Giải quyết tình trạng úng ngập tại Hà Nội:Chủ động giải pháp tình thế và lâu dài

Xây dựng bể ngầm thu gom nước mưa

Từ dự báo thời tiết diễn biến phức tạp, nắng nóng gay gắt và mưa lớn bất thường tăng cường xuất hiện trong mùa hè năm nay, Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội cho biết, Hà Nội có 11 điểm úng ngập với các trận mưa 50-70mm/giờ và phát sinh thêm 19 điểm với các trận mưa trên 70mm/giờ, cường độ cao, tập trung trong thời gian ngắn.

Lý giải về nguyên nhân, Trưởng phòng Quản lý vận hành hệ thống thoát nước (Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội) Hoàng Thái Hà cho biết, những điểm này thường có cốt nền trũng, xa nguồn xả nên chỉ chịu được lượng mưa có cường độ vừa phải. Một số điểm úng ngập trên Đại lộ Thăng Long, đoạn qua địa phận quận Nam Từ Liêm như ngã ba Lê Trọng Tấn, hầm chui số 3, 5, 6 km9+656, nút giao An Khánh do chưa có các trạm bơm đầu mối, tuyến thoát nước thu gom. Tương tự, tại quận Long Biên, 2 điểm úng ngập nằm trên phố Ngọc Lâm và đường Hoàng Như Tiếp, dù hệ thống cống đã được xây dựng theo quy hoạch nhưng 2 trạm bơm đầu mối Cự Khối, Gia Thượng cũng chưa được xây dựng.

Từ năm 2019, Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội đã đề xuất UBND thành phố cho phép triển khai 3 vị trí bể ngầm thu gom nước mưa trên phố Nguyễn Khuyến; ngã năm Đường Thành (đoạn trước cổng chợ Hàng Da) và ngã ba Lý Thường Kiệt - Phan Bội Châu. Tuy nhiên, đến thời điểm này mới có hầm thu nước mưa trên phố Nguyễn Khuyến được đưa vào sử dụng, giúp giảm 70% mức độ ngập úng tại đây. Đối với những trận mưa có cường độ 50-100mm, trước đây phố Nguyễn Khuyến sẽ ngập 0,5-0,7m, nay giảm chỉ còn 0,2-0,3m.

Để tiếp tục triển khai bể ngầm thứ hai, UBND thành phố vừa thống nhất chủ trương xây dựng tại khu vực ngã năm Đường Thành - Bát Đàn - Nhà Hỏa - Phùng Hưng. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đức Hạ, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cấp thoát nước và môi trường (Hội Cấp thoát nước Việt Nam), bể chứa nước ngầm là giải pháp hợp lý, giảm úng ngập cục bộ trong bối cảnh đặc thù bê tông hóa của thành phố. Giải pháp này cũng đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng ở những khu vực có mật độ xây dựng cao. “Bể chứa nước ngầm vừa có mục đích chứa nước vừa dự trữ nước, phục vụ tưới cây, bổ cập cho nước ngầm. Vì vậy, việc thiết kế phải phù hợp với từng vị trí, bảo đảm được tính đa mục tiêu. Tuy nhiên, đây không phải là giải pháp căn cơ, lâu dài mà chỉ là cách làm tình thế, giải quyết nhu cầu cấp bách”, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đức Hạ nói.

Hoàn chỉnh đồng bộ các dự án thoát nước

Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội Trịnh Ngọc Sơn cho biết, công tác quản lý, duy trì hệ thống thoát nước trên địa bàn Thủ đô đang được thực hiện theo hình thức đấu thầu. Hệ thống thoát nước được chia thành nhiều gói thầu, nhiều chủ đầu tư, nhiều đơn vị thoát nước cùng thực hiện. Nhiều dự án đã hoàn thành thi công nhưng chưa được thanh thải, bàn giao, tiếp nhận đưa vào quản lý khai thác nên chưa phát huy hiệu quả. Do đó, việc đẩy nhanh tiến độ các dự án thoát nước là một trong những giải pháp lâu dài đang được thành phố thực hiện.

Cụ thể, đối với các địa bàn chưa được đầu tư đồng bộ như lưu vực tả Nhuệ, hữu Nhuệ (gồm các quận: Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Tây Hồ, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Đông); lưu vực Long Biên (địa bàn quận Long Biên), thành phố có kế hoạch triển khai dự án đầu tư hệ thống thoát nước sử dụng vốn ngân sách. Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp thành phố Hà Nội cùng các sở, ngành, quận, huyện, thị xã được giao thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án nhằm hoàn thiện hệ thống thoát nước khu vực đô thị.

Hiện thành phố đang triển khai một số dự án, như: Hệ thống thoát nước, hồ điều hòa, Trạm bơm tiêu Vĩnh Thanh (huyện Đông Anh); nâng cấp xây dựng Trạm bơm Phương Trạch (huyện Đông Anh); cải thiện hệ thống tiêu nước khu vực phía Tây tại Trạm bơm tiêu Yên Nghĩa (quận Hà Đông). Cùng với đó, hàng loạt dự án đang được chuẩn bị đầu tư như hệ thống thoát nước mưa lưu vực tả sông Nhuệ, hệ thống thoát nước quận Hà Đông thuộc lưu vực hữu Nhuệ, Trạm bơm Gia Thượng, hồ điều hòa và tuyến mương Thượng Thanh (quận Long Biên); dự án chống úng ngập cục bộ cho các quận nội đô và một số huyện ven đô.

Ngoài ra, 3 dự án thoát nước do UBND quận Long Biên làm chủ đầu tư gồm xây dựng tuyến mương Việt Hưng - Cầu Bây và hồ điều hòa Cự Khối; xây dựng Trạm bơm Cự Khối và tuyến mương xả ngoài đê tả Hồng; dự án xây dựng tuyến cống thoát nước Long Biên - Cự Khối đều đã được UBND thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư và đốc thúc tiến độ thực hiện.

Là đơn vị chủ lực quản lý, vận hành hệ thống thoát nước với khối lượng lớn (khoảng 80%), lãnh đạo Công ty TNHH một thành viên Thoát nước Hà Nội cho biết, đối với những địa bàn đã được đầu tư hệ thống thoát nước hoàn chỉnh thuộc lưu vực sông Tô Lịch, công ty bám sát hiện trạng, phát huy hiệu quả tiêu thoát nước của hệ thống hiện có, đưa nước nhanh nhất về các nguồn tiêu và trạm bơm đầu mối, bảo đảm thoát nước nhanh với trận mưa có cường độ 310mm/2 ngày và 70mm/giờ.

Với nhóm giải pháp tình thế trước mắt, cũng như lâu dài nói trên, những khó khăn trong công tác thoát nước, phòng, chống úng ngập trên địa bàn thành phố sẽ từng bước được tháo gỡ, thích ứng được những thay đổi bất thường của thời tiết.