Hiểm họa từ thuốc tăng cân trôi nổi

Bát nháo

Chỉ cần vào facebook gõ từ khóa "thuốc tăng cân gia truyền" đã có hàng vài chục kết quả. Những cái tên như ông Bảy, thuốc tăng cân gia truyền 4 đời bà Thiện, thuốc gia truyền Việt Nam, Đông y Nam dược thần hiệu, Ô Kim Đơn, Ô Kim Đan... được rao bán rất công khai.

Đa phần các loại thuốc này đều dưới dạng viên, có giá dao động từ 200 nghìn đồng đến 650 nghìn đồng/hộp 0.5kg. Thuốc được quảng cáo chiết xuất từ các loại thảo dược quý, mật ong, đinh lăng, tam thất, hạt sen... Các "nhà thuốc" đều cam kết dùng thuốc an toàn, không ảnh hưởng đến sức khỏe. Đặc biệt, nhiều trang mạng còn dùng chiêu chụp ảnh các tin nhắn khẳng định dùng thuốc có lợi cho sức khỏe, tăng cân hiệu quả để lấy lòng tin khách hàng.

Lần tìm theo số điện thoại trên trang facebook Thuốc tăng cân gia truyền, chúng tôi được người tên Hằng giới thiệu loại thuốc gia truyền Ô Kim Đan chiết xuất từ các loại thảo dược quý, không tác dụng phụ, không tích nước, không gây phù nề và không giảm cân khi ngừng sử dụng. Hằng cho biết, thuốc do người dân tộc Mường ở Hà Giang làm ra và hỏi khách muốn tăng bao nhiêu cân. Nghe chúng tôi nói muốn lên 4kg, Hằng khẳng định như đinh đóng cột "chỉ cần dùng 1-2 liệu trình (một liệu trình 1 hộp dùng trong 15 ngày) sẽ được như mong muốn! Trên nhãn của thuốc này ghi "sản phẩm gia truyền của dân tộc Mường".

Một loại thuốc có tên: "Đông y dược Nam thần hiệu - thuốc bổ gia truyền thập bát hoàn" quảng cáo, ngoài giảm cân còn giúp tăng khả năng thanh lọc máu, kích thích tiêu hóa, tăng khả năng đề kháng, chống lão hóa khớp. Thuốc này được rao bán với giá 200 nghìn hộp, thường xuyên có chương trình khuyến mãi, miễn phí tiền giao hàng nên rất đắt khách. Tương tự như vậy, loại thuốc Nam tăng cân gia truyền 4 đời Bà Thiện có cơ sở tại phố Tây Sơn, Đống Đa, Hà Nội cam kết tăng 2-6kg chỉ trong 20 ngày dùng thuốc. Khi thấy chúng tôi tỏ ra băn khoăn về chất lượng thuốc, nhân viên tư vấn bán hàng trấn an, thuốc có nguồn gốc rất rõ ràng. Người này giải thích, thuốc do một gia đình ở Bình Dương tự trồng cây thuốc, tự sản xuất sau đó chuyển ra Hà Nội xin cấp phép!

Theo địa chỉ được cung cấp trên mạng xã hội, chúng tôi tìm đến nơi bán thuốc gia truyền tăng cân này. Được giới thiệu là cơ sở phân phối nhưng đây chỉ là hộ gia đình, hoàn toàn không có biển hiệu, tên cơ sở, lúc nào cũng đóng cửa im ỉm. Chủ nhà khi nghe có khách hàng ngỏ ý mua thuốc đon đả mang hàng ra giới thiệu: "Thuốc này uống tốt lắm cháu ạ. Con nhà cô cũng dùng suốt đấy, nhìn béo hẳn. Cũng tùy cơ địa từng người mới tăng cân được nhiều hay ít, nhưng cứ phải tăng ít nhất 2kg khi dùng hết 1 hộp. Giá thuốc chỉ 650 nghìn đồng thôi, dùng được 20 ngày nhé!"

Theo quan sát của chúng tôi, thuốc có dạng viên giống như ô mai, được đựng trong hộp nhựa. Bên ngoài hộp được dán nhãn ghi tên thuốc, nơi sản xuất là Dĩ An, Bình Dương. Hoàn toàn không có thông tin về thành phần chi tiết của thuốc, cũng như giấy phép sản xuất hay chứng nhận của Bộ Y tế. Giải thích về điều này, chủ nhà giọng "chuyên nghiệp": "Hiện nay cơ chế quản lý rất kém, có thuốc được cấp phép chưa hẳn là thuốc tốt. Nhà tôi có cấp phép mới bán, chỉ là không có thông tin trên bao bì thôi. Sao cứ phải quan trọng chuyện này chứ. Nhiều người còn cho con sử dụng, giới thiệu bạn bè đến chỗ chúng tôi mua thuốc nữa".

Tiền mất, tật mang

Tin tưởng vào những lời rao bán và hứa hẹn như đinh đóng cột trên các trang mạng xã hội, rất nhiều khách hàng đã lâm vào cảnh tiền mất tật mang, không biết kêu ai.

Chị N.T.L một thành viên của webtretho tâm sự, sau giai đoạn cho con bú chị bị sụt cân nhanh chóng. Để lấy lại cân nặng, chị L tìm mua trên mạng một hộp thuốc Ô Kim Đơn về dùng. "Lúc đầu mình cũng tăng được khoảng 5-6kg. Mình mừng lắm, nghĩ là có thể khỏe mạnh trở lại. Mặc dù mình vẫn giữ chế độ ăn uống và luyện tập như cũ nhưng khi dừng uống thuốc, cân nặng của mình lại quay về như hồi không uống thuốc", chị L kể. Tai hại hơn, sau khi sụt cân trở lại, chị L đã bị rạn da bụng, da mặt gây mất thẩm mỹ. Chị L than thở trên diễn đàn: "Đến chồng mình nhìn thấy còn bảo ghê nữa, buồn không tưởng được!"

Những ngày vừa qua, dư luận không khỏi giật mình khi nghe thông tin từ Công an huyện Yên Thành (Nghệ An) bắt giữ 3 đối tượng sản xuất, tiêu thụ sản phẩm thuốc Đông y kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Đơn vị này đã phát hiện thu giữ 5 thùng các tông, bên trong có chứa 367 hộp nhựa đựng thuốc Đông y dạng viên hoàn màu đen (mỗi hộp có trọng lượng 1kg), không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Ban chuyên án cũng thu giữ các vật dụng phục vụ sản xuất và các nhãn mác có tên "Nhà thuốc Đông y cổ truyền Tiến Hạnh". Các đối tượng khai nhận chỉ trong vòng mấy tháng hoạt động, đã bán khoảng 3 tấn thuốc Đông y không rõ nguồn gốc xuất xứ ra Hà Nội tiêu thụ. Đây là thuốc nếu bắt đầu sử dụng thì tăng cân đột biến, nhưng khi không sử dụng thuốc nữa thì cơ thể mệt mỏi, khó chịu và giảm cân về trạng thái ban đầu…

Theo thạc sĩ Dinh dưỡng, Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Việt Nam) hiện nay trong Đông y, chưa có khái niệm thuốc tăng cân. "Để biết vì sao một người gầy phải đến bác sĩ khám xem nguyên nhân thế nào mới kết luận nên dùng thuốc gì để cải thiện. Trong Đông y, nếu gầy do tiêu hóa nên uống thuốc bổ tì vị, người gầy do phế hư uống thuốc bổ phế, do yếu tim mạch thì uống bổ tim, mất ngủ phải uống an thần. Đó là giải pháp giúp các cơ quan ấy khỏe mạnh, hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn, không có chuyện dùng thuốc Đông y để tăng cân", ông Trung khẳng định. Chuyên gia này khuyến cáo: "Thuốc y học cổ truyền lưu hành trên thị trường một phần do Sở Y tế các tỉnh, thành phố cấp phép, còn chủ yếu do Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cấp phép, có ngày tháng cụ thể. Mọi người chỉ mua thuốc khi biết rõ nguồn gốc, xuất xứ, chứng nhận sử dụng, tuyệt đối không nên mua các sản phẩm trôi nổi trên thị trường. Đồng thời, phải tìm hiểu kỹ nguyên nhân giảm cân. Nếu có bệnh trong người, không điều trị mà chỉ tự ý uống thuốc cũng hết sức nguy hiểm".

Một bác sĩ tại Viện Y dược học Dân tộc TP Hồ Chí Minh khẳng định, đa số thuốc tăng cân núp dưới dạng thuốc Đông y (có công thức gồm các dược thảo). Nhưng khi bào chế, các nhà sản xuất đã cho thêm tân dược như corticoid, cyroheptadine... Trong đó, corticoid sẽ gây những phản ứng phụ nguy hiểm cho sức khỏe nếu dùng lâu dài như phù cushing (với khuôn mặt tròn như mặt trăng), loét dạ dày, loãng xương, lao phổi... Cần cảnh giác với các loại thuốc được quảng cáo làm tăng cân nhanh chóng. Đặc biệt, ngừng sử dụng ngay nếu sau khi uống, cơ thể xuất hiện những triệu chứng như ngủ nhiều, lừ đừ, đói bụng liên tục, thèm ăn một cách khác thường, trọng lượng cơ thể tăng nhanh, có cảm giác nặng nề toàn thân.