Hồi kết cho cuộc đua lãi suất

Tuy nhiên, nếu không có văn bản của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) yêu cầu thực hiện lãi suất huy động không vượt quá 14%/năm thì "cuộc đua" chưa thể chấm dứt nhanh như vậy...

Duy trì lãi suất đầu vào là 14% sẽ tạo thêm cơ hội cho doanh nghiệp vay vốn đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh. Ảnh: Đàm Duy
Lãi suất hạ nhiệt
Trước tình trạng nhiều NH lách trần, đưa lãi suất thực trả lên 20%/năm, thậm chí là 21,5%/năm, ngày 16-6 vừa qua, Thống đốc NHNN đã có công văn gửi các tổ chức tín dụng (TCTD) và Hiệp hội Ngân hàng yêu cầu ấn định lãi suất huy động vốn bằng VND (lãi suất tiền gửi, lãi suất giấy tờ có giá) đối với các tổ chức (trừ TCTD) và cá nhân, gồm khoản chi khuyến mãi dưới mọi hình thức, không vượt quá 14%/năm. Các TCTD phải tiết kiệm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất, áp dụng lãi suất cho vay ở mức hợp lý, nhất là đối với khu vực nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ, công nghiệp phụ trợ. Cơ quan thanh tra, giám sát NH và NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra tính tuân thủ, chấp hành kỷ cương của TCTD, xử lý nghiêm đối với đơn vị vi phạm. Những tổ chức vi phạm sẽ bị hạn chế phạm vi và địa bàn kinh doanh, tạm đình chỉ một số hoạt động ngân hàng, xử lý hành chính...

Thực tế, trước khi NHNN ban hành văn bản yêu cầu đưa lãi suất huy động về ngưỡng tối đa 14%/năm khoảng hơn 1 tuần, lãi suất huy động trên thị trường đã giảm nhẹ. Lãi suất tối đa được các NH đưa xuống 19%/năm cho khoản tiền gửi trên 1 tỷ VND; trên 500 triệu đồng 18%/năm, với khoản 300-500 triệu đồng, lãi suất xuống 17%/năm…

Trần lãi suất từng được "lách" thế nào?
Trước đó, các NH "chạy đua" đã phá mức trần quy định để đưa lãi suất lên 19-20%/năm. Cuộc đua nóng lên từng ngày khi có những NH liên tiếp điều chỉnh lãi suất lên 21-21,5%/năm. Khi đó, với khoản tiền gửi khoảng 300 triệu đồng, khách hàng hưởng lãi tới 18,5%/năm. Nếu gửi 500 triệu đồng trở lên có thể được mời chào 19,5%/năm, gửi 1 tỷ đồng có thể mặc cả 21-21,5%/năm. "Cuộc đua" này có sự góp mặt của những "đại gia" trong hệ thống NH.

Đại diện một NH lớn có hội sở chính ở Hà Nội cho biết buộc phải tăng lãi suất để giữ chân khách hàng cũ, bởi có những khách hàng gửi tới vài tỷ đồng, hàng chục tỷ đồng. Vị này thừa nhận, "chiêu" lách trần lãi suất khá phong phú. Có NH chỉ ghi vào góc sổ tiết kiệm lãi suất thực trả cho khách hàng, còn lãi suất in trên sổ vẫn chỉ là 14%/năm. NH khác lại mở tài khoản cho khách và đề nghị ký vào giấy yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản để hợp thức hóa khoản tăng thêm ngoài lãi suất 14%/năm. Số tiền này được chuyển khoản ngay khi mở sổ tiết kiệm và khách hàng có thể rút khi cần, không nhất thiết phải chờ đến hạn rút tiền. Có NH lại đưa luôn tiền mặt tương đương với khoản lãi suất cộng thêm cho khách. Các kỳ hạn gửi hầu hết là 1-3 tháng.

Các ngân hàng giảm lãi suất huy động và sẽ giảm lãi suất cho vay. Ảnh: Duy Tuấn

Doanh nghiệp có cơ hội vay vốn
Mặc dù mức lãi suất 14%/năm chưa được coi là hấp dẫn trong bối cảnh lạm phát tăng cao như hiện nay, song nếu duy trì lãi suất đầu vào tối đa như vậy sẽ là tín hiệu khả quan cho DN. Bởi với mức này lãi suất cho vay chỉ khoảng 17-18%/năm và DN có nhiều cơ hội cho việc đầu tư, mở rộng sản xuất - kinh doanh. Nếu lãi suất cho vay lên đến 26-27%/năm như thời gian vừa qua DN khó có thể gánh nổi. Vì vậy, thay vì vay vốn để kinh doanh, nhiều DN sẽ chỉ hoạt động cầm chừng, gây tác động xấu tới nền kinh tế.

Đại diện nhiều NH cho rằng không còn khó khăn về nguồn vốn nên giảm lãi suất huy động để giảm lãi suất cho vay là hợp lý. Khi thị trường vàng chưa có tín hiệu khả quan, thị trường bất động sản đang "nguội", USD không còn hấp dẫn thì kênh gửi tiết kiệm không quá khó để thu hút khách hàng, ngay cả khi lãi suất huy động chỉ dừng ở 14%/năm.

Lãnh đạo NHNN khẳng định, những tháng cuối năm, chính sách tiền tệ sẽ được điều hành linh hoạt. Đây là tín hiệu có cơ sở để lãi suất cho vay có thể giảm. Thời gian tới, NHNN tiếp tục hỗ trợ thanh khoản cho những ngân hàng nhỏ, giữ vững ổn định thị trường liên ngân hàng, góp phần ổn định lãi suất tiết kiệm và cho vay. NHNN đang xem xét khả năng công bố minh bạch thông tin của các TCTD để người dân lựa chọn nơi gửi tiền, nhằm hạn chế tình trạng cạnh tranh huy động vốn bằng lãi suất. Đặc biệt, sẽ tiếp tục kiểm tra, kiểm soát chặt thị trường, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm...