Không để thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng hoành hành

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố phát động đợt cao điểm đấu tranh phòng, chống thuốc giả, thực phẩm chức năng giả... Từ đó, không để thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng hoành hành, gây mất an toàn cho người tiêu dùng, tạo gánh nặng cho xã hội.

Việc cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an triệt phá một số đường dây sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, gồm sữa giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả gần đây, không chỉ là hồi chuông cảnh tỉnh cho những đối tượng sản xuất, kinh doanh hàng giả, mà còn cho thấy yêu cầu về tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý dược, thực phẩm chức năng giả.

Chị Nguyễn Thị Minh (phố Thụy Khuê, Hà Nội) kể rằng, giờ đây, sau những vụ sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả bị phát hiện, chị thực sự mất phương hướng khi muốn mua thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Phân tích về thực trạng này, Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho biết, một trong những nguyên nhân là do chế tài xử lý đối với các trường hợp vi phạm chưa đủ sức răn đe. Ví dụ, giá trị của một hộp thuốc giả bị phát hiện có thể chỉ ở mức vài trăm nghìn đồng, do đó, mức xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định số 117/2020/NĐ-CP chỉ từ một đến vài triệu đồng.

Còn Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) Trần Việt Nga thừa nhận, tình trạng thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng có một phần nguyên nhân từ những bất cập trong cơ chế quản lý. Đơn cử, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định cơ chế tự công bố sản phẩm, tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp tự công bố và chịu trách nhiệm về chất lượng, an toàn của sản phẩm. Do đó, một số doanh nghiệp đã lợi dụng cơ chế này để làm ăn
phi pháp.

Thủ tục tự công bố khá đơn giản, hồ sơ không phức tạp và không mất phí. Do đó, nhiều doanh nghiệp ồ ạt tự công bố sản phẩm, nhưng số lượng sản xuất kinh doanh thực tế có thể không đúng với số lượng đã công bố, gây khó khăn cho cơ quan quản lý nhà nước trong thanh tra, hậu kiểm. Bất kỳ doanh nghiệp nào có đăng ký kinh doanh đều có thể công bố sản phẩm thực phẩm, trong khi đó, lực lượng hậu kiểm còn thiếu.

Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng cho biết, cần tập trung rà soát các quy định của pháp luật theo hướng tăng cường chế tài xử lý để bảo đảm tính răn đe. Cùng với đó, phải tăng cường hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của các cấp quản lý trên cơ sở xây dựng dữ liệu thuốc được cấp giấy đăng ký lưu hành, kết nối liên thông các cơ sở kinh doanh dược để truy xuất thông tin về nguồn gốc, xuất xứ của thuốc. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý, thanh tra, kiểm tra các cơ sở cung ứng thuốc, yêu cầu phải có đầy đủ hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ của thuốc trước khi nhập và bán cho người dân. Đặc biệt, công tác kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm trên các kênh thương mại điện tử và mạng xã hội cũng cần được quan tâm đúng mức...

Để xử lý triệt để các hành vi buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thực phẩm bảo vệ sức khỏe và sữa giả, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đề nghị, trước mắt, UBND các tỉnh, thành phố phát động đợt cao điểm đấu tranh phòng, chống thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, thực hiện đồng bộ các giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý dược, thực phẩm chức năng giả trong tháng 5-2025, báo cáo Bộ Y tế tổng hợp trước ngày 10-6-2025.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cũng mong muốn khẩn trương hoàn thiện và sửa Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm để bảo đảm quản lý chặt về an toàn thực phẩm, khắc phục những vướng mắc, bất cập. Các địa phương cần thực hiện ngay việc rà soát và thu hồi các sản phẩm thuốc giả đã được công bố; đồng thời, đẩy mạnh hoạt động thanh kiểm tra trên địa bàn, đặc biệt là các đơn vị bán buôn, trong đó lưu ý đến xuất xứ, nguồn gốc thuốc.

Cùng với các giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý dược, thực phẩm chức năng giả, Bộ Y tế cũng khuyến nghị mỗi người dân nâng cao cảnh giác, tìm hiểu kỹ thông tin về sản phẩm cũng như cập nhật các cảnh báo từ cơ quan chức năng để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.