Giải bài toán quá tải cho cảng Cát Lái

Vượt công suất thiết kế

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Hànộimới tại tuyến đường “độc đạo” Nguyễn Thị Định, Đồng Văn Cống ra vào cảng Cát Lái (thành phố Thủ Đức), những giờ cao điểm thường xuyên bị ùn tắc. “Thời gian gần đây, hàng hóa thông qua cảng Cát Lái cũng nhiều hơn, do dịch Covid-19 đã được khống chế, khiến tình trạng ùn tắc trong việc lưu thông ra vào cảng gia tăng. Trong khi đó, hạ tầng giao thông xung quanh cảng chưa phát triển kịp”, tài xế Trần Thanh Bình, lái xe cho Công ty cổ phần vận chuyển Á Châu (quận 12) bày tỏ.

Theo Sở Giao thông Vận tải thành phố Hồ Chí Minh, trung bình mỗi ngày có 16.000-18.000 lượt xe ra vào cảng Cát Lái, những ngày cao điểm lên tới hơn 20.000 xe, trong khi hạ tầng giao thông kết nối quanh khu vực cảng chưa phát triển kịp. Từ đó khiến tình trạng ùn tắc giao thông quanh cảng chưa được cải thiện nhiều.

Còn theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Khu vực 1 (cửa khẩu Cát Lái) Nguyễn Thanh Long, bình quân mỗi năm cảng Cát Lái thông quan hàng hóa cho 33.000 lượt doanh nghiệp với số lượng hơn 500.000 tờ khai hải quan; số lượng tờ khai tự động qua khu vực giám sát là 1,8 triệu tờ. Nhu cầu sử dụng cảng ngày càng cao đặt cảng Cát Lái đứng trước nguy cơ quá tải; trong đó, có các vấn đề về ùn tắc giao thông và thiếu hụt dịch vụ logistics xung quanh cảng.

Theo nghiên cứu mới đây của Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), cảng Cát Lái xử lý hơn 90% khối lượng container hàng hóa được xếp dỡ hằng năm ở thành phố Hồ Chí Minh và khoảng 50% tổng khối lượng container của cả nước. Vài năm gần đây, cảng Cát Lái đã hoạt động hơn gấp đôi công suất thiết kế (2,5 triệu TEUs/năm).

Dự báo, lưu lượng container ở miền Nam sẽ tăng từ 10 triệu TEUs lên 20 triệu TEUs vào năm 2030. Đây sẽ là nguy cơ đối với hoạt động của cảng Cát Lái lẫn cụm cảng Cái Mép - Thị Vải (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), nếu không nâng cao năng lực.

Cần giải pháp tổng thể

Để giải bài toán trên, nhóm nghiên cứu của USAID nêu ra 21 khuyến nghị nhằm giảm ùn tắc và tạo thuận lợi cho hoạt động logistics tại cảng Cát Lái, có thể phân thành ba nhóm, gồm: Nhóm về cải tiến kỹ thuật; nhóm về áp dụng giải pháp công nghệ thông tin, khai thác dữ liệu nhằm hỗ trợ, nâng cao hiệu quả quản lý; nhóm về giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động của cảng.

Trong đó, nhóm khuyến nghị về cải tiến kỹ thuật đưa ra các giải pháp như thành lập các bãi chờ gần cảng Cát Lái cho xe tải để hỗ trợ các hoạt động tại cổng vào ban đêm, tăng khả năng sử dụng các cổng tại cảng; mở rộng số lượng làn ở cổng và các điểm đậu xe trước cổng tương ứng…

Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn (đơn vị đang quản lý và khai thác cảng Cát Lái) Nguyễn Phương Nam cho biết, do diện tích bãi hậu phương không đủ rộng, tốc độ lưu thông hàng hóa tại cảng chậm nên khối lượng hàng hóa thông qua cảng chỉ có thể đạt cao nhất là 5,8 triệu TEUs/năm.

Do đó, nếu được các cơ quan chức năng tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng diện tích bãi chứa hàng hóa bên ngoài cảng thì cảng Cát Lái có thể đạt công suất thông qua lượng hàng hóa lên mức 6,5 triệu TEUs/năm. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ triển khai xây dựng Trung tâm logistics Cát Lái, là tổng kho phân phối hàng hóa cho toàn bộ cụm cảng thành phố Hồ Chí Minh.

Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải thành phố Hồ Chí Minh Phan Công Bằng cho biết, để giảm ùn tắc tại cảng Cát Lái, cần thiết phải đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng đường bộ kết nối với cảng. Trong đó, ưu tiên hoàn thiện các dự án như nút giao Mỹ Thủy giai đoạn 2; đầu tư các tuyến đường liên cảng; mở rộng đường Nguyễn Duy Trinh, Nguyễn Thị Định và Vành đai 2, 3, 4…

Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Hoàng Hồng Giang cho hay, Cục Hàng hải đang phối hợp với USAID nghiên cứu tăng năng lực sà lan vận tải container trên tuyến thủy nội địa kết nối giữa khu vực cảng Cái Mép với cảng biển và khu vực thông quan nội địa của thành phố Hồ Chí Minh với Đồng bằng sông Cửu Long.

Công tác nghiên cứu gồm hai nội dung: Phát triển bến sà lan chuyên dụng tại Cái Mép để đáp ứng yêu cầu vận chuyển container trên tuyến đường thủy; phát triển hệ thống sà lan có sức chở lớn hơn để phục vụ nhu cầu vận chuyển hàng hóa ngày càng tăng giữa Cái Mép và thành phố Hồ Chí Minh.

Cũng theo ông Hoàng Hồng Giang, hệ thống sà lan nội địa hoạt động hiệu quả sẽ khuyến khích các doanh nghiệp dịch chuyển mảng logistics từ khu vực thành phố Hồ Chí Minh ra vùng ven, san sẻ qua các cảng cạn (ICD), giúp giảm ùn tắc giao thông.