Hà Nội tổ chức hội thảo liên kết ''4 nhà'' bàn giải pháp xử lý môi trường khu vực nông thôn

Đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình số 02 của Thành ủy chủ trì hội thảo. Cùng tham dự có Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Văn Sửu; các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân...

Hội thảo nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp về vấn đề xử lý nước thải sinh hoạt, chất thải chăn nuôi, chất thải làng nghề, rác thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn trên địa bàn thành phố Hà Nội trong năm 2020 và những năm tiếp theo.

Trước khi hội thảo, các đại biểu tham quan gian hàng trưng bày, giới thiệu những thành tựu nghiên cứu khoa học và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới trong xử lý môi trường được triển khai tại Hà Nội và các tỉnh, thành phố…

Nước thải và chất thải rắn là yếu tố chính gây ô nhiễm

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Nguyễn Văn Sửu cho biết, xác định “tam nông” là một trong những chương trình công tác trọng tâm của Thành ủy, những năm qua, Hà Nội luôn quan tâm tới khu vực này. Tuy nhiên, cùng với phát triển kinh tế - xã hội, nông thôn Hà Nội đang đối mặt với nhiều loại ô nhiễm từ nước thải, rác thải sinh hoạt, làng nghề, chăn nuôi... Đây là vấn đề đặt ra đối với các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân, đòi hỏi phải có giải pháp căn cơ, đồng bộ, hiệu quả và bền vững.

Báo cáo tại hội nghị, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ cho biết, về nước thải, Hà Nội có 3 nguồn ô nhiễm chính là nước thải từ các cụm công nghiệp, làng nghề; nước thải trong chăn nuôi; nước thải sinh hoạt.

Hiện nay, trên địa bàn thành phố có 70 cụm công nghiệp đang hoạt động, trong đó mới có 26 cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải. Hà Nội có 1.350 làng có nghề, kết quả điều tra, khảo sát, lấy mẫu và phân tích nguồn nước tại 292 làng nghề giai đoạn 2017-2020 cho thấy, 139 làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng (chiếm 47,6%), 95 làng nghề ô nhiễm (chiếm 32,5%), 58 làng nghề không ô nhiễm về nguồn nước (chiếm 19,9%), tỷ lệ nước thải làng nghề được thu gom xử lý chỉ chiếm khoảng 5,2%.

Ước tính năm 2020, Hà Nội có 25,5 nghìn con trâu; 139,6 nghìn con bò; 1,76 triệu con lợn; 38 triệu con gia cầm. Mặc dù các hầm khí sinh học (biogas) được xây dựng theo đúng quy chuẩn, nhưng hệ thống này chỉ phát huy đối với các cơ sở chăn nuôi dưới 100 con. Với các trang trại chăn nuôi lớn, hệ thống bị quá tải, lượng nước thải ra môi trường không bảo đảm...

Về chất thải rắn, hiện nay, khối lượng vận chuyển rác thải sinh hoạt của toàn thành phố về các khu xử lý rác thải tập trung khoảng 6.500 tấn/ngày. Trong đó, rác thải sinh hoạt khu vực nông thôn khoảng 2.424 tấn/ngày. Rác sinh hoạt của các hộ gia đình chưa được phân loại xử lý tại nguồn, trong đó rác thải hữu cơ là yếu tố chính gây ô nhiễm môi trường...

Chia sẻ mô hình xử lý ô nhiễm

Tham luận tại hội thảo, GS.TS Đặng Kim Chi - Chủ nhiệm Chương trình môi trường và tài nguyên 01C-09 (Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội) đã chia sẻ một số nghiên cứu áp dụng xử lý ô nhiễm môi trường tại các làng nghề. Cụ thể, với các làng nghề chế biến lương thực, thực phẩm, nước thải là nguồn gây ô nhiễm chính. Để xử lý, các hộ gia đình có thể lựa chọn hệ thống hầm biogas vừa cung cấp khí gas cho sinh hoạt, vừa giảm được 40-50% hàm lượng hữu cơ trong nước thải, giúp giảm ô nhiễm. Đối với cả làng nghề, nước thải từ các hộ sản xuất sau khi được xử lý sơ bộ, tách tạp chất mới được đưa ra cống thải chung. Hệ thống cống tiếp tục bố trí các hố ga để lắng, tách tạp chất và đưa vào hệ thống xử lý nước thải chung...

Đối với rác thải sinh hoạt, ông Nguyễn Ngọc Việt, Giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp hữu cơ (quận Bắc Từ Liêm) đề xuất phân loại và xử lý rác tại nguồn sẽ giúp giảm thiểu 50% lượng rác thải hữu cơ, không phải vận chuyển đến bãi rác. Đây là giải pháp đơn giản, chi phí thấp, có thể tận dụng rác thải qua xử lý làm phân bón. Để thực hiện, người dân phải là chủ thể và Nhà nước có cơ chế, chính sách hỗ trợ thí điểm để mở rộng.

Bà Trương Kim Hoa, chủ trang trại Hoa Viên (huyện Thạch Thất) chia sẻ, trang trại Hoa Viên thường xuyên có hàng nghìn con lợn. Đơn vị lấy chất thải của lợn để nuôi trùn quế, phân trùn quế tiếp tục được quay vòng bón cho vùng rau hữu cơ, vừa tiết kiệm được chi phí phân bón, vừa tránh gây ô nhiễm môi trường. Tuy vậy, để nhân rộng mô hình, rất cần Nhà nước hỗ trợ người dân về giống, vật tư và kỹ thuật chăn nuôi trùn quế; hỗ trợ liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân, hợp tác xã trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm từ trùn quế để tạo ra chuỗi sản xuất, tiêu thụ ổn định cho người dân...

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Hiệu - người dân xã Tuy Lai (huyện Mỹ Đức) cho biết, trước tình trạng rác thải vứt bừa bãi trên các tuyến đường ở xã Tuy Lai gây ô nhiễm, ông đã vận động người dân chung tay dọn rác để trồng hoa. Đến nay, tuyến đường liên thôn Đồng Mả vốn là nơi tập kết rác trở thành tuyến đường hoa dài 0,5km; cả xã cũng đã nhân lên 4km đường hoa. Chia sẻ kinh nghiệm, ông Hiệu cho rằng, chỉ tuyên truyền suông sẽ không hiệu quả mà phải vào cuộc để người dân “mắt thấy” mới dễ lan rộng. Hiện, xã đã hình thành các nhóm bảo vệ môi trường; hơn 100 hộ dân đã tự nguyện phân loại rác tại hộ. Tuy vậy, để nhân rộng, xã cũng mong muốn được thành phố và các nhà khoa học hỗ trợ trong phân loại rác để thực hiện mô hình bài bản hơn.

Tiếp tục giải quyết vấn đề môi trường

Phát biểu kết luận tại hội thảo, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Ngô Thị Thanh Hằng cho biết, đây là lần thứ ba trong giai đoạn 2016-2020, Ban Chỉ đạo Chương trình số 02 của Thành ủy tổ chức hội thảo liên kết “4 nhà”. Hội thảo lần này về môi trường có ý nghĩa đặc biệt, bởi nó liên quan đến nâng cao chất lượng đời sống người dân, được nhân dân và dư luận đặc biệt quan tâm. Hội thảo có sự chuẩn bị bài bản, khoa học của các sở, ngành, đơn vị...

Đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng cũng cho biết, Thành ủy Hà Nội đang phối hợp với Học viện Nông nghiệp Việt Nam xây dựng đề tài nghiên cứu khoa học triển khai Chương trình 02 trong giai đoạn tới, những nội dung tham luận tại hội thảo sẽ được chọn lọc để đưa vào đề tài.

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, thành phố luôn xác định phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường. Trong 10 năm xây dựng nông thôn mới, Hà Nội đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, ban hành nhiều chương trình, đề án, dự án, văn bản hướng dẫn, chỉ đạo để thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường.

“Với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, diện mạo khu vực nông thôn đã khang trang, sạch đẹp hơn trước. Điển hình như huyện Đan Phượng đi đầu thành phố trong xây dựng đường có hoa, tranh bích họa; huyện Thanh Trì đã vận động nhân dân cải tạo 2 bờ sông Tô Lịch, trồng hoa, cây xanh... góp phần nâng cao chất lượng đời sống của nhân dân”, đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng phân tích.

Tuy vậy, môi trường nông thôn vẫn là vấn đề nan giải. Vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của người đứng đầu ở địa phương chưa quyết liệt, ý thức trách nhiệm của người dân trong công tác bảo vệ môi trường còn hạn chế. Các nhà máy xử lý nước thải mới xử lý được khoảng 28,8% khối lượng nước thải cần xử lý ở khu vực nội đô, ở các làng nghề chỉ chiếm khoảng 5,2%, phần còn lại chưa được xử lý mà trực tiếp xả thải ra môi trường...

Đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng khẳng định, nông nghiệp, nông dân, nông thôn vẫn là nhiệm vụ trọng tâm của Thành ủy Hà Nội trong giai đoạn tới và giải quyết vấn đề môi trường sẽ tiếp tục được thực hiện căn cơ hơn để nâng cao đời sống nông dân, xây dựng thành phố xanh, sạch, đẹp.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy yêu cầu đẩy nhanh tiến độ xây dựng các hệ thống xử lý nước thải tập trung; lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường tại các khu, cụm công nghiệp; nghiên cứu, nhân rộng mô hình phân loại, xử lý chất thải hữu cơ trong sinh hoạt, chăn nuôi tại chỗ... Các quận, huyện, thị xã nên mời gọi các nhà khoa học, doanh nghiệp về huyện để bàn thảo các giải pháp cụ thể hơn.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy giao Sở NN&PTNT phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng các mô hình thí điểm về: Ứng dụng công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới đối với làng nghề để giảm chất thải gây ô nhiễm môi trường từ đầu nguồn sản xuất; ứng dụng công nghệ thu gom cơ bản chất thải rắn và xử lý chất thải rắn trong chăn nuôi lợn; xây dựng mô hình phân loại rác tại nguồn và tái chế chất thải hữu cơ phục vụ sản xuất nông nghiệp... Sở NN&PTNT cần có báo cáo đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm để làm cơ sở nhân rộng các mô hình, phục vụ chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn tiếp theo.

Cấp ủy, chính quyền các cấp từ huyện đến xã phải nâng cao vai trò của người đứng đầu; tuyên truyền người dân vào cuộc trong thực hiện các giải pháp về bảo vệ môi trường tại khu dân cư; đẩy mạnh trồng cây xanh, trồng hoa dọc các tuyến giao thông để tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp - văn minh; Mặt trận Tổ quốc và các hội đoàn thể phát huy vai trò trong bảo vệ môi trường.

Đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng đề nghị các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu, xây dựng các mô hình hay trong bảo vệ môi trường và giới thiệu đến các địa phương. Các doanh nghiệp phát huy vai trò hỗ trợ sản xuất, thu mua nông sản cho nông dân; xây dựng hệ thống xử lý nước thải, chất thải cho khu vực nông thôn...