Giải mã bí mật Hiệp ước Trại David

Được tổ chức theo sáng kiến của cựu Tổng thống Jimmy Carter năm 1978, đây là một hội nghị đặc biệt khi nó quy tụ cựu Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat và cựu Thủ tướng Israel Menahem Begin đến Trại David. Đây cũng là lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo Ai Cập và Israel mặt đối mặt để đàm phán về một hiệp ước hòa bình. Với diện tích gần 80ha, Trại David là một căn cứ quân sự bao quanh bằng hàng rào đôi, được thủy quân lục chiến Mỹ bảo vệ; chỉ có một cửa vào duy nhất với một con đường độc đạo. Tất cả các điều kiện đều hội tụ đủ cho một cuộc tiếp xúc trực tiếp và cách ly với thế giới bên ngoài. Với Bộ Ngoại giao Mỹ, mục tiêu chính của hội nghị này là dẫn dắt Israel và Ai Cập thay đổi lập trường cho giải pháp hòa bình.

Hiệp ước Trại David được Ai Cập và Israel ký kết năm 1979 - quy định Israel rút quân khỏi khu vực Sinai mà nước này chiếm đóng từ năm 1967; đồng thời, giới hạn nghiêm ngặt số binh sĩ Ai Cập triển khai tại đây. Văn bản này cũng quy định bất kỳ hoạt động quân sự nào của Ai Cập tại đây đều phải được sự nhất trí của phía Israel. Hiệp ước Trại David - thỏa thuận đầu tiên đạt được giữa Nhà nước Do Thái với một trong những láng giềng Arab - đã mang lại Giải Nobel Hòa bình cho cựu Tổng thống Anwar Sadat và cựu Thủ tướng Menahem Begin sau đó.

Tuy nhiên, sau khi chế độ của cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak bị lật đổ năm ngoái, các tay súng đã gia tăng các vụ tấn công ở Sinai khiến quân đội Ai Cập phải tăng cường lực lượng tại khu vực này. Trong bối cảnh đó, cố vấn của cựu Tổng thống Morsi - ông Mohamed Esmat Seif al-Dawla đã đưa ra đề xuất với Israel rằng: "Hiệp ước Hòa bình ký năm 1979 với Israel cần được sửa đổi để Ai Cập có toàn quyền kiểm soát bán đảo Sinai". Song Israel không đồng ý khi lo ngại rằng, Ai Cập có thể lợi dụng chiến dịch chống khủng bố để duy trì sức mạnh quân sự ở Sinai, đe dọa đến an ninh của Israel.

Trong một phát biểu mới đây tại Mỹ, cựu Tổng thống Jimmy Carter - nay đã bước sang 89 tuổi - cho biết các tài liệu được ghi lại từ tháng 1-1977 đến tháng 3-1979 này đã giúp ông nắm được đầy đủ diễn biến căng thẳng ở Trung Đông. Không những thế, nó còn thuyết phục ông rằng những nỗ lực ngoại giao của Mỹ là chưa đủ và thôi thúc ông tìm kiếm một hiệp ước chính thức giữa Ai Cập và Israel. Các tài liệu của CIA vừa được giải mật còn có cả hồ sơ cá nhân của hai nhà lãnh đạo Ai Cập và Israel mà cựu Tổng thống Jimmy Carter nghiên cứu trước khi diễn ra hội nghị đặc biệt kéo dài 13 ngày tại Trại David. Ngoài ra, CIA còn lưu trữ văn bản về các phiên họp của Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ, tóm tắt các cuộc gặp quan trọng gồm hội thoại giữa các nguyên thủ quốc gia cũng như tài liệu phân tích về các khuynh hướng ngầm giữa các quốc gia Trung Đông vốn tác động đến tình hình khu vực.

Sau khi Hiệp ước trên được ký kết, cựu Thủ tướng Begin đã rút quân khỏi bán đảo Sinai trong khi cựu Tổng thống Sadat mở kênh đào Suez cho tàu thuyền Israel đi qua. Các tài liệu vừa được giải mật của CIA cũng đề cập một loạt phản ứng của các nước trước thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Ai Cập, đặc biệt là sự phẫn nộ của người Palestine do cho rằng Hiệp ước Trại David là một thỏa thuận chỉ có lợi cho Cairo.