Giải trình của EVN về sự cố tại Thuỷ điện Sông Tranh 2

Nhà máy thủy điện Sông Tranh 2 có công suất lắp đặt 190 MW (gồm 2 tổ máy, mỗi tổ máy 95MW), sản lượng điện phát trung bình hàng năm là 679,6 triệu kWh, là bậc thang thứ 2 nằm trên sông Tranh. Công trình chính thuộc địa phận xã Trà Đốc, Trà Tân, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Nhà máy đã được đưa vào vận hành năm 2011. Dự án Thủy điện Sông Tranh 2 do EVN làm chủ đầu tư (đại diện là Ban QLDA Thủy điện 3), tư vấn thiết kế chính là Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng điện 1, tổng thầu thi công là Tổng công ty xây dựng Thủy lợi 4.

Đập dâng thủy điện Sông Tranh 2 là loại đập bê tông trọng lực công nghệ đầm lăn (RCC), có chiều cao 96m, chiều dài 640m được chia thành các blok, các blok rộng 20 mét được ngăn cách nhau bằng các khe nhiệt (toàn bộ đập có 30 khe) xuyên suốt từ phía thượng lưu về hạ lưu. Mục đích bố trí các khe nhiệt này là nhằm triệt tiêu ứng suất nhiệt trong bê tông trong quá trình thi công và vận hành công trình. Trong đập có 3 hành lang thu nước thấm trong thân đập và nằm dọc theo chiều dài đập tại các cao trình 152m, 124m và 95m. Các hành lang này được liên thông với nhau bằng các ống thu nước.

Đập dâng đã được Hội đồng nghiệm thu các cấp nghiệm thu theo từng giai đoạn và phù hợp với các quy định hiện hành của Nhà nước. Hồ Sông Tranh 2 đã tích nước đến mức nước dâng bình thường (cao độ 175m) theo thiết kế vào ngày 3/11/2011. Hiện tại, đập dâng vẫn đang được thi công hoàn thiện nốt.

Theo quy trình kỹ thuật và vận hành công trình thuỷ điện, trong quá trình tích nước hồ chứa thì Ban quản lý dự án và Công ty thuỷ điện Sông Tranh, nhà thầu thi công phải tiếp tục tổ chức quan trắc thường xuyên, cập nhật và xử lý các số liệu đo đạc để phân tích đánh giá.

Đến đầu tháng 2/2012, khi thấy xuất hiện tình trạng thấm nước trong các hành lang thu nước và thấm ra hạ lưu đập, các đơn vị trên công trường đã tiến hành xử lý thấm, nhưng chưa có hiệu quả. Vì vậy, nước vẫn còn chảy ra hạ lưu của đập như báo chí đã nêu.

Từ 18 đến 20/3/2012, Đoàn công tác của EVN đã đi kiểm tra công trình thủy điện Sông Tranh 2 và làm việc với các đơn vị trên công trường. Tại hiện trường, Đoàn công tác đã trực tiếp kiểm tra toàn bộ thân đập, các hành lang thu nước. Hiện tượng nước chảy từ thân đập ra phía hạ lưu là nước thấm tại 4 vị trí khe nhiệt K18, K21, K24, K28 và hai bên tường cánh của đập tràn (K11 và K16) tại các cao độ từ 138m đến 168m.

Nguyên nhân là do nước thấm không được thu gom hết về các hành lang thu nước trong thân đập để dẫn ra hạ lưu. Tổng lưu lượng thấm của toàn công trình theo quan trắc vào thời điểm kiểm tra đo được vào khoảng 30 lít/s.

Trước thực trạng đó, EVN đã có văn bản số 850/EVN-QLXD gửi Bộ Công thương, UBND tỉnh Quảng Nam, Cơ quan thường trực HĐNTNN báo cáo vấn đề trên và chủ động chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện các việc sau:

- Bước 1: Tập trung kiểm tra toàn bộ hệ thống thu gom và thoát nước thấm theo thiết kế đã được phê duyệt, tiến hành ngay việc thông toàn bộ các ống thu nước trong thân đập bị tắc trong quá trình thi công và thời gian vận hành, nếu ống nào không thông tắc được thì khoan bổ sung; hoàn thiện hệ thống rãnh thoát nước ở hành lang thân đập để tăng khả năng thoát nước thấm và hoàn thiện hệ thống thu gom nước thấm bên ngoài hai vai đập.

- Bước 2: Sau khi thực hiện các bước 1, nếu nước thấm ra hạ lưu không giảm, EVN sẽ xem xét phương án xử lý chống thấm bổ sung để đảm bảo điều kiện chống thấm tốt nhất cho công trình.

- Giao Ban QLDA phối hợp với tư vấn thiết kế và các đơn vị khẩn trương hoàn thành việc phân tích số liệu quan trắc đã có để đánh giá toàn diện về chất lượng và an toàn đập.

Ngày 21/3/2012 Đoàn công tác và các chuyên gia hàng đầu của Hội đồng Nghiệm thu nhà nước các công trình xây dựng đã đi kiểm tra, làm việc tại hiện trường công trình thuỷ điện Sông Tranh 2. Các ý kiến đánh giá được tổng hợp như sau:

- Hiện tượng thấm nước ra hạ lưu đập theo các khe nhiệt là chưa đúng với sơ đồ thấm và thoát nước theo thiết kế. Hiện tượng này đã gây phản cảm trong dư luận xã hội.

- Nước thấm qua khe nhiệt chứ không phải thấm qua các khe nứt của đập như báo chí đã đưa tin. Nguyên nhân chính của hiện tượng này là do hệ thống các ống thu nước bố trí trong các hành lang thu nước trong thân đập chưa đáp ứng tốt nhiệm vụ thu nước thấm trong thân đập, một số ống thu nước giữa các tầng hành lang bị tắc, nước bị ứ đọng nhiều trong các hành lang, không thoát hết về hố thu nước.

- Đập thuỷ điện Sông Tranh 2 chưa xuất hiện các vết nứt trong bê tông. Với mức độ thấm như hiện nay chưa ảnh hưởng đến an toàn đập.

- Việc xuất hiện động đất kích thích trong thời gian gần đây tại khu vực công trình có cường độ thấp hơn cường độ tính toán trong thiết kế, qua kiểm tra cho thấy, không ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn của đập. Theo quy luật tự nhiên, các dư chấn của động đất kích thích có cường độ thấp hơn nhiều và sẽ giảm dần theo thời gian.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã tiếp thu các ý kiến của các Cơ quan chức năng, các chuyên gia và đã chỉ đạo Ban QLDA, Tổng thầu và Tư vấn thiết kế thực hiện ngay các việc sau đây:

- Từ ngày 21/3, đã cho thông rửa các lỗ khoan bị tắc, đục rãnh thoát nước để thu nước về hố thu trong thân đập đến nay đã có hiệu quả và hiện tượng thấm về hạ lưu đập đã giảm hẳn (theo đánh giá sơ bộ của A, B tại hiện trường thì giảm khoảng 80%).

- Từ 21h ngày 24/3, đã đưa 2 máy khoan tay (Ø42mm) vào để khoan tại khe nhiệt 18, 21, 24, 28, đã khoan 2 lỗ Ø76mm tại các khe 16 và 24 từ hành lang số 3 xuống hành lang số 2 để thu nước vào hành lang thoát nước và phần lớn lượng nước thấm tại các khe nhiệt này đã chảy vào hành lang.

- EVN đã chỉ đạo Trung tâm điều độ hệ thống điện Quốc gia (Ao), Công ty thuỷ điện Sông Tranh huy động tối đa công suất của Nhà máy để hạ mực nước hồ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xử lý thấm đạt hiệu quả.

- Giao cho Ban QLDA thực hiện ngay việc quan trắc chu kỳ I để đánh giá toàn diện về ổn định công trình.

- Giao Ban QLDA cung cấp đầy đủ thông tin có liên quan để chính quyền địa phương tuyên truyền và giải thích cho nhân dân vùng lân cận công trình yên tâm sản xuất và sinh hoạt.

- EVN sẽ tiếp tục mời các chuyên gia có kinh nghiệm đến kiểm tra, khảo sát, đề ra các giải pháp xử lý tổng thể và sẽ hoàn thành trước mùa lũ năm 2012. Trên cơ sở kết quả xử lý thấm, EVN sẽ có báo cáo đánh giá đầy đủ về an toàn ổn định đập thuỷ điện Sông Tranh 2.