Kỳ I: Miền đất cổ và những điều huyền bí

Một góc phố ở Korat. Ảnh: Viết Thành

Phải đến cuối năm 2007 và những ngày đầu năm 2008 khi SEA Games 24 và Para Games lần thứ 4 diễn ra tại Korat, người Việt Nam mới có dịp phát hiện thêm nhiều điều về Korat hay còn gọi là Nakhon Ratchasima.

Nakhon Ratchasima và Korat

Nhiều người không rành tiếng Thái Lan thường không phân biệt được Korat và Nakhon Ratchasima. Thậm chí khi nói đến Nakhon Ratchasima mà chỉ nói “Nakhon” thì đến ngườibản địa cũng chào thua. Tôi cũng vướng chuyện này ngay tại sân bay quốc tế ở Bangkok. Bữa đó, khi cô nhân viên an ninh sân bay hỏi tôi rằng muốn đến đâu thì tôi chỉ trả lời gọn lỏn “Nakhon”. Cô nhân viên ngớ người rồi hỏi lại mấy lần và lần nào cũng chỉ nhận được một câu trả lời “Nakhon !”. Thấy cô vẫn ngơ ngác, tôi đọc đầy đủ “Nakhon Ratchasima”. Lúc ấy, cô mới nói: “O.K”. Hóa ra Nakhon trong tiếng Thái Lan có nghĩa là “tỉnh lớn”, để phân biệt với các tỉnh nhỏ, Ratchasima mới là tên địa danh.

ở Thái Lan, Nakhon Ratchasima là tỉnh lớn (dân số 2.500.000 người) chỉ sau thủ đô Bangkok. Trong tỉnh có thành phố Nakhon Ratchasima kiểu như thành phố Nam Định thuộc tỉnh Nam Định. Tất nhiên đấy là sự so sánh về tên gọi chứ về sự phát triển kinh tế thì Nakhon Ratchasima hơn đứt. Tên gọi đầy đủ của tỉnh là “Nakhon Nakhon Ratchasima”. Nhưng đấy là tên hành chính, còn người Thái Lan đều gọi với cái tên quen thuộc là “Korat”. Nếu nói Nakhon Ratchasima, nhiều người không biết nhưng nói đến Korat là mọi người đều biết. Korat ở vùng cao nguyên Đông Bắc Thái Lan, có lịch sử hơn 1.400 năm, chẳng bao giờ ngập lụt và khí hậu mát mẻ, dễ chịu hơn hẳn Bangkok. Chính vì vậy du khách ở Thái Lan và nước ngoài hay đổ về đây, nhất là chục năm lại đây khi kinh tế, giao thông ở Korat phát triển.

Tượng bà Ya Mo, cổng Chumphon - những điều huyền bí

Korat có nhiều điểm hấp dẫn du khách như tu viện Wat Sala Loi, Wat Pha Salawan, hang động ở Wat Phayup, Bảo tàng quốc gia Maha Weerawwong, Chợ đêm Bazaars, thành phố cổ Korat, Công viên lịch sử Phimai, Công viên quốc gia Khao Yai, làng dệt lụa ở Pak Thongchai, làng gốm Dan Kwian... nhưng như người ở đây nói thì ai chưa đến thăm tượng bà Ya Mo và cổng thành Chumphon cũng coi như chưa đến Korat. Xung quanh địa danh này cũng có nhiều điều huyền bí, không giải thích được.

Bà Ya Mo (nhân dân ở đây quen gọi vậy), còn trong lịch sử Thái Lan gọi là Thao Suranaree được coi như biểu tượng tinh thần với người Thái Lan ở Korat. Người ở đây kể lại rằng bà có công lớn khi đánh đuổi giặc ngoại xâm cách đây hơn 300 năm để rồi xây dựng nên Korat bây giờ. Chính vì vậy, nhân dân ở đây đã bày tỏ sự biết ơn bằng việc thờ cúng bà, ở mọi nơi mọi chỗ. Ngay ở Korat Hotel, nơi đôngphóng viên Việt Nam đưa tin SEA Games 24 nhất, ngay ở sảnh lễ tân cũng có tượng bà Ya Mo. Trong nhà, người Thái Lan cũng thờ bà. Còn ở quảng trường trung tâm thành phố Korat, một bức tượng bà cũng được dựng lên từ năm 1934, ngày nào (đông nhất là thứ bảy, chủ nhật) cũng có người đến thắp hương cầu nguyện. Con cái mới đầy tháng, người ở đây cũng mang ra tượng bà Ya Mo cầu nguyện may mắn và chụp ảnh. Người ở đây nói rằng, bà Ya Mo thiêng lắm, cầu gì được nấy. Những ngày lễ Tết, người Thái Lan từ các địa phương khác tới Korat cũng thường vào thắp hương ở tượng bà Ya Mo, coi đấy là việc cần làm đầu tiên.

Vết tích của Korat mà bà dựng nên chính là cổng thành Chumphon. Năm 1656, Korat mà bà Ya Mo dựng nên, có 4 cổng thành. Để tái hiện, chính quyền Korat đã xây dựng lại 4 cổng thành mô phỏng cổng thành ngày xưa từ vị trí đến hình thức. Cổng thành to, ô tô đi qua thoải mái, vừa đẹp vừa không bất tiện. Người Korat tự hào về những cổng thành này và luôn coi đó là nét riêng của Korat với các tỉnh khác ở Thái Lan. Du khách đến đây cũng phải dừng chân chụp mấy kiểu ảnh rồi mới đi tiếp. Hà Nội luôn tự hào có 5 cửa ô, bao giờ mới làm được như vậy? Tại khu quảng trường trung tâm, nơi đặt tượng bà Ya Mo, người ta cũng xây thêm 3 cổng thành khác cùng cổng thành cũ Chumphon. Cổng Chumphon được xây bằng những tảng đá lớn, tường thành dài độ 40m, được chính quyền sở tại quây lại bằng rào sắt để bảo vệ. Người Korat nói rằng, cổng Chumphon có điều khó lý giải rằng ai đi vào rồi đi ra cổng Chumphon rồi thế nào cũng quay lại Korat lần nữa, thậm chí sẽ chọn Korat làm nơi sinh sống. Thực hư thế nào, tôi không có nhiều thời gian kiểm chứng nhưng trong hơn nửa tháng có mặt tại Korat, khi được hỏi, những người dân Korat đều khẳng định điều này. Và họ đưa ra dẫn chứng. Xin kể hai câu chuyện trong số đó.

Chuyện thứ nhất do những người Việt ở Korat kể liên quan đến một thầy giáo dạy tiếng Việt gốc Việt tên là Hùng. Cách đây hơn 40 năm, thầy Hùng đến Korat dạy tiếng Việt và muốn ở lại Korat. Thế là nghe lời người dân ở đây thầy cũng vào rồi ra cổng Chumphon. Cuối cùng thầy cũng toại nguyện vì sau đó quen một cô gái ở Bangkok nhưng thầy vẫn đưa được về Korat lập nghiệp. Gia đình thầy Hùng ở Udom cũng dành cho con traitrưởng một ngôi nhà lớn nhưng thầy không về, quyết ở lại Korat dù gia đình thuyết phục lên xuống. Đến giờ, gia đình thầy Hùng vẫn sống ở Korat.

Chuyện thứ hai do cô nhân viên lễ tân Korat Hotel, Ratchaklao kể. Cô kể rằng trước đây bố cô cũng là “giai thành phố” ởthủ đô Bangkok, chơi trống vào loại cừ. Gần 30 năm trước, trong một lần tới Korat, nghe kể về cổng Chumphon, ông bán tín bán nghi rồi cũng đi vào đi ra cổng Chumphon. Sau đó ông phải lòng một cô gái ở Korat rồi lập gia đình với người con gái ấy. Mảnh đất Korat như chất keo gắn ông để từ đó ông tiếp tục sự nghiệp, ngay ở Korat mà không có ý định về nơi phồn hoa đô hội - Bangkok. Thỉnh thoảng ông vẫn đùa với vợ và các con: “Chắc tại cổng Chumphon giữ bố lại ở đây. Không thì bố đưa cả gia đình về Bangkok từ lâu rồi”.

Chuyện cổng Chumphon cứ truyền từ người này sang người khác. Dù thực hư đến đâu thì với người Korat đấy vẫn là điều đáng tự hào, để coi là “đặc sản tinh thần” của Korat.

Thùy An