Kỷ niệm 90 năm Ngày truyền thống Dân quân tự vệ (28/3/1935 - 28/3/2025):Nòng cốt thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự ở cơ sở

Giai đoạn hiện nay, lực lượng dân quân tự vệ tiếp tục được chú trọng phát triển vững mạnh, rộng khắp, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới ngay từ cơ sở.

Dấu ấn chiến sĩ “sao vuông”

Ngày 28-3-1935, tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ nhất (họp ở Ma Cao, Trung Quốc), Đảng ta đã ban hành “Nghị quyết về đội tự vệ”. Ngay sau khi có nghị quyết, các đội tự vệ công nông lần lượt ra đời, mang tính chất là tổ chức vũ trang quần chúng đầu tiên... Ngày 28-3 hằng năm trở thành Ngày truyền thống của lực lượng dân quân tự vệ Việt Nam.

Trải qua 90 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, lực lượng dân quân tự vệ đã viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc, với nhiều chiến công, thành tích tiêu biểu. Đến tháng 8-1945, lực lượng dân quân tự vệ đã phát triển lên tới vài chục nghìn người, cùng với Quân Giải phóng và toàn dân tiến hành Tổng khởi nghĩa thành công, góp phần quyết định vào thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Lực lượng dân quân tự vệ là một trong 3 lực lượng của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam (Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Dân quân tự vệ).

Trong những ngày đầu độc lập, dân quân tự vệ là lực lượng chủ yếu bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ và thành quả cách mạng. Bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, dân quân tự vệ tiếp tục phát triển về tổ chức và lực lượng, thống nhất trong hàng ngũ lực lượng vũ trang nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Từ vài chục nghìn người năm 1945, đến đầu năm 1947, lực lượng dân quân tự vệ và du kích trên cả nước đã phát triển lên gần 3 triệu người. Riêng Thủ đô Hà Nội có 6.000 đội viên tự vệ tham gia chiến đấu. Với phương châm “toàn dân kháng chiến”, dân quân tự vệ, du kích hoạt động rộng khắp từ Bắc chí Nam, trở thành nỗi khiếp sợ của quân xâm lược.

Trong chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ, lực lượng phòng không dân quân tự vệ miền Bắc đã tổ chức trên 700 phân đội, phối hợp với bộ đội, công an và nhân dân thực hiện “tay cày, tay súng”, “tay búa, tay súng” chiến đấu liên tục ngày đêm. Lực lượng đã bắn rơi 424 máy bay các loại, bắt sống hàng trăm tên giặc lái và hàng chục toán biệt kích; bắn chìm và bắn cháy nhiều tàu chiến địch. Đã có 183 triệu lượt người được huy động tham gia bảo đảm giao thông, phục vụ chiến đấu, khắc phục hậu quả do địch gây ra, chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam.

Ở tiền tuyến miền Nam, dân quân, du kích bám đất, bám dân, “mỗi làng, xã là một pháo đài”, hoạt động mưu trí, dũng cảm, buộc địch nhiều nơi phải phân tán tới 90% quân số để đối phó với lực lượng vũ trang địa phương. Đặc biệt, trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, dân quân, du kích cùng bộ đội chủ lực và toàn dân đồng loạt tiến công, nổi dậy “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong chiến tranh biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc, lực lượng dân quân tự vệ cùng với bộ đội nỗ lực xây dựng các tuyến phòng thủ biên giới, trực tiếp chiến đấu bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc...

Khi đất nước hòa bình, dân quân tự vệ cả nước hăng hái tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh, rà phá bom mìn, xung kích tham gia xây dựng những công trình lớn, phát triển kinh tế - xã hội...

“Lá chắn thép” vững chắc ở địa phương

Thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bằng quyết tâm chính trị, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội đã tham mưu với Thành ủy, HĐND, UBND thành phố chăm lo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ ngày càng vững mạnh, rộng khắp. Đơn vị đã triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình, đề án, nhất là Chương trình số 09-CTr/TU ngày 17-3-2021 của Thành ủy Hà Nội về “Tăng cường tiềm lực quốc phòng - an ninh, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025”.

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, toàn thành phố đã tổ chức được 1.594 cơ sở dân quân tự vệ với gần 105.000 chiến sĩ. Tỷ lệ đảng viên trong lực lượng dân quân tự vệ đạt trên 23%, lực lượng dự bị động viên đạt trên 10%; thành lập 10 trung đội, 165 tiểu đội dân quân thường trực, trong đó 100% xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng có tiểu đội dân quân thường trực, vượt chỉ tiêu Chương trình số 09-CTr/TU đề ra. Đến nay, cơ bản Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã được chuẩn hóa, có trình độ từ trung cấp trở lên, 65,5% có trình độ cao đẳng, đại học; hết năm 2025, từ 75% đến 80% Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự xã có trình độ cao đẳng, đại học. Toàn thành phố xây dựng được 206 trụ sở làm việc cho Ban Chỉ huy quân sự cấp xã.

Đại tá Nguyễn Quang Đấu, Trưởng phòng Dân quân tự vệ, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội cho biết: “Cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ Thủ đô đã chủ động phối hợp với các lực lượng bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; là lực lượng nòng cốt phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu nạn”. Chỉ tính riêng từ năm 2015 đến nay đã có trên 10 triệu lượt cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ tham gia trực chiến, phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động, công tác huấn luyện dân quân tự vệ ngày càng được đổi mới về nội dung và phương pháp, sát với yêu cầu, nhiệm vụ và tình hình thực tiễn của địa phương, chất lượng, hiệu quả ngày càng cao…

Thiếu tướng Đào Văn Nhận, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội cho biết thêm: “Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội sẽ chú trọng nâng cao chất lượng tổng hợp và khả năng sẵn sàng chiến đấu cho lực lượng dân quân tự vệ; xây dựng lực lượng vững mạnh và rộng khắp theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới, thực sự là nòng cốt trong củng cố quốc phòng, an ninh ở cơ sở, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới của đất nước”.

“

Trải qua quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ đã hết lòng trung thành với Tổ quốc, với nhân dân, với sự nghiệp cách mạng của Đảng, chiến đấu kiên cường, mưu trí, dũng cảm; lao động, học tập, công tác hiệu quả, sáng tạo và đã lập nhiều chiến công to lớn; có 366 tập thể và 275 cá nhân thuộc lực lượng dân quân tự vệ đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Dân quân tự vệ Việt Nam xứng đáng với lời khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dân quân tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là bức tường sắt của Tổ quốc, vô luận kẻ địch hung bạo thế nào hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã”.

(Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Quốc phòng)