Gỡ nút thắt, tạo đột phá trong phát triển nhà ở xã hội: Để sản phẩm đến đúng đối tượng

Sức nóng của thị trường bắt đầu gia tăng, nhất là với những dự án có vị trí trung tâm, sức mua lớn. Các giải pháp để hạn chế gian lận, bảo đảm nhà ở xã hội đến đúng đối tượng trở nên đặc biệt quan trọng tại thời điểm này.

Nhiễu loạn thông tin từ các dự án “nóng”

Thời gian này, Hà Nội đang triển khai 6 dự án nhà ở xã hội tại các quận, huyện vùng ven như Bắc Từ Liêm, Long Biên, Đông Anh và Mê Linh. 6 dự án này có thể hoàn thành một phần hoặc toàn bộ trong năm 2025, dự kiến cấp ra thị trường hơn 4.700 căn hộ. Điển hình như khu nhà xã hội tại khu nhà ở đô thị Kim Hoa (huyện Mê Linh) với nguồn cung 720 căn dự kiến có thể hoàn thành toàn bộ; khu nhà ở xã hội Thượng Thanh (quận Long Biên) có thể hoàn thành 600 căn trong tổng nguồn cung 1.980 căn; khu nhà ở tại xã Uy Nỗ (huyện Đông Anh), phần nhà xã hội có thể hoàn thành 466 căn; dự án tại khu đô thị mới Kim Chung (huyện Đông Anh) cung cấp 1.104 căn hộ...

Hàng vạn người dân đang trông chờ vào những dự án này cùng những chính sách nhân văn để có cơ hội an cư. Tuy nhiên, đây cũng chính là cơ hội để các đối tượng cò mồi, môi giới tung thông tin thất thiệt, tạo ra các bẫy lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền “chênh” mua nhà.

Nhà ở xã hội NO1 Hạ Đình (huyện Thanh Trì, Hà Nội) là một trong những dự án có “sức nóng” điển hình bị gây nhiễu loạn thông tin suốt thời gian qua bởi sự xuất hiện của các dịch vụ chào mời làm hồ sơ mua nhà ở xã hội trọn gói như vậy. Đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị UDIC - Công ty TNHH một thành viên, liên danh chủ đầu tư khẳng định không ký bất kỳ hợp đồng hoặc ủy quyền tư vấn, đặt cọc, phân phối nhà ở dự án nhà ở xã hội tại ô đất NO1 Hạ Đình với công ty hay sàn giao dịch bất động sản nào. Mọi hành vi của bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào nhân danh Liên danh chủ đầu tư dự án thực hiện việc tiếp nhận hồ sơ đăng ký, tư vấn, đặt cọc, giữ chỗ hay giao dịch mua bán căn hộ tại Dự án Nhà ở xã hội NO1 Hạ Đình đều là giả mạo, có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Tương tự, tại dự án nhà ở xã hội CT1 Thượng Thanh, tới thời điểm này, dù chủ đầu tư chưa đưa ra bất cứ thông tin nào về giá bán tạm tính cũng như việc tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua nhà, tuy nhiên, tại nhiều nhóm hội đã có các đối tượng tư vấn cho người có nhu cầu đặt cọc tiền để làm hồ sơ với giá chênh 200 - 400 triệu đồng/suất.

“Tôi được chỉ dẫn cụ thể là sau khi đóng tiền chênh và nộp hồ sơ để khớp căn, chủ đầu tư sẽ chuyển hồ sơ của người mua lên Sở Xây dựng để rà soát lại. Trường hợp khách đủ yêu cầu sẽ được vào tên. Sau đó, chủ đầu tư sẽ ra thông báo ngày ký hợp đồng và lúc này đóng 30% tổng giá trị gốc...” - anh Nguyễn Cao Nguyên (43 tuổi, quận Long Biên), người có nhu cầu mua nhà tại dự án này kể. Cẩn thận tìm hiểu thêm các nguồn thông tin chính thống khác, anh đã không thực hiện theo các ma trận thông tin này.

Kiểm tra, giám sát và hậu kiểm xử lý vi phạm

Người có nhu cầu mua nhà ở xã hội nếu thiếu cảnh giác sẽ dễ rơi vào “bẫy” của các đối tượng cò mồi, môi giới. Còn nhà đầu tư cũng có nguy cơ bị khách hàng... “qua mặt”. Trên thực tế, nhiều người dù không thật sự có nhu cầu về chỗ ở hoặc không đủ điều kiện nhưng vì giá thành của nhà ở xã hội rẻ hơn nhiều so với nhà ở thương mại nên vẫn cố gắng hợp thức hóa hoặc làm sai lệch hồ sơ hòng trục lợi từ chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Tại một dự án nhà ở xã hội sắp mở bán tại quận Long Biên (Hà Nội), chủ đầu tư cho biết rất đông người dân đã đăng ký làm hồ sơ. Tuy nhiên, qua rà soát, kiểm tra, đơn vị phát hiện chỉ khoảng 20% người đăng ký hoàn tất được các thủ tục, xác nhận cần thiết và đáp ứng đủ điều kiện để được hưởng chính sách nhà ở xã hội. 80% còn lại chưa hiểu rõ quy định, chưa chuẩn bị hồ sơ đầy đủ hoặc không thực sự có nhu cầu mua nhà.

Trước thực trạng trên, Sở Xây dựng Hà Nội đã có văn bản kiến nghị Công an thành phố Hà Nội tăng cường rà soát, xử lý môi giới lợi dụng nhận kê khai, nộp hồ sơ mua hoặc thuê hoặc thuê mua trái quy định pháp luật. Đơn vị cũng kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội chỉ đạo Văn phòng đăng ký đất đai hướng dẫn người dân kê khai hồ sơ xác nhận điều kiện về nhà ở thuận tiện. UBND cấp xã hỗ trợ người dân trong việc xác nhận các điều kiện về nhà ở, thu nhập, vay vốn ưu đãi.

“Thành phố Hà Nội đang áp dụng nhiều biện pháp quản lý chặt chẽ việc bán, cho thuê, thuê mua nhà ở xã hội để đảm bảo đúng đối tượng, tránh tình trạng lợi dụng chính sách nhằm trục lợi cá nhân. Các cấp từ huyện đến phường đều thành lập tổ giám sát, theo dõi kỹ lưỡng quá trình xét duyệt và bốc thăm để kịp thời phát hiện các vi phạm, trường hợp sai phạm sẽ bị thu hồi ngay lập tức” - ông Bùi Tiến Thành, Trưởng phòng Phát triển đô thị, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết.

Thẩm tra dự thảo Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị cần bổ sung quy định giao Chính phủ có trách nhiệm xây dựng cơ chế phòng ngừa sơ hở, tiêu cực, tham nhũng, tránh việc trục lợi chính sách gây thất thoát, lãng phí nguồn lực, bảo đảm chất lượng xây dựng nhà ở xã hội. Đồng thời, trong quá trình ban hành văn bản quy định chi tiết, Chính phủ cần quan tâm thể hiện rõ các cơ chế kiểm tra, giám sát, hậu kiểm, xử lý các vi phạm có liên quan.