Hai năm thực thi EVFTA: Tăng tốc để tận dụng hiệu quả hơn nữa

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh ghi nhận những kết quả đáng khích lệ sau 2 năm thực thi EVFTA (1/8/2020-12/2022). Theo đó, mặc dù EVFTA được thực thi vào thời điểm đại dịch Covid-19 diễn ra phức tạp không chỉ ở Việt Nam mà còn ở Liên minh châu Âu (EU) và trên toàn thế giới, nhưng trong năm đầu thực thi EVFTA, trao đổi thương mại song phương đạt 54,9 tỷ USD, tăng 12,1% so với giai đoạn cùng kỳ, trong đó xuất khẩu đạt 34,5 tỷ USD, tăng 11,3%. Sang năm thứ hai đạt 61,4 tỷ USD, tăng gần 11,9%, trong đó xuất khẩu đạt 45 tỷ USD, tăng 17%. Riêng trong 11 tháng năm 2022, kim ngạch xuất, nhập khẩu hai chiều đạt 57 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ, trong đó xuất khẩu đạt 43,5 tỷ USD, tăng 21%.

Đáng chú ý, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đều ghi nhận mức tăng trưởng rất tích cực, như dệt may (tăng 24%), giày dép (tăng 19%), thủy sản (tăng 41%)… Năm 2021, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu sử dụng mẫu C/O Euro.1 đạt khoảng 8,1 tỷ USD, chiếm khoảng 20,2% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang EU, tăng 244% so với cùng kỳ năm trước. Trong 10 tháng năm 2022, tỷ lệ tận dụng ưu đãi từ EVFTA là 25,1%, tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm 2021.

“Điều này cho thấy nỗ lực không mệt mỏi của các cơ quan quản lý ở cấp trung ương và địa phương, các hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp trong suốt thời gian qua”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, đây là những kết quả bước đầu, bởi dư địa và cơ hội từ thị trường EU còn rất lớn, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận thị trường này. Thương hiệu Việt Nam chưa được xây dựng hoặc chưa được biết đến nhiều tại EU, giá trị và lợi ích mà các doanh nghiệp Việt Nam thu về còn chưa tương xứng với tiềm năng.

Phân tích sâu hơn, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho rằng, những vấn đề còn tồn tại đó là kim ngạch xuất khẩu sang EU tăng trưởng nhưng vẫn chiếm tỷ trọng khiêm tốn trong tổng kim ngạch xuất khẩu đi các thị trường. Cụ thể, năm 2021, xuất khẩu sang EU chỉ chiếm 11,9%; tương tự, 11 tháng năm 2022 chỉ chiếm 12,69% tổng kim ngạch xuất khẩu đi các thị trường. Bên cạnh đó, nhiều mặt hàng có tỷ lệ tận dụng ưu đãi cao nhưng giá trị xuất khẩu còn chưa cao. Như năm 2021, rau quả đạt kim ngạch xuất khẩu 0,15 tỷ USD, chiếm 0,35%; thủy sản đạt kim ngạch xuất khẩu 1,1 tỷ USD, chỉ chiếm 2,7% tổng kim ngạch xuất khẩu sang EU.

Do đó, ông Ngô Chung Khanh cho rằng, các doanh nghiệp, ngành hàng cần tăng tốc để tận dụng hiệu quả hơn nữa EVFTA.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các bộ, ngành tập trung triển khai các giải pháp gồm: Cập nhật và nâng cấp cổng thông tin về các hiệp định thương mại để kết nối với toàn bộ trang thông tin điện tử của các bộ, ngành, hiệp hội; triển khai đánh giá việc thực thi FTA tại các tỉnh, thành phố thông qua chỉ số FTA INDEX - bộ chỉ số này dự kiến được công bố vào cuối năm 2023.

Đồng thời, đổi mới hình thức tuyên truyền thông qua mạng xã hội, xây dựng các video ngắn, tập trung sâu hơn vào các khóa tập huấn, hội thảo ngắn chuyên đề thiết thực với doanh nghiệp; thúc đẩy các giải pháp cụ thể như triển khai tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp tận dụng FTA, thúc đẩy kết nối, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA.