Gợi ý mô hình phù hợp cho hơn 5 triệu hộ kinh doanh

Sự kiện nhằm giúp hộ kinh doanh nhỏ lẻ hiểu rõ các thay đổi lớn sẽ có hiệu lực từ giai đoạn 2025-2026.

Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Cẩm Chi, Giám đốc Khối tư vấn phát triển bền vững - Công ty TNHH Tư vấn quản lý MCG, nhấn mạnh vai trò to lớn của hộ kinh doanh trong nền kinh tế: Hơn 5,2 triệu hộ, tạo ra 8-9 triệu việc làm và đóng góp gần 30% ngân sách.

Bà Cẩm Chi cho rằng, việc bỏ thuế khoán, chuyển sang kê khai thuế thực tế sẽ hình thành thói quen minh bạch, quản lý tài chính tốt hơn. Tuy nhiên, không phải hộ kinh doanh nào cũng cần hoặc nên chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Ví dụ, hộ kinh doanh bán lẻ quy mô nhỏ như tiệm tạp hóa có thể tiếp tục hoạt động dưới hình thức hiện tại, nhưng nếu có kế hoạch phát triển thành chuỗi hoặc đại lý, mô hình doanh nghiệp sẽ phù hợp hơn.

Một vấn đề quan trọng được nhấn mạnh là truy xuất nguồn gốc hàng hóa, nhất là trong bối cảnh hóa đơn điện tử và máy tính tiền đang được triển khai. Khi có hóa đơn, người mua biết rõ xuất xứ hàng hóa, giúp kiểm tra - truy trách nhiệm thuận tiện hơn.

Trong ngành ăn uống, việc truy xuất nguyên liệu và đảm bảo an toàn thực phẩm là yêu cầu bắt buộc. Việc chuyển sang mô hình công ty sẽ giúp hộ kinh doanh dễ xin giấy phép như an toàn thực phẩm, phòng cháy, chữa cháy - những điều kiện vốn khó đáp ứng với mô hình cá thể.

Về hình thức pháp lý, hộ kinh doanh có thể cân nhắc mô hình doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành viên hoặc hai thành viên, hay công ty cổ phần. Ví dụ, mô hình công ty TNHH hai thành viên giúp tính lương chủ doanh nghiệp vào chi phí, phù hợp với ngành bán lẻ. Ngược lại, công ty TNHH một thành viên đơn giản hơn, thích hợp với hộ ngành ăn uống.

Đáng chú ý, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi, có hiệu lực từ 1-10-2025, bổ sung ưu đãi cho hộ kinh doanh chuyển đổi: Miễn thuế trong 2 năm đầu, giảm 50% trong 4 năm tiếp theo.

Phát biểu tại hội thảo, ông Hoàng Xuân Nam, Phó Trưởng phòng Quản lý và Hỗ trợ doanh nghiệp số 4, Chi cục Thuế khu vực II, cho rằng, nhiều hộ kinh doanh chưa hiểu đúng bản chất của thuế.

“Thuế là nguồn thu để duy trì hoạt động của Nhà nước. Mọi hoạt động có phát sinh lợi nhuận, dù là cá thể hay qua sàn thương mại điện tử, đều phải kê khai, nộp thuế đầy đủ”, ông nói.

Ông Nam khẳng định, hình thức thanh toán (tiền mặt hay chuyển khoản) không làm thay đổi nghĩa vụ thuế. Việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai không khiến hộ kinh doanh phải đóng cửa, nguyên nhân thường là kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, vi phạm quy định chất lượng...

Theo Chi cục Thuế khu vực II, hộ kinh doanh cần sớm làm quen với quy định mới, đặc biệt là hóa đơn điện tử. Đây là công cụ quản lý thuế và cũng là bước chuẩn hóa, minh bạch hóa kinh doanh. Việc lựa chọn mô hình phù hợp sẽ giúp hộ kinh doanh không chỉ tuân thủ pháp luật, mà còn phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh ngày càng chuyên nghiệp.