"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

Giữa hành trình đầy thử thách ấy, Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên, ông Lê Văn Bính, đã đóng vai trò như người gieo "mầm số", đặt nền móng cho một vùng đất nghề truyền thống sẵn sàng đổi mới, từng bước gặt hái những “quả ngọt” từ chuyển đổi số.

Khi hạt nhân là con người

Vốn là một huyện còn nhiều khó khăn, đứng trước nguy cơ tụt hậu trong dòng chảy phát triển chung, Phú Xuyên đã tạo nên bước chuyển mình ngoạn mục nhờ chuyển đổi số. Điều kỳ diệu không nằm ở con số tăng trưởng thương mại điện tử lên đến hàng nghìn tỷ đồng mà chính ở tinh thần dám nghĩ, dám làm của những con người nơi đây.

Chủ tịch UBND huyện Lê Văn Bính với phương châm “hạnh phúc là khi làm được nhiều cho dân” đã cùng chính quyền, cán bộ cơ sở và người dân đã chung tay khơi dậy sức sống mới ở vùng đất trăm nghề.

Cuộc chuyển đổi ấy không chỉ bắt đầu từ công nghệ mà còn từ chính con người, những nghệ nhân, thợ thủ công, nông dân... đã chủ động học cách sử dụng mạng xã hội, thương mại điện tử, livestream... Họ chính là những “hạt nhân số” tiếp tục viết tiếp câu chuyện hồi sinh làng nghề bằng uy tín, chất lượng và khát vọng vươn lên.

Chỉ trong vòng chưa đầy 2 năm, Phú Xuyên đã “lột xác” ngoạn mục khi doanh thu thương mại điện tử tăng từ 147 tỷ đồng năm 2023 lên hơn 4.000 tỷ đồng chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025.

Ngay từ những ngày đầu nhận nhiệm vụ giữa năm 2023, ông Lê Văn Bính - Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên - đã xác định rõ, muốn vực dậy một vùng đất còn nhiều khó khăn như Phú Xuyên, không thể trông chờ vào vốn FDI hay các dự án đầu tư lớn. Để thay đổi vận mệnh địa phương, trước hết cần khơi dậy niềm tin, khát vọng và năng lực hành động trong từng người dân. “Khi họ dám bước ra khỏi vùng an toàn, mọi cánh cửa sẽ mở ra” - ông Bính chia sẻ.

Chính vì thế, ông không bắt đầu bằng những con số hay dự án hoành tráng, mà bằng những lớp học - nơi không có bảng đen, phấn trắng mà chỉ có điện thoại thông minh, phần mềm quay video và trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ viết nội dung. “Tôi không dạy họ lý thuyết. Tôi muốn họ làm được ngay” - ông Bính chia sẻ. Những buổi học này không phải phong trào nhất thời mà là mảnh đất gieo mầm niềm tin cho cả một chiến lược phát triển lâu dài.

Ban đầu, sự đón nhận của người dân còn khá dè dặt. “Lớp học đầu tiên chỉ có vài người đến. Có người còn nghĩ chúng tôi rảnh rỗi mới đi làm những chuyện “ảo”” ông Bính nhớ lại. Nhưng sự hoài nghi không làm ông chùn bước. Tuần nào cũng có lớp mới, xã nào cũng phải tổ chức học. Các lớp học thương mại điện tử, quay video, viết kịch bản bằng AI, quảng bá sản phẩm... nối tiếp nhau như những dòng sông nhỏ hòa vào dòng chảy lớn của sự chuyển mình.

Chính quyền huyện chủ động kết nối với các trường đại học, chuyên gia để đảm bảo nội dung giảng dạy sát thực tế, “cầm tay chỉ việc”. Chủ tịch UBND huyện còn đích thân quản trị các fanpage “Làng nghề Phú Xuyên Hà Nội” trên Facebook, TikTok, YouTube... nhằm hỗ trợ quảng bá sản phẩm làng nghề, OCOP địa phương...

Đổi thay nơi mảnh đất trăm nghề

“Ngày trước, tôi chỉ biết đóng giày rồi đem ra chợ bán. Nay, tôi biết quay video, biết gắn nhạc, biết “chốt đơn” ngay trên livestream. Tôi không nghĩ mình lại có thể học được những thứ tưởng chỉ dành cho giới trẻ hay dân văn phòng” - anh Nguyễn Hữu Hùng - người làm giày da ở xã Phú Yên - hào hứng chia sẻ.

Không chỉ người trẻ mà ngay cả những nghệ nhân lớn tuổi cũng đang thay đổi tư duy và cách làm việc. Nghệ nhân khắc gỗ lâu năm ở xã Quang Hà, ông Nguyễn Văn Vinh, xúc động nói: “Tôi từng nghĩ chuyển đổi số là điều xa vời, nhưng nhờ huyện tổ chức lớp học và sự hỗ trợ của người thân, giờ tôi đã biết quay video, đăng bài, trả lời khách hàng trên mạng”.

Với cách làm bài bản, có chiến lược và liên tục được cập nhật, chuyển đổi số đã nhanh chóng tạo ra những chuyển biến tích cực trên địa bàn. Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Phú Xuyên, ông Lê Tiến Xuân, nhấn mạnh: “Chúng tôi xác định hạt nhân của chuyển đổi số chính là con người. Nếu không có sự chuyển biến về nhận thức và sự nhập cuộc của người dân, đầu tư bao nhiêu cũng chỉ là hình thức. Điều đáng quý là chính quyền và người dân Phú Xuyên đã đồng lòng cùng nhau thực hiện”.

Với tư duy “không chọn một, tôi chọn tất cả”, Chủ tịch UBND huyện Lê Văn Bính đã cụ thể hóa chiến lược chuyển đổi số bằng việc thúc đẩy đồng bộ ba trụ cột: Chính quyền số - Kinh tế số - Xã hội số. Phú Xuyên trở thành huyện đầu tiên của Hà Nội đạt 100% thanh toán tiền điện không dùng tiền mặt; lương hưu, trợ cấp xã hội đều chuyển khoản qua ngân hàng; chữ ký số được cấp đại trà cho hộ gia đình, giáo viên, doanh nghiệp...

Trong lĩnh vực giáo dục, huyện ưu tiên đào tạo 4.000 giáo viên sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) để tự tạo video giảng dạy và khai thác các nền tảng số miễn phí. Từ thư viện số, học bạ điện tử đến các lớp học trực tuyến do giáo viên địa phương xây dựng, mô hình giáo dục linh hoạt - tiết kiệm - hiện đại đang từng bước được hình thành.

Phú Xuyên cũng đang đi đầu trong việc đưa công dân số trở thành một thực thể sống động trong từng xóm làng. Huyện phối hợp cùng ngân hàng mở tài khoản miễn phí cho người dân, đặc biệt là người cao tuổi và nhóm yếu thế; đồng thời phối hợp với VNPT, Viettel cấp chữ ký số đại trà, giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ công trực tuyến.

Sắp tới đây, khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành, bốn xã mới của Phú Xuyên gồm Phượng Dực, Đại Xuyên, Chuyên Mỹ và Phú Xuyên sẽ tự tin bước vào kỷ nguyên số, là những chủ thể sáng tạo nội dung, phát triển kinh tế, làm chủ tương lai của chính mình. Sản phẩm làng nghề tại đây không đơn thuần là hàng hóa thương mại mà còn là lời giới thiệu đầy tự hào về vùng đất, con người Phú Xuyên.