Kỷ nguyên mới trong quan hệ Mỹ - Cuba

Tại thủ đô La Habana, Đại sứ quán Mỹ cũng mở cửa lại. Tuy nhiên, buổi lễ chính thức đánh dấu sự kiện này sẽ được tổ chức vào tháng 8 khi Ngoại trưởng Mỹ John Kerry dự kiến có chuyến thăm Cuba. Đây là bước đi mang tính biểu tượng cao cho thấy sự tan băng trong mối quan hệ giữa hai nước đã được Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro khởi xướng hồi cuối năm 2014.

Với việc mở lại đại sứ quán tại thủ đô mỗi nước, Cuba và Mỹ đang dần khép lại quá khứ đối đầu, hướng tới tương lai theo xu hướng hợp tác. Sự kiện này cho thấy bằng sự kiên nhẫn và ngoại giao sáng tạo, những tình huống phức tạp nhất cũng có thể được tháo gỡ. Thời gian từ lúc hai nước thông báo quyết định bình thường hóa quan hệ cho tới khi chính thức thông báo mở lại đại sứ quán chỉ vỏn vẹn 7 tháng. Tiến triển nhanh, mạnh mẽ của tiến trình này cho thấy quyết tâm và ý chí chính trị thực sự trong lực lượng lãnh đạo cả ở Mỹ và Cuba trong việc cởi trói mối quan hệ đã lạnh giá quá lâu này. Tổng thống Brazil Dilma Rousseff ca ngợi rằng, sự kiện này đã đặt dấu chấm hết cho tàn tích còn lại của Chiến tranh lạnh, đồng thời nâng tầm quan hệ giữa Mỹ và cả khu vực.

Trên các đường phố tại La Habana và Washington, người dân hai nước đều tỏ ra lạc quan khi cho rằng đây là bước đi đầu tiên hướng tới khôi phục hoàn toàn quan hệ Mỹ - Cuba. Hiện tại, chính quyền Tổng thống B.Obama đã làm hết sức có thể trong phạm vi quyền hạn của mình để hạn chế những tác động của lệnh cấm vận đối với Cuba. Minh chứng là ngày 3-7 vừa qua, đường bay thẳng New York - La Habana đã chính thức hoạt động như một kết quả trực tiếp của việc nới lỏng lệnh hạn chế đi lại đến Cuba của chính quyền Mỹ. Tuy nhiên, việc gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận thuộc quyền hạn của Quốc hội Mỹ và sẽ cần thêm thời gian. Việc mở Đại sứ quán sẽ là động lực để bước tiến tiếp theo diễn ra nhanh hơn.

Quá trình này sẽ tạo ra những cơ hội cho Cuba để trở thành một đối tác hấp dẫn đối với Mỹ ở Tây bán cầu. Kết quả các cuộc thăm dò dư luận gần đây tại Mỹ cho thấy, chính sách với Cuba được chính quyền Tổng thống B.Obama thực hiện thời gian qua đã nhận được sự ủng hộ của 59% người dân; thậm chí 97% người dân tin rằng việc bình thường hóa quan hệ sẽ có lợi cho nước Mỹ. Bên cạnh đó, tiến trình hòa giải với Cuba có thể cho phép Mỹ trở lại khu vực vốn được coi là "sân sau", bởi phần lớn các chính phủ Nam Mỹ đều phản đối lệnh bao vây cấm vận của Mỹ với Cuba được áp đặt từ năm 1962. Về phía Cuba, nhiều năm cấm vận đã khiến quốc đảo này gặp không ít khó khăn. Bình thường hóa quan hệ với Mỹ mang ý nghĩa vô cùng quan trọng để khai thông những bế tắc, trong bối cảnh Chủ tịch R.Castro tích cực thúc đẩy các biện pháp cải cách, mở cửa. Việc Đại sứ quán Mỹ sẽ có mặt tại La Habana trong tháng này đã mở ra nhiều cơ hội cho không chỉ người dân Cuba mà còn rất nhiều doanh nghiệp Mỹ, nhất là các công ty trong ngành công nghiệp không khói. Cuba hiện là một thị trường du lịch tiềm năng. Số lượng các nhà nghỉ, khách sạn ở đây đã tăng hơn gấp đôi lên đến khoảng 2.000. Trong 5 tháng đầu năm nay đã có 51.000 công dân Mỹ được cấp phép tới Cuba, vượt xa con số 37.000 người cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, tái lập quan hệ ngoại giao mới chỉ là khởi đầu của quá trình bình thường hóa. Các bước đi sắp tới "hứa hẹn" còn không ít chông gai, từ những điều kiện của La Habana về xóa bỏ cấm vận, trả lại căn cứ quân sự Guantanamo đến chấm dứt mọi hành động thù địch… Thế nên, rất nhiều người gọi việc mở lại Đại sứ quán tại thủ đô hai nước là công việc cuối cùng trong khôi phục quan hệ ngoại giao Mỹ - Cuba. Nhưng đối với chính phủ và người dân hai nước, sự kiện này mới chỉ là dấu mốc đầu tiên để mở ra tương lai mới. Trong đó, việc được kỳ vọng nhất là Mỹ chính thức xóa bỏ cấm vận hoàn toàn đối với Cuba. Theo Chủ tịch R.Castro, Cuba và Mỹ đang bước vào một kỷ nguyên mới với những động thái tích cực dồn dập cho dù con đường bình thường hóa toàn diện vẫn còn dài và phức tạp.