Giếng Ngọc và điều kỳ lạ

Cổng đền Giếng tại khu di tích Đền Hùng.

(HNMĐT) - Đền Hùng là địa danh được minh chứng là Tổ Tông của người Việt, đây cũng là nơi ra đời một kinh đô đầu tiên trong lịch sử Việt Nam và Đền Hùng cũng là nơi thờ tự 18 đời vua Hùng theo tín ngưỡng thờ cúng Tổ tiên của người Việt. Giếng Ngọc là một di tích trong quần thể di tích Đền Hùng được gắn với rất nhiều truyền thuyết của dân tộc Việt…

Theo truyền thuyết Hùng Vương, giếng Ngọc có từ thời vua Hùng thứ 18. Tương truyền vào mùa xuân hàng năm, nhà vua cùng các quần thần và vợ, con vua lên núi Nghĩa Lĩnh làm lễ tế trời - đất, cầu được mưa thuận, gió hoà, mùa màng tốt tươi, muôn dân được ấm no, hạnh phúc.

Sau khi hành lễ, vua và các quan lang họp bàn việc nước trên một bãi đất bằng ở lưng chừng núi (đền Trung bây giờ). Các công chúa và gia nhân cùng nhau vãn cảnh xuân trên núi Nghĩa Lĩnh – khi đến thung lũng phía Đông Nam núi Nghĩa Lĩnh, hai công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa đã dừng chân bên một vũng nước rất trong. Khi nhìn xuống thấy mây trời in đáy nước, hai công chúa thấy dung nhan của mình trên nền mây xanh, mây trắng…bèn lấy lược ra chải tóc, chít sửa lại khăn, áo. Rồi múc nước uống thử thấy mát lòng, mát dạ…hai công chúa cho là “của trời ban thưởng”. Từ đấy về sau, mỗi lần lên Nghĩa Lĩnh, Tiên Dung và Ngọc Hoa đều đến bên hồ nước trong như Ngọc này để gội đầu, soi gương điểm trang lại dung nhan…Sau này khi lập đền thờ Tiên Dung - Ngọc Hoa, người xưa đã chọn nơi có mạch nước thiêng này để xây và đặt tên là đền Giếng.

Ao trước cửa Đền Giếng

Theo các nghiên cứu khoa học về địa hình, địa chất của giếng Ngọc thì, Giếng Ngọc được hình thành cách đây hơn 2200 năm về trước. Giếng Ngọc là điểm tụ thuỷ của nước trời ( điểm nước mưa đọng) - thuật ngữ địa chất gọi là nước mặt (để phân biệt với nước ngầm ở dưới lòng đất). Nước mặt sẽ từ đỉnh núi Hùng theo sườn núi phía Đông Nam chảy xuống chân núi. Tuy chưa phải là điểm thấp nhất của dòng chảy nhưng ở đó có một hố trũng do nước bào mòn đá mà thành. Đáy hố là đá cứng và cuội sỏi (không có bùn, đất mềm) nên nước trong. Nhưng nếu chỉ có vậy vũng nước nhỏ đó chỉ giữ được nước mặt của những trận mưa mùa hạ. Sau khi mưa ít lâu hoặc khi trời nắng hạn, kể cả mùa xuân mưa phùn, nước hố đá trũng này sẽ phải khô cạn, nhưng điều kỳ lạ là nước trong Giếng Ngọc không bao giờ cạn kể cả vào những năm đại hạn. Mặc dù khi xây dựng đền Giếng, giếng ngọc được đặt nằm trong đền, có mái che, nước mặy từ đỉnh núi Nghĩa Lĩnh đều thoát xuống theo các rãnh nước hai bên đền rồi xuôi ra ngoài, ngồn nước ở Giếng Ngọc không còn nguồn bổ sung mà Giếng vẫn không bao giờ cạn, ít nhất là từ thế kỷ 17 đến nay (từ hồi xây dựng đền Giếng) giếng Ngọc vẫn có nước để con cháu các đời sau và khách thập phương hành hương về Đền Hùng có dịp soi sương và uống nước nhớ nguồn tại đây…

Sau này, trong một lần thăm dò và lập bản đồ nước ngầm (địa chất thuỷ văn) của vùng đất Tổ, một đoàn cán bộ địa chất đã tiến hành một số lỗ khoan ở xung quanh núi Nghĩa Lĩnh, núi Văn…và đã phát hiện mạch nước ngầm trong tầng đá cổ ở các độ sâu từ hai, ba chục mét đến 60m dưới mặt đất, có trữ lượng khá lớn. Một trong những lỗ khoan ở phía Tây Bắc Nghĩa Lĩnh cách hồ Lạc Long Quân chỉ vài trăm mét, nước ngầm đã tự phun lên khỏi mặt đất (không cần phải dùng đến bơm áp lực). Đây là loại nước mềm, nước sạch có thể sinh hoạt rất tốt (không cần qua xử lý).

Theo nghiên cứu về địa hình, địa chất của các nham thạch tầng cổ (địa tầng), mạch nước ngầm này chạy từ Đông Nam Nghĩa Lĩnh, qua lòng núi Hùng kéo về phía Tâu Bắc nơi có hồ Lạc Long Quân. mạch nước ngầm này cũng có quan hệ trực tiếp với mạch nước “lộ thiên” ở đền Giếng. Do cấu tại địa chất và phương của dòng chảy (nước ngầm), nước giếng Ngọc ở thế cao hơn lòng hồ (ao) nhỏ trước cửa đền Giếng, mà khi nước ở các ao sen, hoa súng đã cạn khô mà nước giếng Ngọc vẫn không cạn. Đó chính là điều kỳ diệu của mạch nguồn Giếng Ngọc mà tất cả khách thập phương khi về thăm vùng đất Tổ đều dừng chân tại đền Giếng để thưởng thức điều kỳ diệu mà thiên nhiên ban tặng - mạch nguồn không bao giờ cạn của Giếng Ngọc.

Tuyết Minh