian.
Theo phó giáo sư Đỗ Khắc Hiếu, Trưởng Bộ môn Công nghệ tế bào động vật, Viện Công nghệ Sinh học chỉ có mật gấu ngựa mới chứa acid ursodesoxycholic(UDC) có tác dụng chữa xơ gan. Ngược lại, mật gấu chó chứa acid chenodesoxycholic (CDC) không có tác dụng chữa xơgan mà lại gây viêm gan nên uống mật gấu chó chỉ làm cho bệnh nặng thêm. Nếu dùng ngoài da thì cả hai loại mật gấu trên đều có tác dụng trị làm tan máu bầm.
Phân biệt mật gấu thật - giả
Hiện nay, các trại nuôi gấu để sản xuất mật gấu tươi đang phát triển theo nhu cầu người tiêu dùng, cung cấp cho thị trường với giá 150.000 - 200.000 đồng/cc.
Theo GS-TS Đỗ Tất Lợi, cách thử mật gấu như sau:
- Lấy vài hạt mật gấu thả trên mặt nước sẽ thấy những sợi màu vàng lòng thòng xuống đáy bát nước. Nếu hạt mật càng quay tít thì mặt càng tốt.
- Mật gấu đốt không cháy.
DS Bùi Kim Tùng có hướng dẫn thêm:
- Cắt ngang túi mật khô (thật) sẽ thấy có màu đen nhánh, có điểm những chấm vàng óng ánh.
- Nhỏ một giọt mật vào máu, nếu máu chưa đông thì sẽ không đông còn nếu đã đông thì tan ra. Vì thế, mật gấu được dùng để làm tan máu bầm.
- Nếm thấy trước đắng, sau ngọt rồi dính lưỡi.
Mậtgấu nhìn dưới góc độ bảo vệ động vật hoang dã
Gấu dùng trong y học và nuôi gấu lấy mật là hai vấn đề khác nhau. Gấu đen Á châu là 1 trong 8 loại gấu trên thế giới có nguy cơ tuyệt chủng. Tuy nhiên, việc nuôi gấu lấy mật đã làm bùng nổ một thị trường săn bắt động vật hoang dã, mang về nuôi để “sản xuất” mật gấu và gấu có thể chịu đựng 4 lần lấy mật rồi sẽ bị giết chết để bán chân tay ngâm rượu hoặc dùng làm thực đơn trong các nhà hàng.
Theo GSGP
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.