Kết thúc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24

Phát biểu tại Lễ bế mạc, Tổng thống Myanmar Thein Sein đánh giá cao những đóng góp quan trọng của các nhà lãnh đạo ASEAN vào thành công của Cấp cao ASEAN-24; khẳng định quyết tâm của ASEAN đạt được các mục tiêu xây dựng Cộng đồng vào năm 2015 và tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn sau đó; nhấn mạnh việc duy trì đoàn kết và thống nhất là nền tảng quan trọng giúp ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng cũng như ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra.

Trước Lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN 24, Lãnh đạo các nước ASEAN đã có cuộc gặp với các Đại diện Đại Hội đồng liên Nghị viện ASEAN (AIPA) và Thanh niên ASEAN.

Tại các cuộc gặp, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã phát biểu đánh giá cao quan hệ hợp tác giữa ASEAN với AIPA và các tổ chức nhân dân khác, đề xuất các biện pháp thúc đẩy quan hệ với các tổ chức này, đặc biệt là về phối hợp đóng góp tích cực vào tiến trình xây dựng Cộng đồng, truyền thông quảng bá về ASEAN.

Sau hai ngày làm việc, Hội nghị Cấp cao ASEAN-24 và các Hội nghị liên quan đã thành công tốt đẹp, đã thông qua Tuyên bố Nay Pyi Taw về xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015 và ra Tuyên bố Chủ tịch về các kết quả của Hội nghị.

Các nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh quyết tâm xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN, cần đẩy mạnh hơn nữa việc triển khai hiệu quả các biện pháp còn lại trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015) ở cả cấp quốc gia và khu vực, cũng như xây dựng kế hoạch chuẩn bị cho sự kiện công bố Cộng đồng ASEAN ra đời vào ngày 31/12/2014, đồng thời, ASEAN cần tiếp tục cải tiến bộ máy tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động và phối hợp giữa các cơ quan của ASEAN, cũng như tăng cường Ban Thư ký ASEAN, nhằm hỗ trợ tốt hơn các mục tiêu của ASEAN thời gian tới.

Về định hướng phát triển của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015, lãnh đạo các nước ASEAN khẳng định Cộng đồng ASEAN cần tiếp tục và phát huy các kết quả đạt được trên cả ba trụ cột Cộng đồng và hướng tới các mục tiêu liên kết cao hơn; phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN trong xử lý các vấn đề chiến lược ở khu vực cũng như trong các cơ chế hợp tác và mạng lưới liên kết đa tầng nấc và đa lĩnh vực ở Đông Á; chú trọng nâng cao phúc lợi xã hội cho người dân, ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra như thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, môi trường...

Về quan hệ đối ngoại, các nhà lãnh đạo ASEAN nhất trí tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ với các đối tác, bảo đảm thực hiện hiệu quả các chương trình, kế hoạch hợp tác đã thoả thuận; duy trì vai trò chủ đạo của ASEAN và chủ động định hướng cho các khuôn khổ, tiến trình khu vực như ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, ARF và ADMM+; đẩy mạnh và xem xét nâng cấp quan hệ với các đối tác chủ chốt, đi đôi với mở rộng hợp tác với các nước và tổ chức có tiềm năng; đồng thời, tăng cường phối hợp tiếng nói và hành động tại các diễn đàn quốc tế nhằm nâng cao vai trò và vị thế của ASEAN.

Trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực đang diễn biến phức tạp, ASEAN càng cần phải củng cố đoàn kết, duy trì tiếng nói chung, nhất là phát huy vai trò chủ đạo trong hợp tác duy trì môi trường hoà bình và an ninh ở khu vực, xử lý hiệu quả các thách thức đặt ra, xây dựng và bảo đảm tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực ứng xử chung trong quan hệ giữa các nước ASEAN và giữa ASEAN với bên ngoài; phát huy hiệu quả các công cụ hợp tác chính trị-an ninh như Hiệp ước TAC, Tuyên bố Bali về các nguyên tắc quan hệ cùng có lợi, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC)…, và tăng cường các khuôn khổ đối thoại và hợp tác xây dựng lòng tin ở khu vực như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF)…

Biển Đông là vấn đề được các nhà Lãnh đạo đặc biệt quan tâm và dành nhiều thời gian trao đổi tại các Hội nghị.

Trước tình hình nghiêm trọng hiện nay ở Biển Đông do việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 (Haiyang Shiyou 981) và điều nhiều tàu hộ tống xâm phạm sâu vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định ASEAN cần thiết phải có tiếng nói chung bày tỏ quan ngại sâu sắc và nhấn mạnh tầm quan trọng phải triệt để tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 và Tuyên bố DOC; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, thực hiện kiềm chế, không làm phức tạp tình hình; nhấn mạnh sự cấp thiết cần sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Các nội dung này đã được phản ánh trong Tuyên bố Nay Pyi Taw về xây dựng Cộng đồng và Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN-24.

Trước đó, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng đã thông qua một Tuyên bố riêng về tình hình nghiêm trọng hiện nay ở Biển Đông.