"Hoa bất tử":Sự sáng tạo của người Mê Linh

Giữ trọn sắc hương

Huyện Mê Linh nổi tiếng là một trong những “vựa hoa” lớn của Thủ đô, với tổng diện tích trồng lên tới 2.000ha. Trung bình mỗi năm huyện cung ứng ra thị trường Hà Nội và các vùng lân cận hàng triệu cành hoa các loại, nhưng có thương hiệu và được nhiều người biết đến nhất vẫn là các loại hoa hồng, ly, cúc... Hoa Mê Linh nổi tiếng bởi sắc hoa thắm, bông to, độ bền lâu dài hơn các nơi khác. Trồng hoa đã trở thành nghề mang lại thu nhập chính, ổn định cho người dân ở các thôn: Đại Bái (xã Đại Thịnh), Hạ Lôi (xã Mê Linh), Văn Quán (xã Văn Khê)...

Tuy nhiên, khi chứng kiến những bông hoa bị vứt bỏ sau vài ngày, anh Đinh Văn Tuấn, 43 tuổi, Giám đốc Công ty Cổ phần Hoa tươi bất tử Như Tâm (thôn Khê Ngoại 1, xã Văn Khê, huyện Mê Linh) đã trăn trở suy nghĩ, tìm cách để những bông hoa giữ được vẻ đẹp vĩnh cửu. Ấp ủ ý tưởng, anh lên mạng tìm kiếm kiến thức về kỹ thuật bảo quản hoa rồi vào huyện Nông Cống (Thanh Hóa) tìm gặp nghệ nhân Lê Thị Vui để học nghề làm hoa bất tử. Tuy nhiên, những kiến thức ấy chưa đủ thỏa mãn ước mơ của anh. Thế là anh lại gom số vốn liếng ít ỏi để sang học nghề ở Thái Lan, Nhật Bản và Ấn Độ - những quốc gia nổi tiếng về công nghệ ướp hoa tươi.

Ở mỗi đất nước, anh lại học được một kỹ thuật ướp hoa dựa trên những loại hóa chất khác nhau. Tuy nhiên, không thể chỉ áp dụng kinh nghiệm của một nước bởi khí hậu Việt Nam vốn nóng ẩm, hoa dễ bị nhũn cánh, xuống màu nhanh. Vậy là anh Tuấn lại tiếp tục mày mò, thử nghiệm để tìm ra công thức pha cát giữ nhiệt, hạt hút ẩm của mỗi nước theo một tỉ lệ hợp lý để có thể giúp hoa khô nhanh mà vẫn giữ nguyên vẹn hình dáng, màu sắc như khi vừa hái. Sau 3 năm học hỏi, tìm tòi (từ 2019 - 2022), anh Tuấn đã tìm ra được bí quyết riêng để giữ được những bông "hoa bất tử” với tuổi thọ có thể lên tới hàng chục năm. Từ năm 2022 tới nay, anh chính thức khởi nghiệp và đem những kiến thức, kinh nghiệm của mình để dạy cho người dân Mê Linh. Công ty Cổ phần Hoa tươi bất tử Như Tâm của anh hiện có 10 thợ làm việc liên tục với mức lương trung bình 6 - 12 triệu đồng/người/tháng.

Theo anh Tuấn, để có những bông "hoa bất tử" đẹp, bền, cần có đủ 3 yếu tố: “Hoa, hóa, họa”. “Hoa” là nguyên liệu đầu vào, phải là những bông hoa tươi được cắt lúc sáng sớm, khi hoa nở đẹp nhất. Lại có loại phải cắt lúc chiều muộn, như hoa hồng đỏ ớt của Mê Linh, vì khi ấy hoa chớm khô sương bên trong nhưng bên ngoài các lớp cánh đã nở đều. Hình dáng, kích thước và màu sắc của từng bông sẽ được chọn lọc kỹ để tạo nên sản phẩm hoàn hảo nhất.

“Hóa” là hóa chất phục vụ các công đoạn hút ẩm, tạo và giữ phom dáng hoa, giúp hoa khô hoàn toàn bên trong mà vẫn giữ được vẻ tươi nguyên bên ngoài. Còn “họa” là con mắt thẩm mỹ của mỗi người thợ để tạo nên những bình hoa mang tính mỹ thuật cao.

Các công đoạn để làm nên một bình "hoa bất tử" gồm: Chọn và cắt hoa, cho hoa vào cát giữ nhiệt để vừa hút ẩm, vừa cố định phom dáng. Đến khâu sốc nhiệt, hoa được đưa vào phòng sấy ở nhiệt độ 70oC rồi hạ xuống 30oC, liên tục như vậy trong 7 - 10 ngày. Sau đó, hoa được phủ kín trong hạt hút ẩm để khô hoàn toàn. Mỗi loài có thời gian khô khác nhau. Hoa cúc mất 5 ngày, hoa hồng mất từ 7 - 10 ngày, riêng hoa lan phải mất cả tháng. Phòng sấy được lắp hệ thống máy móc hiện đại. Mỗi mẻ sấy được khoảng 1.000 - 2.000 bông hoa.

Công đoạn tiếp theo là tỉa và sửa cánh hoa, sau đó cắm hoa vào bình, tạo dáng cho đẹp rồi gắn keo. Cuối cùng là hàn kín nắp, tránh cho không khí vào. Một trong những bí quyết để hoa tươi lâu, không bị xuống màu là bình thủy tinh không được để hở dù chỉ là 1 khe nhỏ, nếu không độ ẩm sẽ làm hoa nhanh hỏng và phai màu.

Đưa tên tuổi quê hương ra thế giới

Từ kinh nghiệm do anh Tuấn truyền lại, một số người theo anh học nghề nay đã trưởng thành và lập hộ kinh doanh cá thể để sản xuất "hoa bất tử". Trong số đó có 5 hộ cá thể với 20 nhân công hiện thuộc Hợp tác xã Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Hoa khô Mê Linh (thôn Đông Cao, xã Tráng Việt). Trung bình mỗi tháng, hợp tác xã sản xuất hàng trăm bình hoa với các kích cỡ khác nhau, cho doanh thu từ 200 - 300 triệu đồng/tháng.

Theo Chủ nhiệm Hợp tác xã Lê Thị Xuyên, nhờ phương thức bán hàng và marketing trên các nền tảng mạng xã hội mà sản phẩm của hợp tác xã được nhiều người biết đến. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng tạo điều kiện thuận lợi để hợp tác xã có dịp tham gia các chương trình hội chợ xúc tiến thương mại, chương trình quảng bá, giao lưu; qua đó khách hàng biết tới sản phẩm nhiều hơn. Đó cũng là động lực thúc đẩy các thành viên hợp tác xã luôn phấn đấu nâng cao tay nghề nhằm mang tới cho khách hàng những mẫu mã mới nhất, đẹp nhất. Hợp tác xã cũng đặt mục tiêu sớm xuất khẩu ra thị trường nước ngoài, đồng thời, mỗi tháng nghiên cứu một mẫu mới nhằm đa dạng hóa sản phẩm, phục vụ thị hiếu của khách hàng.

Hiện nay sản phẩm "hoa bất tử" cũng phải đối mặt với một số khó khăn nhất định. Theo chị Lê Thị Bình, kiểm soát viên hợp tác xã, khó khăn lớn nhất là khâu vận chuyển tới tay khách hàng, đặc biệt là khu vực miền Nam hay vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Thời gian tới, hợp tác xã sẽ nghiên cứu phương thức và đối tác vận chuyển phù hợp, nhằm bảo đảm an toàn cho sản phẩm đồng thời giảm bớt chi phí để hạ giá thành.

Chia sẻ cảm nhận khi tận mắt thấy các công đoạn làm "hoa bất tử" cùng các mẫu mã bắt mắt, anh Hà Văn Tuấn (phường Phúc Đồng, quận Long Biên) cho biết: “Vợ chồng tôi đều rất thích hoa. Tình cờ một lần lên mạng thấy quảng cáo về sản phẩm này, tôi quyết định đi hơn 30km sang đây để mua làm quà cho vợ. Tôi rất ấn tượng với sản phẩm độc đáo này và khâm phục sự sáng tạo của người dân Mê Linh”.

Để lan tỏa thương hiệu hoa Mê Linh nói chung và sản phẩm "hoa bất tử" nói riêng đến với khách hàng hơn nữa, Giám đốc Công ty Cổ phần Hoa tươi bất tử Như Tâm Đinh Văn Tuấn luôn nỗ lực cải tiến mẫu mã để tạo nên sự khác biệt. Anh cũng mong muốn đưa sản phẩm "hoa bất tử" lên một tầm cao mới bằng sản phẩm tranh kết "hoa bất tử" mang đề tài về vẻ đẹp của người phụ nữ, đặc biệt là hình tượng người phụ nữ Việt Nam với áo dài, nón lá hay phong cảnh làng quê thanh bình để xuất khẩu ra thị trường nước ngoài; kết hợp với một số đối tác để làm set quà tặng với mẫu mã nhỏ gọn để du khách trong và ngoài nước có thể dễ dàng mua về làm quà.

“Bật mí” thêm về kế hoạch sắp tới, anh Tuấn cho biết sẽ đầu tư thực hiện một bức tranh khổ 2mx3m được ghép từ "hoa bất tử", làm nổi bật hình tượng Hai Bà Trưng cưỡi voi đánh giặc. Nguyên liệu được chọn là hoa tại các nhà vườn của Mê Linh. Dự kiến, cuối năm 2025, anh sẽ cho ra mắt sản phẩm này. Đây là tâm huyết, tình cảm của anh đối với quê hương, đồng thời cũng là cơ hội lan tỏa hơn nữa tên tuổi hoa Mê Linh.

Đánh giá cao về tiềm năng phát triển của nghề làm "hoa bất tử", Phó Trưởng phòng Kinh tế (UBND huyện Mê Linh) Nguyễn Tiến Hùng cho biết, "hoa bất tử" là một trong những sản phẩm OCOP 3 sao cấp huyện. Sản phẩm này còn nhiều dư địa phát triển và có thể trở thành sản phẩm đặc trưng mang thương hiệu Mê Linh.

Nhằm tiếp tục phát huy thế mạnh của các sản phẩm OCOP, huyện Mê Linh đã xây dựng Đề án phát triển Chương trình OCOP giai đoạn 2021 - 2025 với mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2025, toàn huyện có 122 sản phẩm được công nhận OCOP từ 3 sao trở lên. Bên cạnh đó, huyện cũng hỗ trợ các hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, trong đó sản phẩm "hoa bất tử" được UBND huyện bố trí khu trưng bày tại đền Hai Bà Trưng nhằm giới thiệu, quảng bá đến du khách trong nước và quốc tế.