Câu hỏi tưởng dễ mà không dễ trả lời đâu nhé. Đây là bài toán đo khoảng cách vừa đơn giản vừa phức tạp. Thông thường ta hay nghĩ đó là khoảng cách đường bộ tính từ trung tâm của hai thành phố đó. Vậy thì là 90km. Con số này do đâu mà có sẽ trả lời sau.
Nếu tính bằng đường sắt thì là 87km, từ ga Hàng Cỏ (bây giờ gọi là ga Hà Nội) đến ga Năng Tĩnh (bây giờ là ga Nam Định). Nếu tính bằng đường sông (từ bến Phà Đen đến bến Đò Quan) thì là 108km. Hồi đầu thế kỷ XX con số này rất hay được nói tới vì công ty của nhà tư sản Bạch Thái Bưởi có tàu chạy đường sông Nam Định - Hà Nội nhiều chuyến mỗi ngày.
Giữa và cuối thế kỷ XX thì đường sắt được người dân đi lại nhiều, có ngày có tới 17 chuyến tàu xuất phát từ Hà Nội đỗ ở Nam Định, con số 87km được nhắc tới nhiều. Lúc đó có tàu đi Vinh đỗ Nam Định, đi Thanh Hóa đỗ Nam Định và đi Nam Định riêng. Bây giờ mở trang mạng của UBND TP Nam Định tự giới thiệu thì con số 45km là khoảng cách từ Hà Nội đến Nam Định. Sao lại thế nhỉ?
Trở lại con số 90km ở trên. Các thành phố trên thế giới, đặc biệt là ở Âu - Mỹ thường tính khoảng cách giữa hai nơi bằng 2 nhà thờ lớn trung tâm hoặc từ 2 bưu điện trung tâm của 2 thành phố. Thời nước ta thuộc Pháp, cột kilômét số 0 của Hà Nội đặt ở Bưu điện Bờ Hồ ghi là Hà Nội 0km. Ở Nam Định cột cây số Nam Định 0km đặt ở Bưu điện trước Dinh Tổng đốc, bây giờ là cạnh Quảng trường Hòa Bình. Khoảng cách Hà Nội - Nam Định được tính theo vị trí 2 cột cây số 0km tại 2 bưu điện đó, đi dọc theo quốc lộ 1 và quốc lộ 21 mà thành. Vậy 45 km là con số ở đâu ra. Đó là vì UBND TP Nam Định đã tính từ trung tâm TP Nam Định đến điểm đầu tiên của Hà Nội nơi ghi địa giới Hà Nam - Hà Nội. Cách tính này rất khó hình dung khoảng cách thực giữa 2 đô thị, nhất là khi các đô thị càng ngày càng mở rộng địa giới. Còn nếu tính từ 2 địa giới Nam Định - Hà Nam và Hà Nam - Hà Nội thì khoảng cách này ngắn nhất và chỉ là 33km. Như vậy, cách hợp lý nhất để tính khoảng cách giữa 2 đô thị là tính từ 2 bưu điện trung tâm theo quốc lộ và tỉnh lộ với khoảng cách gần nhất. Nam Định đang làm đường cao tốc mới thay cho đoạn quốc lộ 21 Nam Định - Phủ Lý. Mai này có thể khoảng cách Hà Nội - Nam Định dù tính giữa 2 bưu điện cũng rút ngắn lại chỉ còn 85km. Nhưng đó là chuyện của năm 2014. Bây giờ, Hà Nội cách Nam Định 90km đường bộ là khoảng cách đúng nhất.
Câu hỏi kỳ này: Nam Định cách Vinh bao nhiêu? Bài giải gửi về địa chỉ: Hoàng Trọng Hảo, Tạp chí Toán Tuổi thơ, 361 Trường Chinh, Thanh Xuân, Hà Nội, ngoài phong bì ghi rõ: “Dự thi Học mà chơi - chơi mà học của Báo Hànộimới”.
Kết quả số trước (những bài toán thực tế). Bài 1: 12 lần. Bài 2: a) Thứ sáu. b) 5 ngày. c) Các tháng 1, 5, 7, 10. Bài 3: 70,5m2. Bài 4: 3 năm. Bạn Đào Quốc Huy, Tiểu học Cổ Đô, Ba Vì, Hà Nội được thưởng kỳ này.
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.