Tài chính

Hà Nội: Cả 3 doanh nghiệp không đủ điều kiện trúng thầu khai thác các mỏ cát

Đỗ Minh • 21/08/2024 - 22:16

Văn phòng UBND thành phố Hà Nội vừa có Văn bản số 10061/VP-TNMT về chỉ đạo của Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông liên quan đến đấu giá quyền khai thác khoáng sản 3 mỏ cát: Châu Sơn, Liên Mạc, Tây Đằng - Minh Châu.

Theo đó, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Trọng Đông yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội khẩn trương giải quyết dứt điểm việc thực hiện Công điện số 1087/CĐ-TTg ngày 11-11-2023 của Thủ tướng Chính phủ; báo cáo UBND thành phố kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao tại các văn bản số 1325/UBND-TNMT ngày 4-5-2024; số 6536/VP-TNMT ngày 31-5-2024; số 7443/VP-TNMT ngày 20-6-2024 của Văn phòng UBND thành phố, yêu cầu đơn vị hoàn thành trong tháng 8-2024.

Phó Chủ tịch UBND thành phố cũng giao Thanh tra thành phố phối hợp chặt chẽ với Sở Tài nguyên và Môi trường trong quá trình thực hiện nội dung nêu trên.

Trước đó, ngày 12-8-2024, UBND thành phố đã có báo cáo số 292/BC-UBND gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc triển khai thực hiện Công điện số 1087/CĐ- TTg ngày 11-11-2023 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.

Quang cảnh buổi đấu giá 3 mỏ cát diễn ra ngày 5 và 6-11-2023. *Ảnh: Hoàng Sơn*

Trong báo cáo, UBND thành phố cho biết, căn cứ vào các quy định của pháp luật từ công tác lập đề án, khảo sát, đánh giá trữ lượng, thi công thực hiện đề án, khảo sát, đánh giá trữ lượng mỏ đến công tác lập hồ sơ và tổ chức phiên đấu giá quyền khai thác khoáng sản ngày 5 và 6-11-2023 đối với 3 mỏ cát nêu trên đã được các cơ quan chức năng của thành phố Hà Nội tổ chức thực hiện theo đúng quy trình, rõ ràng, chặt chẽ, khách quan và bảo đảm an ninh trật tự, đúng quy định của pháp luật. Hiện tại, thành phố Hà Nội chưa phê duyệt kết quả trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản cho tổ chức, cá nhân nào.

Báo cáo cũng phân tích rõ, giá cát chưa khai thác (trong trường hợp này là giá trúng đấu giá quyền khai thác cát đối với 3 mỏ cát: Tây Đằng - Minh Châu, Châu Sơn, Liên Mạc lần lượt là 180.500 đồng /m3, 564.500 đồng/m3, 800.000 đồng/m3). Đối chiếu với giá vật liệu xây dựng cát san lấp và cát xây dựng đến chân công trình tại địa bàn Hà Nội do Sở Xây dựng công bố: Cát đen đổ nền 179.000 đồng/m3 - 195.000 đồng/m3, cát xây dựng là 183.000 đồng/m3 - 202.000 đồng/m3.

Như vậy, theo cách hiểu thông thường, 1m3 cát chưa khai thác (theo giá trúng đấu giá) đã cao hơn, thậm chí cao gấp nhiều lần so với giá cát đến chân công trình tại địa bàn Hà Nội. Điều này dẫn đến các dự án khai thác cát tại 3 mỏ cát này không thể có lợi nhuận khi các đơn vị thực hiện khai thác với trữ lượng cát sẽ được cấp phép. Khi xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư, các dự án đầu tư sẽ vừa không đạt tiêu chí về lợi nhuận kinh tế, lại tác động xấu đến an ninh kinh tế và trật tự xã hội.

Báo cáo cũng chỉ rõ những khó khăn, vướng mắc về việc đấu giá có giá trả cao bất thường, kết quả cao gấp nhiều lần giá khởi điểm, gây bất ổn thị trường vật liệu xây dựng nói riêng, tiềm ẩn khó lường về sự lũng đoạn thị trường, tác động xấu đến tiến độ hoàn thành các công trình trọng điểm cũng như các công trình thương mại, dân dụng khác. Đặc biệt, dễ xảy ra tình trạng sơ hở để các tổ chức, cá nhân lợi dụng trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường. Mặt khác, theo quy định của Luật Khoáng sản, sau khi được cấp quyết định chủ trương đầu tư, đơn vị lập hồ sơ, trình cấp thẩm quyền phê duyệt cấp Giấy phép khai thác khoáng sản sẽ có bất cập khi không đáp ứng điều kiện về vốn chủ sở hữu.

Cụ thể, vốn chủ sở hữu của 3 đơn vị tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản đủ điều kiện để tham gia đấu giá do đáp ứng tiêu chí cao hơn 30% tổng vốn đầu tư của các dự án khai thác khoáng sản được tính trên cơ sở tổng vốn đầu tư tại các dự án đã được phê duyệt trên địa bàn Hà Nội (theo Quyết định số 5027/QĐ-UBND ngày 5-10-2023 của UBND thành phố về việc phê duyệt tổng vốn đầu tư các dự án khai thác khoáng sản, làm cơ sở đánh giá về tiêu chí vốn chủ sở hữu của đơn vị đăng ký tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2023).

Qua hồ sơ và kết quả đấu giá, mỏ cát Châu Sơn thuộc xã Châu Sơn, huyện Ba Vì do Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Việt Sơn đấu trúng có vốn chủ sở hữu là 80.765.692.512 đồng, giá trả cao nhất là 396.865.000.000 đồng, đạt tỷ lệ 20,3%. Mỏ cát Liên Mạc (Thượng Cát) tại phường Liên Mạc, quận Bắc Từ Liêm do Công ty TNHH Đầu tư thương mại, dịch vụ KSP có vốn chủ sở hữu là 50.000.000.000 đồng, giá trả cao nhất là 408.489.000.000 đồng, đạt 12,24% . Mỏ cát Tây Đằng - Minh Châu tại thị trấn Tây Đằng, xã Minh Châu, xã Chu Minh, huyện Ba Vì do Công ty TNHH Thương mại Phúc Lộc Thịnh có vốn chủ sở hữu là 98.564.280.952 đồng, giá trả cao nhất là 883.930.000.000 đồng, đạt tỷ lệ 11,15%.

Tuy nhiên, sau phiên đấu giá tại 3 mỏ cát, vốn chủ sở hữu của 3 đơn vị trúng đấu giá nhỏ hơn 30% giá trúng đấu giá, nên sẽ nhỏ hơn 30% tổng vốn đầu tư của dự án khai thác khoáng sản mà đơn vị phải lập sau khi trúng đấu giá. Do vậy, không đủ điều kiện cấp phép theo quy định tại Điều 53, Luật Khoáng sản: “Nguyên tắc và điều kiện cấp Giấy phép khai thác khoáng sản: Tổ chức, cá nhân được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản phải có vốn chủ sở hữu ít nhất bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án đầu tư khai thác khoáng sản”.

Từ các nội dung bất cập nêu trên và do quy định về điều kiện tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản tại Nghị định số 22/NĐ-CP của Chính phủ và điều kiện cấp phép khai thác theo Luật Khoáng sản; điều kiện phê duyệt chủ trương đầu tư theo Luật Đầu tư chưa bao quát hết nội dung khi giá cấp quyền khai thác được trả quá cao như trường hợp tại 3 mỏ cát nêu trên, dẫn đến đơn vị đủ điều kiện tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản, nhưng khi giá trúng quá cao, dẫn đến dự án không có lợi về kinh tế và xã hội thì không đủ điều kiện phê duyệt chấp thuận chủ trương đầu tư. Đồng thời, tiêu chí vốn chủ sở hữu lúc này cũng không đủ điều kiện cấp Giấy phép khai thác khoáng sản. Do đây là nội dung cần thận trọng, xin ý kiến các bộ, ban, ngành liên quan, UBND thành phố Hà Nội tiếp tục giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì rà soát và lấy ý kiến các cơ quan để thực hiện các biện pháp quản lý Nhà nước, xử lý dứt điểm đối với kết quả đấu giá 3 mỏ cát đã được kiểm tra, rà soát theo quy định.

Trên cơ sở phân tích, tổng hợp kết quả đánh giá tác động từ nhiều khía cạnh của giá trả đấu giá quyền khai thác khoáng sản cao “bất thường” tại 3 mỏ cát nêu tại báo cáo, UBND thành phố Hà Nội đề xuất, kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét: Nghiên cứu quy định về điều kiện vốn chủ sở hữu tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản trong trường hợp vốn chủ sở hữu của đơn vị đủ điều kiện tham gia đấu giá, nhưng không đủ tiêu chí cấp Giấy phép khai thác khoáng sản (như trường hợp 3 đơn vị tham gia đấu giá nêu trên). Đồng thời, nghiên cứu quy định về nội dung phê duyệt chủ trương đầu tư theo Luật Đầu tư trong trường hợp trả giá đấu giá cao bất thường (như trường hợp tại 3 mỏ cát nêu trên), dẫn đến dự án không có lợi về kinh tế và xã hội.

Trước đó, 3 mỏ cát Châu Sơn, Liên Mạc, Tây Đằng - Minh Châu được cơ quan chức năng của thành phố Hà Nội tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản vào ngày 5 và 6-11-2023. Kết quả có 3 đơn vị trúng đấu giá với tổng số tiền khoảng 1.700 tỷ đồng, cao gấp 70 lần so với giá khởi điểm.

Với kết quả trúng đấu giá đó, có nhiều thông tin trái chiều và có yếu tố bất thường, từ đó có thể tạo ra hiệu ứng đối với phát triển kinh tế - xã hội và thị trường vật liệu xây dựng, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 1087/CĐ-TTg ngày 11-11-2023 yêu cầu Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo rà soát ngay toàn bộ quá trình khảo sát, đánh giá trữ lượng mỏ, làm hồ sơ và tổ chức đấu giá cấp quyền khai thác 3 mỏ cát, bảo đảm chặt chẽ đúng pháp luật, tuyệt đối không để các tổ chức, cá nhân lợi dụng sơ hở trong công tác quản lý để trục lợi, thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm. Từ đó, kịp thời phát hiện sớm, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định pháp luật trong đấu giá cấp quyền khai thác khoáng sản, ngăn chặn hành vi lợi dụng đấu giá để đẩy giá, gây nhiễu loạn thị trường, trục lợi.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo rà soát, kiểm tra và có Văn bản số 272/UBND-TNMT ngày 25-1-2024 yêu cầu chưa công nhận kết quả trúng đấu giá; giao Thanh tra thành phố tiếp tục theo dõi, rà soát, kiểm tra các nội dung, tham mưu cho UBND thành phố chỉ đạo và báo cáo kết quả Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường ngay khi có kết quả kiểm tra.

Các đơn vị tham gia đấu giá mỏ cát Châu Sơn vào tháng 11-2023. Ảnh: Hoàng Sơn

Đồng thời, UBND thành phố Hà Nội giao Sở Tài chính, Cục Thuế tham mưu phương án xử lý tiền đặt cọc của các đơn vị theo quy định; Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp Sở Tư pháp, Công ty đấu giá Hợp danh Bắc Trung Nam thông báo và hướng dẫn 3 đơn vị (Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Việt Sơn, Công ty TNHH Đầu tư thương mại dịch vụ KSP, Công ty TNHH Thương mại Phúc Lộc Thịnh) thực hiện các nội dung trên theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.

Ngay sau khi các sở, ngành báo cáo cụ thể về vụ việc này, ngày 4-5-2024, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông đã ký Văn bản số 1328/UBND-TNMT gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường báo cáo về kết quả đấu giá quyền khai thác khoáng sản 3 mỏ cát trên.

Theo đó, căn cứ kết quả kiểm tra, UBND thành phố Hà Nội yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng và UBND thành phố; thực hiện ngay các biện pháp quản lý Nhà nước đối với kết quả đấu giá 3 mỏ cát trên sau khi đã kiểm tra, rà soát theo đúng quy định pháp luật; khẩn trương rà soát, thực hiện đầy đủ các quy trình, thủ tục để tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 3 mỏ cát nêu trên, báo cáo kết quả trước ngày 12-6-2024.

UBND thành phố Hà Nội cũng giao Thanh tra thành phố, Sở Tư pháp, Sở Tài chính, Công an thành phố tiếp tục theo dõi, hỗ trợ Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện nhiệm vụ nêu; kịp thời báo cáo UBND thành phố các nội dung khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền, báo cáo kết quả trước ngày 12-6-2024.

Tiếp đó, ngày 20-6-2024, tại Văn bản số 7443/VP-TNMT của Văn phòng UBND thành phố, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Trọng Đông đã có ý kiến chỉ đạo "Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội thực hiện dứt điểm các nhiệm vụ được UBND thành phố giao tại các Văn bản số 1325/UBND-TNMT ngày 4-5-2024, số 6536/VP-TNMT ngày 31-5-2024; báo cáo kết quả trước ngày 2-7-2024 và mới đây nhất là văn bản chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường ngày 16-8-2024 và báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường ngày 12-8-2024.

Về phía Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội, Sở đã có văn bản gửi Bộ Tư pháp, Thanh tra Bộ Tư pháp, Cục Bổ trợ Tư pháp để được hướng dẫn thực hiện quy định tại Thông tư số 02/2022/TT-BTP về hướng dẫn lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản. Đồng thời, Sở có văn bản gửi Cục Thi hành án dân sự thành phố Hà Nội làm rõ một số nội dung báo cáo thành phố theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.