Giá rượu, bia đang ở mức quá rẻ!

- Năm 2015, sản lượng sản xuất và tiêu thụ bia ở nước ta đạt 3,4 tỷ lít, tăng 10% so với năm 2014 và gần 41% so với năm 2010. Việt Nam là quốc gia tiêu thụ bia cao nhất Đông Nam Á, đứng thứ 3 Châu Á và top 25 của thế giới. Ông đánh giá thế nào về con số này?

- Việt Nam có một nền văn hóa ẩm thực truyền thống lâu đời gắn liền với hội hè, đình đám, những sinh hoạt cộng đồng. Trong mỗi dịp như vậy, rượu luôn xuất hiện như một điều tất yếu. Nếu như trước kia, người dân uống rượu để thăng hoa, uống vào ngày xuân, ngày lễ, khi có công việc vui mừng, hiếu hỷ sẻ chia thì gần đây người ta uống rượu, bia hằng ngày. Việc uống rượu, bia đang lan tràn ở tất cả các vùng miền, từ nông thôn đến thành thị; từ công chức, viên chức đến người lao động giản đơn. Và bây giờ người ta không chỉ uống rượu, bia vào buổi chiều nữa mà uống vào buổi trưa, thậm chí cả buổi sáng. Hiện tượng này rất đáng phê phán.

- Nguyên nhân nào khiến tình trạng uống rượu, bia ngày càng gia tăng, thưa ông?

- Có rất nhiều nguyên nhân, trong đó có "văn hóa" uống rượu. Người Việt Nam chúng ta nhiều khi vì ép nhau, nể nhau mà uống. Khi mới vào cuộc nhậu, tất cả mọi người đều đinh ninh là chỉ uống một hai chén, nhưng sau đó thì ai cũng uống nhiều vì bị ép. Từ đó có câu "Tửu bất khả ép. Ép bất khả từ". Tôi lấy ví dụ, ở miền núi phía Bắc có kiểu uống rượu bắt tay. Từ cái bắt tay thông thường, người ta đã sáng tạo ra thêm những hình thức khác nữa, tức là nghĩ ra nhiều hình thức để cho trạng thái uống rượu phong phú hơn, độc đáo hơn và tăng sự cả nể mỗi khi gặp nhau.

- Theo ông, lý do nào khiến người ta tìm đến với rượu, bia nhiều như thế?

- Ngày xưa, người ta thường tìm đến men say là do có tâm trạng. Thế nhưng ngày nay việc uống bia, rượu của người Việt Nam không nhất thiết là phải có tâm trạng mà dường như đã trở thành thú vui. Tôi cho rằng, có những vấn đề thuộc về tâm thế xã hội, người ta muốn uống để lãng quên hay rời xa áp lực cuộc sống, tìm thấy ở đó một thú vui, thậm chí khỏa lấp nỗi buồn. Đặc biệt, trong bối cảnh những thách thức của giai đoạn chuyển đổi đang nhanh dần lên, con người phải vận hành, thích nghi nhanh hơn để đáp ứng được yêu cầu của công việc, nhu cầu của cuộc sống và điều này cũng có thể tạo ra áp lực, khiến nhiều người tìm đến bia, rượu.

- Uống rượu, bia quá đà hẳn là dẫn đến những hệ lụy không nhỏ?

- Nhiều nghiên cứu chính thức, quy mô lớn của Ngành Y tế, Ngành Khoa học Xã hội đã chỉ rõ. Về phương diện khoa học, đồ uống có cồn sẽ đầu độc hệ thống thần kinh, hủy hoại hệ thống hồng cầu, làm con người mất tỉnh táo, từ đó phát sinh những hành vi lệch chuẩn. Theo Tổ chức Y tế thế giới, rượu, bia là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới, trong đó 20% tử vong do tai nạn giao thông; 30% chết do ung thư thực quản, gan, 50% xơ gan...

- Vậy phải làm thế nào để hạn chế tình trạng uống rượu, bia quá đà như hiện nay?

- Khi uống bia, rượu trở thành một thú vui, thì tôi cho rằng chống nó còn khó hơn thuốc lá. Người ta không thể cấm rượu được vì vẫn có rượu thuốc, rượu để dẫn thứ này thứ khác, vẫn có rượu sử dụng trong công nghiệp, cho nên khó có thể tẩy trừ kịch liệt như với thuốc lá. Bởi vậy, khó cấm được rượu mà chỉ hạn chế phần nào thôi.

Theo tôi, văn bản luật pháp chúng ta đã có rồi nhưng chưa chặt chẽ. Giá rượu, bia còn quá rẻ, quảng cáo bị thả nổi, nhất là với bia. Việt Nam hiện chỉ cấm quảng cáo rượu từ 15 độ trở lên, còn lại được quảng cáo như hàng hóa dịch vụ bình thường. Để hạn chế rượu, bia, bên cạnh việc siết chặt lại các quy định pháp luật liên quan đến sử dụng, buôn bán, quảng cáo bia, rượu, cần nâng cao ý thức của mỗi thành viên xã hội, kể cả những người không uống và những người đã và đang uống. Những người uống cũng không có cách nào khác là phải biết đâu là điểm dừng để điều chỉnh hành vi uống rượu, bia của mình.

- Xin cảm ơn ông!