Hội Kiến trúc sư Việt Nam: Một năm mới vì kiến trúc xanh

Điểm tựa từ 27-4-2011
Thực tế hằng năm Hội KTS Việt Nam vẫn có các hình thức kỷ niệm ngày 27-4, ngày gợi nhắc sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho giới KTS Việt Nam (27-4-1948). Tuy nhiên, phải kể từ Quyết định của Thủ tướng Chính phủ thì ngày này mới chính thức trở thành Ngày KT Việt Nam. Vậy, việc có một ngày kỷ niệm sẽ góp phần tạo ra những thay đổi gì cho hoạt động của giới KTS?

Theo KTS Nguyễn Tấn Vạn, Chủ tịch Hội KTS Việt Nam: Ngày KT Việt Nam ra đời không phải theo "phong trào", không chỉ là một hoạt động kỷ niệm của Hội mà mục tiêu lớn nhất là thu hút sự quan tâm của xã hội đối với KT và phát huy mạnh mẽ hơn vai trò, trách nhiệm của giới KTS đối với cộng đồng.

Hai yếu tố tưởng là đương nhiên này, thực tế đang được thể hiện một cách rất "thất thường" trong đời sống. Người dân - "chủ đầu tư", và giới KTS chưa có mối quan hệ tin cậy, gắn bó với nhau. Để KT gần hơn với đời sống thì trong Ngày KT Việt Nam, ngoài việc được tổ chức trên phạm vi cả nước, giới KTS đã chọn lấy mấy việc cần thiết để thực hiện. Đó là thi sáng tác KT nhưng gắn với các địa danh, địa chỉ cụ thể mang tính xã hội cao; triển lãm các tác phẩm KT đoạt giải của Hội; hội thảo khoa học nhằm giải quyết những vấn đề bức xúc từ chính đời sống… Đây cũng được xem như cơ hội liên kết các hoạt động sáng tạo của giới KTS, sinh viên KT theo tinh thần hiện đại mà phù hợp với điều kiện kinh tế, khí hậu, truyền thống thẩm mỹ của dân tộc.

Có lẽ, như tất cả các ngành nghề khác, giới KTS rất cần một ngày để tôn vinh nghề nghiệp của mình, một nghề pha trộn đủ cả nét tinh tế, lãng mạn, sự gian khổ lăn lộn và tính thực tế. Nhưng đó sẽ chỉ như sự thoảng qua nếu KT không tiếp tục bén rễ sâu hơn vào những nỗi băn khoăn thường nhật của đời sống, trong đó có vấn đề KT xanh, nhất là đối với các đô thị lớn.

Sẽ có Hội đồng Kiến trúc xanh
Chủ tịch Hội KTS Việt Nam Nguyễn Tấn Vạn cho biết đã có một Hội đồng Kiến trúc xanh mang tên Việt Nam, nhưng thực chất đây là một tổ chức do Mỹ thành lập với các tiêu chí riêng. Yếu tố Việt Nam chỉ thể hiện ở sự tham gia của một số KTS trong nước. Vì lẽ đó, tính chủ động cũng như sự gần gũi đối với các vấn đề KT trong nước chưa được đề cập ở mức cao.

Ngày KT Việt Nam được tổ chức lần đầu tiên gắn với một sự kiện ý nghĩa, đó là giới KT sẽ xúc tiến thành lập Hội đồng Kiến trúc xanh, bước đầu ở cấp Hội và sẽ tiến tới một Hội đồng cấp quốc gia. Từ đây, sẽ có những tiêu chí về KT xanh ra đời, làm căn cứ cho các giải thưởng KT xanh, trao đổi, sẽ có hội thảo sâu về vấn đề này…

Cho dù đang đặt những bước đi đầu tiên, nhưng giới KTS đã thể hiện sự chủ động của mình đối với một xu hướng KT hiện đại, thiết thực, mang tính toàn cầu. Còn nhớ, KTS trẻ Võ Trọng Nghĩa với ý tưởng về KT tre gần gũi với thiên nhiên, sử dụng năng lượng gió, mặt trời đã chinh phục các giải thưởng KT lớn, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư Nhật Bản, Trung Quốc.

Chắc chắn vấn đề KT xanh sẽ được đề cập trở lại trong "Diễn đàn KTS châu Á lần thứ 16" (chủ đề "Đô thị châu Á thế kỷ XXI") mà lần đầu tiên Việt Nam vinh dự đăng cai tổ chức (từ 15 đến 20-8-2011). Câu chuyện các siêu đô thị (10 triệu dân) đang "chạy" dần từ các nước châu Âu, châu Mỹ về các nước châu Á sẽ khiến những người thờ ơ nhất cũng phải lo lắng. Các siêu đô thị này hiện chỉ còn ở một số nước như Mỹ, Mexico… và tập trung nhiều ở Nhật, Trung Quốc, Ấn Độ... Hà Nội là thành phố đang ngấp nghé ngưỡng "siêu đô thị". Mà theo nhận định của giới KTS, đó là một xu thế thiếu bền vững, tích tụ hàng loạt vấn đề như suy giảm chất lượng môi trường sống, biến đổi khí hậu… Theo Chủ tịch Hội KTS Nguyễn Tấn Vạn, Hội sẽ kiến nghị với Đảng, Nhà nước chính thức đưa vấn đề KT xanh trở thành một định hướng phát triển của KT Việt Nam trong thời gian tới. Đó sẽ là một nền KT gắn với công nghệ hiện đại, tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường và hướng tới tương lai.

Tuy nhiên, từ định hướng cho tới nhân rộng các mô hình KT xanh phải cần rất nhiều bước đi, mà trước tiên là khâu tuyên truyền. Theo các chuyên gia, sự hiểu biết của công chúng và ngay cả người làm nghề về vấn đề này còn rất hạn chế. Tài liệu thiếu, chủ yếu của các nước ôn đới, không phù hợp với yêu cầu chống nóng, ẩm ở Việt Nam. Giá vật liệu dùng cho KT xanh khá cao và đó cũng là mối băn khoăn của người sử dụng… Theo KTS Lê Thị Bích Thuận: "Không như mọi người vẫn hình dung về một hình ảnh các khu nghỉ mát sang trọng rợp bóng cây, hay các tòa nhà hi-tech hiện đại, KT xanh mang đến lợi ích trực tiếp: nếu tuân thủ thiết kế theo mô hình xanh, hóa đơn tiền điện, chi phí y tế do ô nhiễm môi trường sẽ giảm rất nhiều".

Người Hà Nội, mỗi ngày đang phải "trôi" trong dòng xe cộ, khói và bụi, hơn ai hết sẽ "khát" không gian KT xanh, ở cả nơi làm việc lẫn chốn đi về.