Giáo viên không tán thành thụ động "copy" giáo án

Điều quan trọng là giáo viên phải có phương pháp và cách dạy phù hợp cho từng đối tượng. Ý kiến của một số lãnh đạo nhà trường, giáo viên trước hiện tượng biến giáo án mẫu, thu động copy giáo án của người khác để lên lớp.

Ông Phạm Trung Dũng, Hiệu trưởng Trường THPT Thăng Long, Hà Nội:Giáo viên phải có phương án dự phòng

Mỗi lớp học có một đặc thù riêng, giáo viên phải có cách dạy khác nhau. Ví dụ, lớp giỏi dạy kiến thức chuẩn và có nâng cao, lớp trung bình thì chỉ củng cố những kiến thức chủ yếu trong bài... Giáo viên lên lớp phải dự kiến dạy cái gì và đồng thời phải có phương án dự phòng nếu HS đáp ứng hết những yêu cầu mình đặt ra mà chưa hết giờ.

Nếu sử dụng giáo án mẫu, HS yếu sẽ không hiểu bài hoặc HS giỏi thì thừa hiểu, coi thường. Một giờ dạy hiệu quả phải đảm bảo HS không được có "giờ chết".  HS càng giỏi thì sự chuẩn bị bài giảng của thầy càng phải kỹ, lúc đó lên lớp sẽ càng nhàn.

"Giáo án điện tử" chỉ là một phương tiện để hỗ cho việc giảng dạy được tốt hơn, giảm ghi chép trên bảng, tăng trực quan cho HS và làm HS hứng thú hơn.

Với các môn xã hội, giáo án mẫu chỉ là tư liệu. Môn Văn chỉ áp dụng phần sườn bài (chứng minh, nghị luận...), còn phần "thịt" phải đắp vào. Sử dụng giáo án mẫu sẽ làm cùn suy nghĩ của HS. Cụ thể, trước đây HS đã học thuộc lòng những bài văn mẫu và đến khi ra trường không viết nổi đơn xin việc. Do đó, học văn phải dạy phương pháp cảm thụ văn học, phân tích nhân vật, tác phẩm, tác giả.

Ở trường tôi, nếu sử dụng giáo án cũ, đồng thời có sự chỉnh lý, bổ sung, ngay từ đầu năm giáo viên phải báo cáo, và sẽ không được dạy nếu Ban giám hiệu không chấp nhận.

Giáo án là một trong những tiêu chí đánh giá trong bộ hồ sơ chuyên môn, không có giáo viên nào không có giáo án.

Cùng một bài giảng nhưng đối tượng HS khá, kém phải có cách dạy khác nhau, và điều này phải được thể hiện rõ ràng trong giáo án. Dạy phân ban theo chương trình và sách giáo khoa mới, giáo viên dạy ban A, ban cơ bản cũng phải khác nhau nếu không muốn nói là phải có 2 giáo án. 

Giáo viên ra trường sau 5 năm được sử dụng giáo án cũ, nhưng có bổ sung, chỉnh lý. Tuy nhiên, về cơ bản nhà trường khuyến khích giáo viên năm nào cũng phải làm giáo án mới, đặc biệt là chương trình phân ban mới.

Theo tôi, phân ban "chạy" hết 1 vòng chưa chắc đã sử dụng lại được giáo án cũ. Vì sau khi hết 1 vòng phân ban đại trà sẽ phải có tổng kết, rút kinh nghiệm và như vậy sẽ có sự điều chỉnh. Lúc đó, giáo án sẽ phải làm lại.

Mỗi giáo viên dù đã có giáo án cũ nhưng trước mỗi bài dạy vẫn phải soạn lại. Tuy lượng kiến thức vẫn như vậy nhưng đối tượng dạy hoàn toàn khác.

Giáo án mẫu, nếu có tính pháp quy của ngành thì, theo tôi, chỉ đảm bảo được ở mặt tham khảo. Còn truyền tải bằng phương thức nào lại do mỗi giáo viên.

Không có giáo án nào là bất biến cả. Nếu giáo án soạn tối ưu thì ta cũng nên học tập.

Hiện nay, với sự hỗ trợ của CNTT, nhiều giáo viên trẻ soạn giáo án trên máy tính rồi in ra, đóng thành quyển. Thực tế, nếu không có sự sao chép thì cách làm này rất "văn minh".

Nhưng tôi đang băn khoăn, không hiểu về mặt pháp quy như vậy có được hay không. Giáo án khi in thành quyển, nếu một giáo viên trường khác mượn thì đó là giáo án chống đối, vi phạm quy chế chuyên môn. Giáo viên tâm huyết với nghề thì cho mượn họ cũng không chép. Hoặc có giáo viên mượn để đối phó với việc kiểm tra, nhưng cũng chưa chắc dùng để dạy. Muốn dạy được đều phải tự soạn thì bài học mới vào đầu.

HS bây giờ dân chủ, nếu dạy không đạt yêu cầu, họ sẽ ý kiến ngay. Do đó, việc sử dụng giáo án mẫu sẽ khiến người thầy bị động, không nắm được hết vấn đề để giải đáp cho HS, đặc biệt đối với những HS khá, giỏi. Không thể dùng giáo án mẫu để dạy được. 

Cô Vũ Hoài Thanh, giáo viên Văn, Trường THPT Thăng Long, Hà Nội: Giáo án mẫu chỉ để tham khảo

Thực tế các giáo viên cũng xem xét kỹ lưỡng trước khi tham khảo. Giáo án mẫu cũng có thể học hỏi nhưng không phải phương tiện để sử dụng. Tôi không phản đối những người đã đầu tư chuyên môn để soạn lên những quyển giáo án này, vấn đề là người sử dụng nó.

Khi bắt đầu dạy chương trình mới, nhiều giáo viên hoang mang, lo lắng, đặc biệt là những giáo viên trẻ. Họ đổ xô đi mua giáo án mẫu, nhưng sau phát hiện ra sách đó không phù hợp nếu không có sự tìm tòi, sáng tạo của chính bản thân.

Tôi cũng chọn mua một quyển "Tư liệu văn học Việt Nam lớp 10", nhưng chỉ mua tập 1. Quả thực, lúc đầu những thiết kế bài giảng trong sách cũng gợi ý cho tôi rất nhiều từ cách đặt câu hỏi, cách đổi mới nội dung, phương pháp, dẫn dắt bài giảng. Không mua tập 2 nữa, vì với kinh nghiệm đã có, kết hợp với sách giáo viên, sách tham khảo tôi có thể soạn bài tốt.

Theo tôi, giáo án mẫu nếu chọn được tác giả và NXB tin cậy, thì đó là những gợi ý tốt cho giáo viên. Tuy nhiên, để có giờ học hiệu quả đòi hỏi sự đầu tư của giáo viên rất nhiều. Từ việc sử dụng giáo án cũ của năm trước, sang năm sau đã phải có sự điều chỉnh. Vì suy nghĩ của mình năm trước, năm nay cũng đã khác và để thích hợp hơn với mỗi đối tượng HS.

Một giáo viên Sử, Trường THPT Chu Văn An, Hà Nội: Lạm dụng giáo án sẽ phản tác dụng

Phải đặt vấn đề tính hai mặt của giáo án mẫu. Một mặt, giáo viên có thể dựa vào đó để tham khảo qua kinh nghiệm của những người đi trước. Tuy nhiên, nếu lạm dụng sẽ gây phản tác dụng. Giáo án phải được soạn trên cơ sở từng đối tượng HS cụ thể. Không thể có giáo án mẫu áp dụng chung cho mọi đối tượng.

NXB không có lỗi khi xuất bản những giáo án mẫu, vì họ cũng không áp đặt. Vấn đề là ở người sử dụng và nếu có lỗi thì ở chính người sử dụng. Phải sử dụng như thế nào để có tác dụng cho mình.

Giáo án sẽ khác nhau khi đối tượng dạy khác nhau. Nếu áp dụng không đúng đối tượng HS thì chất lượng giờ dạy không tốt.

Bảo Anh(ghi)/VNN