Khẳng định giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện mới hiện nay

Đồng chí Phùng Hữu Phú, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, Chủ tịch Hội đồng Khoa học các ban Đảng Trung ương cùng đông đảo các nhà nghiên cứu tham dự hội thảo.

Phát biểu đề dẫn, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Phạm Văn Linh cho biết, mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất có giá trị phổ quát, là quy luật xuyên suốt và chi phối sự phát triển của xã hội loài người, của mọi hình thái kinh tế - xã hội. Quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp sẽ thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển. Ngược lại, quan hệ sản xuất lạc hậu sẽ kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất. Quá trình này diễn ra một cách khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người.

Tuy nhiên, lịch sử nhiều năm qua cho thấy, một trong những tư tưởng cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin đã bị nhận thức và vận dụng méo mó, trong đó sai lệch nhiều nhất chính là tư tưởng về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.

Ở Việt Nam, trong suốt quá trình hơn 30 năm đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam đặc biệt quan tâm, tìm tòi, phát triển nhận thức thông qua tổng kết lý luận, thực tiễn, vận dụng mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trên tổng thể và đối với từng yếu tố cấu thành quan hệ sản xuất. Tuy nhiên, trong tổ chức thực hiện vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót. Đảng ta đã sớm nhận ra những thiếu sót này và từng bước khắc phục.

Tại “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội” (bổ sung phát triển năm 2011), đã nhấn mạnh: "Phải nắm vững và giải quyết tốt mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất; xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa”. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng cũng tiếp tục nêu rõ: “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất”. Những chủ trương đúng đắn đó đóng vai trò quyết định, tạo nên những thành tựu có ý nghĩa lịch sử, đưa nước ta vượt qua khủng hoảng kinh tế - xã hội, vươn lên trở thành quốc gia có thu nhập trung bình, có vị thế và uy tín quốc tế ngày càng được khẳng định.

Tại hội thảo, các nhà khoa học phân tích, với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang phát triển như vũ bão hiện nay, cả thế giới vật chất, thế giới số và thế giới sinh học đang hòa trộn, ảnh hưởng đến mọi quy tắc, mọi nền kinh tế, mọi ngành nghề và mọi chính phủ… Hiện thực này đang thách thức những quan niệm, nhận thức về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.

Các nhà khoa học cũng khẳng định và làm rõ những nội dung cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong điều kiện mới hiện nay; đồng thời chỉ ra những hạn chế, thiếu sót và nguyên nhân trong nhận thức và vận dụng mối quan hệ này trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Từ đó, đối chiếu với thực tiễn Việt Nam, nêu được những vấn đề cần bổ sung, phát triển về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.

Đây là cơ sở quan trọng để tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, kiến nghị những nội dung phù hợp về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất vào thực tiễn Việt Nam, góp phần vào tổng kết "Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội" (bổ sung, phát triển năm 2011) và chuẩn bị các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng.