Hiểu đúng để sử dụng an toàn xe đạp, xe máy điện

Chị H.T ở phố Minh Khai, quận Hai Bà Trưng cho biết, vào tối hôm qua (14-9), chung cư nơi chị sinh sống đã bất ngờ ra thông báo cấm sử dụng xe đạp điện, xe máy điện và còn yêu cầu người dân phải đổi sang phương tiện xe xăng ngay.

Cũng như chị T, anh N.T.A ở chung cư trên đường Nguyễn Xiển, quận Thanh Xuân, cũng cho biết, bảo vệ chung cư nơi anh sống còn từ chối trông xe điện của khách đến chơi mà không thể đưa ra bất kỳ lý do gì.

Để minh chứng cho làn sóng phân biệt xe điện bỗng dưng xuất hiện mà không có căn cứ, nhiều người còn cung cấp cả đoạn chát trong nhóm kín của cộng đồng dân cư có cảnh báo từ phía cảnh sát khu vực với nội dung: “Từ giờ ai có xe điện, chậm nhất tới ngày 30-9-2023 bắt buộc phải chuyển sang xe xăng hoặc xe đạp. Bạn bè qua chơi cũng không được đi xe điện qua…”.

Về vấn đề trên, ông Tống Xuân Duy, Chủ tịch UBND phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy (Hà Nội) nêu quan điểm, công tác phòng cháy, chữa cháy (PCCC) là vô cùng cấp thiết và quan trọng, nhất là cảnh báo sử dụng điện và nguồn điện đúng cách vẫn luôn được chính quyền địa phương thực hiện. Không cá nhân hay tổ chức nào có quyền cấm người khác sử dụng loại phương tiện này hay từ chối quản lý, trông coi phương tiện xe điện. Nên chăng, tại các chung cư, từng nhà dân và cơ quan, công sở có hướng dẫn sử dụng phương tiện xe điện đúng cách, nhất là quy trình sạc pin tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Hiện tại, xe điện sử dụng nhiều loại ắc quy, pin, phổ biến là loại pin lithium ion. Việc sạc điện cho ắc quy, pin theo nguyên lý: Nguồn điện xoay chiều 220V được chuyển sang một chiều qua bộ đổi điện và sạc điện cho ắc quy, pin.

Bên cạnh những tiện ích của loại phương tiện này, có nhiều vấn đề được quan tâm, trong đó có nguy cơ cháy, nổ từ chính hệ thống điện của xe. Trong thời gian qua, trên thế giới và tại Việt Nam đã xảy ra một số vụ cháy xe điện đều do người sử dụng sạc pin không tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc tự ý thay đổi thông số kỹ thuật của phương tiện…

Là một trong những thương hiệu xe điện phổ biến trên thị trường hiện nay, Vinfast từ lâu đã đưa ra các cảnh báo an toàn như: Luôn sạc điện ở nơi thoáng mát, đồng thời tránh xa các vật liệu dễ cháy; không sạc dưới trời mưa; chỉ sử dụng bộ sạc được cung cấp kèm theo xe hoặc bộ sạc tương đương được cung cấp bởi hãng sản xuất. Hãng khuyến cáo việc sử dụng sai bộ sạc có thể gây hỏng hóc pin và dẫn đến sự cố cháy nổ không mong muốn.

Công ty TNHH Electric Motocycle Yadea Việt Nam cũng đưa ra khuyến cáo không nên sạc và đỗ xe máy điện trong toà nhà dân cư; nên tránh xa các vật liệu dễ cháy trong quá trình sạc. Thời gian sạc không được vượt quá thời gian quy định. Cần để bộ sạc tại vị trí an toàn, tránh xa tầm tay trẻ em. Ắc quy nên được sử dụng và bảo quản theo hướng dẫn.

Cụ thể hơn, Công ty khuyến cáo khách hàng đặt bộ sạc trong môi trường thoáng khí, nghiêm cấm sạc trong nhà, dưới nắng nóng hoặc thời tiết mưa và không được đặt bộ sạc trong cốp xe để tiến hành sạc.

Từ thực tiễn kinh doanh và sửa chữa xe điện, anh Nguyễn Quang Hiển, chủ cửa hàng trên phố Tôn Đức Thắng, phường Hàng Bột, quận Đống Đa cho biết, thông thường, xe đạp, xe máy điện đều được nhà sản xuất khuyến cáo chỉ sạc pin trong vòng 4-6 tiếng. Nhưng hiện nay, vì nhiều lý do, đại bộ phận người sử dụng vẫn duy trì thói quen tranh thủ sạc pin qua đêm, nên quá số thời gian quy định về mặt kỹ thuật. Lâu dần sẽ dẫn đến hiện tượng chai, phồng, hỏng pin…, nếu tiếp tục sạc, sẽ dẫn đến nổ pin, phát sinh nguồn nhiệt.

“Không nên sạc pin quá lâu, không có giám sát trong quá trình sạc, sạc trong điều kiện bất lợi (ngập nước, quá nóng, gần nguồn lửa...), cắm sạc ngay sau khi dừng xe, bình điện chưa kịp nguội, xe vừa nổ máy vừa cắm sạc...”, anh Hiển nói về những nguyên tắc cơ bản người sử dụng xe điện phải nắm được.

Còn anh Hoàng Linh, quản lý một diễn đàn giao thông lớn trên Facebook cho biết thêm, không nên tạo làn sóng phản đối phương tiện xe điện một cách duy ý chí. Thay vì máy móc ra quy định cấm một cách thiếu hiểu biết, các chủ nhà cho thuê nên kiểm tra, gia cố hệ thống điện, trao đổi với khách thuê nhà về nguyên tắc sử dụng xe điện. Cách làm này vừa đảm bảo an toàn, vừa mở rộng giá trị dịch vụ của chính mình và phục vụ khách hàng tốt hơn.

Thực tế đã có những ban quản lý tòa nhà đang đi đúng theo hướng này. Cụ thể, Ban quản lý chung cư An Bình City ngày 13-9 đã ra thông báo về việc phòng ngừa cháy nổ xe sạc điện như: Nên sạc khi pin/ắc-quy gần hết, sử dụng nguồn điện phù hợp (theo mức điện áp khuyến cáo của nhà sản xuất) và ổn định để sạc. Không sạc ngay khi vừa dừng xe, nên cho bình điện nguội khoảng 20 phút rồi mới sạc. Không sạc pin qua đêm và quá 8 giờ liên tục. Nếu xe để lâu không sử dụng, nên sạc pin đầy rồi tháo khỏi xe để tăng độ bền...

Người sử dụng cũng nên bảo trì, bảo dưỡng pin/ắc quy cũng như hệ thống dẫn điện của xe thường xuyên. Định kỳ khoảng 3 tháng/lần nên đưa xe đi kiểm tra pin/ắc-quy, hệ thống sạc cũng như toàn bộ xe để kịp thời phát hiện và xử lý hư hỏng.

Ban quản lý tòa nhà này cũng cho biết sẽ nghiên cứu phương án cài đặt thời gian ngắt điện sạc buổi đêm (từ 0h00-6h00) để hạn chế nguy cơ cháy nổ.

Trung tá Phạm Thanh Tâm, Phó đội trưởng Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ khu vực 2 (Công an thành phố Hà Nội) cho biết, việc tách riêng khu vực cho xe điện tại những nơi giữ xe là rất cần thiết để giảm rủi ro cháy nổ. Xe điện có thể không phải nguồn phát cháy, nhưng khi cháy sẽ là tác nhân làm vụ cháy thêm nghiêm trọng, nên cần khoanh vùng riêng. Ông Tâm nói thêm, lo lắng của người dân về an toàn là cần thiết, nhưng không nên thái quá, bởi "nếu ai cũng cấm, người dùng biết sạc ở đâu".

Chuyên gia phòng cháy, chữa cháy cho biết xe điện nếu được kiểm định chất lượng rõ ràng, người dùng tuân thủ quy định sạc thì rủi ro là rất thấp. Tuy vậy, hiện nay, trên thị trường, chỉ hãng lớn có nhà máy như VinFast, Yadea... có đầy đủ giấy tờ chứng nhận. Còn lại, một lượng rất lớn xe máy điện được bán ở các cửa hàng nhỏ lẻ nhập khẩu từ Trung Quốc không có kiểm định chất lượng. Nhiều người dùng, đặc biệt là thanh niên, lại thích "độ", "chế" nên nguy cơ cháy nổ tăng.