Giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc với một số ngân hàng:Lợi ích kép cho phát triển kinh tế

Nhiều chuyên gia đánh giá quy định mới này như một cú hích thanh khoản chiến lược, mang đến lợi ích kép cho các ngân hàng và cả nền kinh tế...

Nền kinh tế có thêm hàng chục nghìn tỷ

Theo Thông tư số 23/2025/TT-NHNN ngày 12-8-2025 của Ngân hàng Nhà nước sửa đổi Thông tư số 30/2019/TT-NHNN quy định về thực hiện dự trữ bắt buộc của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong đó có quy định việc Ngân hàng Nhà nước giảm 50% dự trữ bắt buộc từ ngày 1-10-2025, những ngân hàng đã nhận chuyển giao bắt buộc các ngân hàng thương mại yếu kém được kiểm soát đặc biệt sẽ được hưởng lợi.

Cụ thể, các ngân hàng thương mại cổ phần như: Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Quân đội (MB), Việt Nam Thịnh vượng (VPBank) và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh (HDBank) đã và đang tích cực tham gia vào chương trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém của Ngân hàng Nhà nước sẽ có điều kiện đưa thêm một lượng lớn vốn vào cho vay các doanh nghiệp và khách hàng cá nhân.

Các chuyên gia về tài chính ngân hàng có chung nhận định, chính sách giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc của Ngân hàng Nhà nước dành riêng cho các tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc chính là cú hích thanh khoản chiến lược cho 4 ngân hàng nhận chuyển giao. Đây không chỉ là ưu đãi về chi phí vốn, mà còn là đòn bẩy chiến lược, tác động đồng thời đến thanh khoản, chi phí vốn và tăng trưởng tín dụng.

Thực tế, với quy mô tiền gửi lớn, nếu giảm 50% dự trữ bắt buộc, mỗi ngân hàng có thể giải phóng hàng nghìn đến hàng chục nghìn tỷ đồng. Nguồn vốn này sẽ có cơ hội bổ sung cho dự trữ thanh khoản, tăng dư địa cho vay, giảm áp lực huy động mới, từ đó hạ chi phí vốn và mở rộng biên lợi nhuận. Với nguồn lực này, các ngân hàng có thể mở rộng tín dụng mà không cần tăng huy động, từ đó cho vay kích thích nền kinh tế, hỗ trợ việc tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém.

Trước đó, tháng 10-2024, Ngân hàng Nhà nước đã công bố việc chuyển giao Ngân hàng Xây dựng (CBBank) cho Vietcombank và Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Dương (Oceanbank) cho MBBank. Tiếp đó, tháng 1-2025, Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GPBank) được chuyển giao cho VPBank và Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á (DongA Bank) cho HDBank. Trước khi được chuyển giao, 4 ngân hàng này đã bị Ngân hàng Nhà nước kiểm soát đặc biệt trong nhiều năm do tích lũy nợ xấu và lỗ lũy kế đáng kể.

Sau chuyển giao, các ngân hàng đều được đổi tên và tái định vị thương hiệu. DongA Bank đã được đổi tên thành Ngân hàng TNHH một thành viên số Vikki (Vikki Bank). CBBank thành Ngân hàng Thương mại TNHH một thành viên than Ngoại thương Công nghệ số (VCBNeo). Ocean Bank thành Ngân hàng TNHH một thành viên Việt Nam Hiện đại (MBV).

Lợi ích kép

Theo tính toán, từ ngày 1-10-2025, có 4 ngân hàng có thể được “cởi trói” dòng vốn khoảng 17.200-51.700 tỷ đồng, tùy theo cơ cấu kỳ hạn tiền gửi thực tế.

Ngân hàng trong nhóm Big4, Vietcombank, với lợi thế có quy mô tiền gửi dẫn đầu hệ thống ngân hàng, được cho là sẽ hưởng lợi lớn nhất. Bởi, nguồn vốn được giảm từ dự trữ bắt buộc sẽ hỗ trợ ngân hàng tăng trưởng tín dụng, linh hoạt điều tiết nguồn vốn sang trái phiếu chính phủ hoặc cho vay doanh nghiệp, giúp Vietcombank tăng lợi nhuận, bảo đảm các chuẩn mực an toàn vốn. Nếu dựa trên báo cáo tài chính quý II của ngân hàng này, quy mô tiền gửi khách hàng đạt hơn 1,58 triệu tỷ đồng tính đến ngày 30-6-2025. Do đó, với Thông tư số 23/TT-NHNN, ngân hàng này có thể giảm khoảng 7.900-23.800 tỷ đồng dự trữ bắt buộc.

MB cũng được tính toán khi giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc sẽ có cơ hội đưa ra nền kinh tế thêm 3.900-11.700 tỷ đồng. Nguồn vốn này không chỉ bổ sung thanh khoản cho MB, tăng vốn cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa, mà sẽ là giải pháp hỗ trợ OceanBank có vùng đệm an toàn hơn, giảm rủi ro trong quá trình hợp nhất bảng cân đối.

Hay như VPBank, lượng vốn dư khoảng 3.000-9.000 tỷ đồng sẽ được sử dụng để phát triển mảng bán lẻ, doanh nghiệp nhỏ và vừa và tín dụng tiêu dùng, giúp ngân hàng giảm bớt áp lực huy động kỳ hạn dài với lãi suất cao trong giai đoạn tiếp nhận GPBank. Còn HDBank dự kiến có thêm 2.400-7.200 tỷ đồng, từ đó có thể cơ cấu khách hàng đa dạng từ bán lẻ, hàng không… hấp thụ ngay nguồn vốn giải phóng vào các mảng sinh lời cao, tạo điều kiện để ngân hàng tăng năng lực xử lý DongA Bank, nhưng vẫn duy trì đà tăng trưởng ổn định mà không hy sinh biên lợi nhuận.

Còn về phía nền kinh tế, chính sách này góp phần bổ sung thanh khoản, thúc đẩy dòng vốn chảy mạnh hơn vào sản xuất - kinh doanh, giảm áp lực lãi suất, tạo động lực tăng trưởng cho doanh nghiệp và người dân. Đồng thời, giúp củng cố niềm tin vào hệ thống ngân hàng, hỗ trợ tiến trình tái cơ cấu toàn ngành, đồng thời bảo đảm sự ổn định và bền vững của thị trường tài chính - tiền tệ. Nói cách khác, đây là giải pháp vừa khơi thông nguồn lực cho ngân hàng, vừa tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực cho nền kinh tế.