Hải sản tầng nước nổi, tại đầm nuôi 4 tỉnh miền Trung đều an toàn để sử dụng làm thực phẩm

Tại cuộc giao ban thông tin báo chí sáng nay, 20/9, các bộ liên quan đã thông tin về môi trường biển và việc khai thác, sử dụng hải sản tại vùng biển: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế.

Sau sự cố ô nhiễm biển miền Trung, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các đơn vị triển khai chương trình quan trắc, đánh giá chất lượng nước biển, trầm tích và các hệ sinh thái trong thời gian từ tháng 4 đến hết tháng 5/2016 trên phạm vi 8 tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Nam với mục đích thông tin cho cộng đồng, góp phần xác định nguyên nhân của sự cố.

Tiếp đó, Bộ đã phối hợp với Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam triển khai chương trình đánh giá, xác định mức độ, phạm vi ô nhiễm môi trường và suy thoái hệ sinh thái biển do sự cố môi trường được tiến hành trong tháng 6/2016 trên phạm vi vùng biển 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế. Đến tháng 8/2016, tiếp tục thực hiện quan trắc bổ sung vị trí để kiểm tra lại mức độ ô nhiễm phenol trong môi trường nước biển tại một số khu vực.

Ngày 22/8/2016, tại Quảng Trị, Bộ Tài Nguyên và Môi trường đã tổ chức công bố kết quả điều tra, đánh giá mức độ, phạm vi ô nhiễm môi trường biển do sự cố môi trường gây ra tại 4 tỉnh ven biển miền Trung, trong đó khẳng định, về cơ bản, hầu hết các thông số chất lượng môi trường nước biển đều nằm trong giới hạn cho phép.

Đối với các thông số sắt, tổng phenol và xyanua (là nguyên nhân chính gây ra sự cố môi trường), hàm lượng sắt và xyanua đã giảm đi đáng kể (xyanua nằm trong ngưỡng cho phép, chỉ còn một số khu vực thuộc vùng biển Quảng Bình và Thừa Thiên Huế có giá trị thông số sắt ở tầng nước đáy vượt nhẹ ngưỡng cho phép).

Riêng thông số tổng phenol trong tháng 6/2016 có tăng lên và một số mẫu vượt giới hạn cho phép, chủ yếu là mẫu tầng đáy. Nguyên nhân là do cơ chế nhả hấp thụ phenol từ dạng phức hỗn hợp dưới dạng hệ keo sắt và từ trầm tích đáy vào nước biển. Đến thời điểm tháng 8/2016, hàm lượng tổng phenol trong nước biển đã giảm đến giá trị nhỏ hơn mức giới hạn cho phép. Tất cả các thông số về chất lượng trầm tích biển (bao gồm cả thông số là nguyên nhân chính gây sự cố môi trường) cũng nằm trong giới hạn quy định.

Đối với hệ sinh thái rạn san hô, cỏ biển và nguồn lợi hải sản ở khu vực, sau những tác động của sự cố môi trường bị suy thoái mạnh cả về đa dạng sinh học và quy mô, nay đã bắt đầu có dấu hiệu hồi phục tích cực. Trên rạn san hô đã thấy hiện tượng phục hồi tự nhiên. Khu vực đảo Hòn La vẫn còn điểm san hô phát triển khá tốt. Cá kích thước nhỏ và các động vật đáy cỡ lớn khác trên các rạn san hô đã có dấu hiệu phục hồi tích cực với mật độ cao hơn hẳn giai đoạn trước.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, ngay sau khi Bộ Tài nguyên Môi trường công bố về kết quả điều tra, đánh giá mức độ, phạm vi ô nhiễm môi trường biển do sự cố môi trường gây ra tại bốn tỉnh miền Trung, Bộ đã ban hành công văn về hướng dẫn nuôi trồng thủy sản; khai thác thủy sản, giám sát an toàn thực phẩm và sản xuất muối tại 4 tỉnh miền Trung.

Đặc biệt, đối với lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, Bộ đã thực hiện công tác quan trắc môi trường tại các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung, trong đó lưu ý quan trắc bổ sung các thông số: xyanua, phenol; đồng thời, kịp thời thông báo và khuyến cáo cho người nuôi; thực hiện các biện pháp kỹ thuật đối với nuôi lồng, đăng, quầng và bãi triều; nuôi trong ao, đầm.

Đối với lĩnh vực khai thác hải sản, để phục hồi nguồn lợi thủy sản và các hệ sinh thái thủy sinh là nơi cư trú của các loài thủy sản, Bộ khuyến cáo ngư dân chưa khai thác tại ba khu vực biển (Hòn Sơn Dương, tỉnh Hà Tĩnh, cách bờ 1,5km với diện tích 300km2; cửa Nhật Lệ - tỉnh Quảng Bình, cách bờ 1,5km với diện tích 330km2; Hòn Sơn Chà – tỉnh Thừa Thiên Huế, cách bờ 1,5km với diện tích 160km2). Đồng thời, không sử dụng các nghề khai thác tầng đáy như nghề lưới kéo, rê đáy, lặn, câu đáy, lồng bẫy, khai thác nhuyễn thể hai mảnh vỏ tự nhiên trong vùng biển 20 hải lý trở vào bờ thuộc các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế.

Về giám sát an toàn thực phẩm sản phẩm hải sản, Bộ tổ chức thực hiện giám sát tại các cảng cá, bến cá khi tàu về bờ và lưu ý các loại hải sản tầng đáy thường gặp ở vùng biển 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế. Thời điểm lấy mẫu giám sát là khi sản phẩm khai thác được bốc dỡ từ tàu khai thác đưa lên bờ tiêu thụ. Tần suất lấy mẫu giám sát 2-3 ngày/lần, tùy theo điều kiện thực tế ở địa phương. Số lượng mẫu đại diện cho các tàu đang đưa cá lên bờ tại thời điểm lấy mẫu; lựa chọn cá thể mẫu bảo đảm đại diện tầng sinh thái (tầng đáy, tầng nổi) và các loài hải sản khác nhau (cá, giáp xác, nhuyễn thể).

Về phần trách nhiệm của mình, Bộ Y tế cho biết, tất cả hải sản như: cá ngừ, cá thu, cá nục các loại, cá chỉ vàng, cá bạc má, cá hố, cá bò, cá cam, cá trích, cá đối, cá cơm và các loại hải sản khác sống ở tầng nổi, hải sản tại đầm nuôi của 4 tỉnh miền Trung đều đảm bảo an toàn để sử dụng làm thực phẩm.

Các hải sản như: ghẹ, tôm, tôm tít, ốc, mực, cá đuối, cá đục, bạch tuộc, cua đá và các loại hải sản khác sống ở tầng đáy trong vòng 13,5 hải lý chưa đảm bảo an toàn để sử dụng làm thực phẩm.

Để đảm bảo an toàn sức khỏe người tiêu dùng, Bộ Y tế đề nghị, người dân không sử dụng các loại hải sản: ghẹ, tôm, tôm tít, ốc, mực, cá đuối, cá đục, bạch tuộc, cua đá và các loại hải sản khác sống ở tầng đáy trong vòng 20 hải lý (các loại hải sản tầng đáy theo danh mục của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn). UBND 4 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế chỉ cho phép lưu hành lô sản phẩm khi đã được xét nghiệm an toàn, đối với các lô không an toàn phải buộc tiêu hủy và đền bù theo quy định. Đồng thời, tăng cường truyền thông hướng dẫn người dân về các loại hải sản chưa đảm bảo an toàn; chỉ đạo các sở, ban, ngành và chính quyền các cấp triển khai các biện pháp cần thiết để đảm bảo việc khai thác, sử dụng hải sản an toàn theo đúng hướng dẫn của các bộ.

Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn thực hiện chương trình giám sát định kỳ đối với các hải sản được khai thác ở 4 tỉnh miền Trung nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm và sức khỏe cho nhân dân. Đồng thời, tiếp tục lấy mẫu các loại hải sản có phát hiện phenol ở trên và các hải sản khác ở tầng đáy trong vòng 20 hải lý để tiến hành giám sát, xét nghiệm.