Làng Vân Cù có nghề làm bún với lịch sử hơn 400 năm. Đây là địa phương duy nhất ở miền Trung tổ chức lễ tế vị tổ nghề là Bà Bún vào 22 tháng Giêng.
Ngày 19-2 đúng vào ngày húy kỵ Bà Bún - Tổ nghề làng bún Vân Cù (22 tháng Giêng), UBND thị xã Hương Trà (thành phố Huế) trang trọng tổ chức lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Nghề thủ công truyền thống - Nghề làm bún Vân Cù”.
Theo Phòng Văn hoá - Thông tin thị xã Hương Trà, bún Vân Cù (xã Hương Toàn) được làm từ gạo Khang Dân, một loại gạo từ giống lúa địa phương. Bún Vân Cù nổi tiếng là trong quá trình sản xuất, người làm bún không dùng bất cứ chất phụ gia nào trừ muối sống để ngâm, vo gạo, nuôi bột… nhằm làm sạch các tạp chất, khử khuẩn, khử chua.
Vì vậy, bún Vân Cù chỉ để được trong môi trường tự nhiên trong 24 giờ, nhưng cũng chính là lợi thế được người tiêu dùng tin tưởng, lựa chọn. Trong đó, bún con - thành phẩm của mẻ nước đầu tiên khi luộc bún được khách hàng đánh giá cao nhất. Bún Vân Cù có sợi mịn, có màu trắng trong, bề mặt bóng, khi ăn không chua mà thơm mùi bột, không bở mà cũng không dai quá.
Bà Đặng Thị Hương, Chủ tịch UBND xã Hương Toàn cho biết, làng Vân Cù hiện có hơn 100 hộ làm bún với hơn 300 lao động thường xuyên và một bộ phận đáng kể tham gia vào các dịch vụ cung cấp nguyên vật liệu, tiêu thụ sản phẩm. Nếu như trước đây được coi là nghề phụ thì nay, nghề làm bún trở thành nghề chính, có hộ thu nhập từ 25 - 30 triệu đồng/tháng. Hiện mỗi ngày, làng bún sản xuất khoảng 22 tấn bún, cung ứng ra thị trường.
Với những lợi thế về di sản và địa thế gần sông Bồ, làng Vân Cù là sự lựa chọn cho tour du lịch làng nghề bằng đường bộ và đường thủy của du lịch Huế và vùng phụ cận. Đây cũng chính là cơ sở để thị xã Hương Trà, xã Hương Toàn và các sở, ngành hữu quan phối hợp tiến hành khảo sát, nghiên cứu đưa điểm làng nghề Vân Cù vào tour, tuyến tham quan trọng điểm theo mô hình “Du lịch tham quan và trải nghiệm làng nghề thủ công truyền thống".
Ngày 10-12-2024, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký ban hành Quyết định số 3979/QĐ-BVHTTDL về việc đưa "Nghề thủ công truyền thống - Nghề làm bún Vân Cù" vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.