Làm sao để hàng không - du lịch liên kết phát triển bền vững?

Đó là quan điểm được đại diện các đơn vị hàng không, du lịch và chuyên gia nêu tại hội thảo “Hàng không - du lịch bắt tay liên kết phát triển bền vững” do Báo Nhân Dân tổ chức vào chiều 12-6.

Vé máy bay tăng cao tác động bất lợi đến du lịch

Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, đại dịch Covid-19 dù đã qua vẫn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động của các hãng hàng không. Các hãng hàng không đã nỗ lực để phục hồi khai thác, nhưng khó khăn nội tại vẫn là rào cản lớn để có thể phục hồi lại như thời điểm trước dịch. Chưa kể cuối năm 2023, những tác động chi phí đầu vào gia tăng, biến động quy mô tàu bay gây áp lực lên giá vé máy bay nội địa vào giai đoạn cao điểm.

Các đại biểu chỉ rõ, góp phần vào sự phục hồi du lịch không thể thiếu vai trò của các hãng hàng không. Thống kê cho thấy, khách du lịch đến Việt Nam bằng đường hàng không chiếm tỷ lệ rất cao so với các phương thức khác, lên đến gần 80%. Tuy nhiên, việc thiếu hụt máy bay trên toàn cầu cùng với biến động mạnh của tỷ giá, chi phí nhiên liệu những tháng gần đây khiến các hãng bị giảm năng lực cung ứng và phải điều chỉnh tăng giá vé. Điều này đã tác động bất lợi đến sự phát triển của ngành Du lịch Việt Nam.

Đề cập đến giá vé, ông Nguyễn Quang Trung, Trưởng ban Kế hoạch phát triển của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) cho rằng, giá vé máy bay của các hãng tăng nằm trong xu hướng chung của ngành Hàng không toàn cầu, do chịu tác động bởi các nguyên nhân: Giá nhiên liệu tăng cao, bình quân năm 2024 tăng 34% so với 2019 (từ 76,7 USD/thùng lên 102,8 USD/thùng); tình hình lạm phát và mất giá đồng tiền, tại Việt Nam bình quân 2024 tăng 8% so với 2019; việc triệu hồi động cơ của Nhà sản xuất Pratt & Whitney (PW) dẫn đến tình trạng khan hiếm tàu bay toàn cầu, ảnh hưởng đến giá thuê tàu bay (bình quân 2024 so với 2019 tăng từ 20-30%).

Tại Việt Nam, thời gian qua, tỷ lệ giá vé cao chủ yếu rơi vào các ngày cao điểm trong dịp nghỉ lễ hoặc các khung giờ đẹp, ngày đẹp. Hiện tại, hành khách vẫn có thể lựa chọn các mức giá thấp, hợp lý khi chọn lựa các chuyến bay tránh dịp cao điểm.

Chung trách nhiệm, chia sẻ lợi ích

Để “hạ nhiệt” giá vé máy bay, đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách, thời gian qua, các hãng hàng không đã tăng cường bay đêm. Tuy nhiên, giải pháp này cũng chưa đem lại hiệu quả như kỳ vọng.

Tổng Giám đốc Vietnam Airlines Lê Hồng Hà cho biết, trong tháng 4 và tháng 5-2024, Vietnam Airlines tăng rất nhiều chuyến bay đêm để giảm giá vé nhưng hãng đã phải hủy 10% số chuyến do không có khách. Điều này cho thấy nhu cầu thị trường chưa sẵn sàng bởi khách bay đêm sẽ mất thêm chi phí thuê phòng. Do đó, hai ngành Hàng không và Du lịch cần có sự bắt tay nhau để có các chương trình, chính sách bay đêm, ví dụ, các doanh nghiệp du lịch có chính sách giảm giá đêm đầu tiên cho những khách bay đêm...

Ông Hoàng Nhân Chính, Trưởng ban thư ký Hội đồng Tư vấn Du lịch (TAB) nhìn nhận, giá vé máy bay tăng cao không chỉ làm tổn hại cho ngành Hàng không và Du lịch mà còn tác động đến các ngành kinh tế khác, đặc biệt là sinh kế của người dân địa phương. Giá vé máy bay trong nước ở Việt Nam chỉ thấp hơn chút ít so với giá vé máy bay đi các nước trong khu vực. Do đó, nhiều gia đình Việt Nam sẽ lựa chọn đi du lịch nước ngoài, khiến du lịch nội địa không phát triển. Mặt khác, chính sách về thời gian nhận, trả phòng của các đơn vị đang theo khung cứng, mà chưa có sự linh hoạt, ngành khách sạn cần phải thay đổi theo xu thế.

Để việc liên kết xúc tiến, quảng bá giữa ngành Du lịch và Hàng không có hiệu quả lâu dài, ông Nguyễn Hữu Y Yên, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Lữ hành Saigontourist cho rằng nếu không có sự bắt tay của hai bên, thị trường sẽ tự dịch chuyển và làm thay đổi thói quen, hành vi của khách hàng, các tuyến du lịch, đường bay sẽ bị ảnh hưởng. Du lịch và Hàng không cần phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng đường bay mới trên cơ sở phân tích kỹ nhu cầu của thị trường và cùng cam kết xúc tiến, kinh doanh lâu dài nhằm bảo đảm hiệu quả khai thác du lịch hai chiều.

Nhiều ý kiến tại hội thảo cho rằng, dư địa phát triển của cả hai ngành còn nhiều nhưng muốn phát triển bền vững, các bên phải cùng ngồi lại, nghiên cứu đưa ra nhiều giải pháp liên kết, đồng thời kiến nghị các chính sách, chương trình hợp tác ngắn hạn và lâu dài trên cơ sở chia sẻ lợi ích và trách nhiệm.

Các địa phương/điểm đến cũng cần đưa ra những chính sách ưu đãi giá hợp lý (về nghỉ dưỡng, vận chuyển, nhà hàng…) để tạo điều kiện xây dựng những sản phẩm nghỉ dưỡng chất lượng với mức giá ưu đãi, giúp các bên cùng có lợi, ổn định về lượng khách và đạt hiệu quả cao nhất.

Bên cạnh đó, để “hạ nhiệt” vé máy bay, qua đó hỗ trợ kích cầu du lịch, Chính phủ cần tiếp tục các chương trình hỗ trợ các hãng hàng không như: Giảm thuế bảo vệ môi trường nhiên liệu bay, thuế nhập khẩu nhiên liệu bay; phí hạ cất cánh; giảm lãi suất vay ngân hàng; có các chính sách hỗ trợ về phát triển đội bay; giảm 50% mức giá dịch vụ cất cánh, hạ cánh và giá dịch vụ điều hành bay đi, đến đối với các chuyến bay nội địa; bỏ quy định về giá trần; địa phương có sân bay có cơ chế, chính sách bù lỗ cho ngành hàng không…