Festival âm nhạc hay "sân chơi phe vé": Góc khuất đằng sau những đêm nhạc tại Hà Nội

"Cơn khát" vé và sự bất lực của khán giả chân chính

Mỗi khi vé concert hoặc festival được mở bán hoặc phát miễn phí, cộng đồng mạng lại rơi vào "cuộc chiến vé" với cảnh chen lấn, chờ đợi, hệ thống lỗi liên tục và vé "bốc hơi" trong tích tắc. Dù canh giờ, thao tác nhanh, nhiều người vẫn trắng tay và buộc phải tìm đến thị trường “chợ đen” để mua lại.

Điển hình như sự kiện V Fest - Vietnam Today, tổ chức ngày 20-9 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam với sự góp mặt của các nghệ sĩ: Bùi Công Nam, Han Sara, Vinh Khuất, Phan Mạnh Quỳnh, Phương Ly, Vũ Cát Tường, Hương Tràm, Noo Phước Thịnh. Ban tổ chức đã phát ra hơn 20.000 vé miễn phí, trong đó một phần qua hình thức bốc thăm trên VTVgo. Dù mang tính nhân văn, cách tổ chức lại bộc lộ nhiều bất cập: Vé phân bổ hạn chế, thời gian đăng ký ngắn, địa điểm phát vé chỉ tập trung tại Hà Nội khiến không ít người lỡ cơ hội.

Chia sẻ về việc bị hụt trong lần đi nhận vé miễn phí sự kiện V Fest -Vietnam Today, chị Minh Thư (phường Hà Đông) tiếc nuối vì xếp hàng cả tiếng đồng hồ nhưng khi đến lượt thì đã hết số vé phát trong ngày. “Mặc dù biết vé được phát miễn phí, nhưng có lẽ vận may không tới được những người thực sự đam mê âm nhạc như mình”, chị Thư chia sẻ.

Cùng chung nỗi niềm, anh Hiếu Trung (phường Hai Bà Trưng) bức xúc khi ngay tại buổi phát vé miễn phí, trên các trang mạng xã hội, hội nhóm Facebook, Tiktok, các tài khoản liên tục rao bán vé V Fest, với mức giá hàng trăm nghìn đồng đến vài triệu đồng cho một cặp vé vốn dĩ miễn phí. Bức xúc là vậy nhưng vì đam mê, anh Trung chấp nhận bỏ tiền túi để mua vé “chợ đen”. Sau 2 giờ tìm kiếm, so sánh giá của một vài tài khoản, anh Trung đã mua được cặp vé giá 1,5 triệu đồng để đi cùng người thân đến dự sự kiện. “Đây có thể nói là một mức giá không nên có cho một thứ gọi là miễn phí”, anh Trung chia sẻ.

Không chỉ tại sự kiện V Fest - Vietnam Today, từ 20-8 đến 1-9 vừa qua, Hà Nội tổ chức chuỗi Concert chào mừng Quốc khánh 2-9 với quy mô lớn, hoàn toàn miễn phí. Tuy nhiên, những chiếc vé miễn phí ấy ngay lập tức được mang ra “chợ đen” trên các diễn đàn mạng. Có những cặp vé đã đội giá lên đến 5 triệu đồng (vé VIP) và trung bình từ 1,2 - 2 triệu đồng/cặp vé ngồi. Những chiếc vé đứng cũng được rao bán với giá 500.000 - 1 triệu đồng/cặp tại các concert: Quốc gia Đặc biệt “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”; Tổ quốc trong tim; V Concert - Rạng rỡ Việt Nam; Tự hào là người Việt Nam...

Điều này phản ánh nghịch lý, khán giả yêu nhạc thực sự, vốn trông chờ vào kênh chính thống, lại dễ rơi vào tình trạng bất lực. Họ hoặc bỏ lỡ trải nghiệm, hoặc chấp nhận trả giá cao gấp nhiều lần để được hòa mình vào không gian âm nhạc đáng lẽ phải thuộc về tất cả.

“Phe vé” - thị trường ngầm bùng nổ khi cầu vượt cung

Cảnh tượng vé concert bị rao bán tràn lan trên mạng xã hội, từ Facebook đến TikTok đã trở nên quá quen thuộc, kể cả khi những tấm vé đó vốn dĩ được phát miễn phí hoặc có giá gốc rất thấp.

Không khó để nhận ra một bộ phận không nhỏ người tham gia săn vé không nhằm mục đích thưởng thức âm nhạc, mà đơn giản là để trục lợi. Từ các lễ hội EDM, sự kiện của nghệ sĩ nổi tiếng, cho đến những chương trình như V Fest, kịch bản lặp lại: Vé rơi vào tay “phe vé”, rồi được bán lại với giá gấp đôi, gấp ba, thậm chí cao hơn nếu là vị trí đẹp gần sân khấu.

Tại khu vực tổ chức sự kiện, cũng không thiếu những người rao bán vé trực tiếp. Trên mạng, các nhóm chat, hội nhóm Facebook xuất hiện hàng loạt bài đăng "bán vé số lượng có hạn", tạo cảm giác khan hiếm để đẩy giá lên cao. Với vé VIP, mức giá có thể lên tới vài triệu đồng/cặp - một con số vượt xa giá trị thực tế và triết lý “vì cộng đồng” ban đầu của các chương trình.

Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, theo các chuyên gia âm nhạc, các nhà quản lý văn hóa là việc xuất phát từ chênh lệch cung cầu quá lớn, cộng thêm việc thiếu cơ chế giám sát và chế tài xử phạt nghiêm khắc. Khi hành vi phe vé không bị xử lý tận gốc, thị trường vé “chợ đen” ngày càng phát triển mạnh như một nghề “siêu lợi nhuận” mà rủi ro gần như bằng không.

Tại chuỗi sự kiện concert vừa qua ở Hà Nội, các cơ quan chức năng đã phát hiện và thu giữ hàng trăm vé concert của một số đối tượng phe vé, bán giá cao. Tuy nhiên, còn hàng chục, thậm chí hàng trăm phe vé vẫn ẩn mình hoạt động trên “chợ đen”, đẩy khán giả thực sự yêu nhạc vào thế bất lợi, không có quyền được tiếp cận sự kiện một cách công bằng.

Festival và concert âm nhạc không chỉ là món ăn tinh thần ngày càng quan trọng với giới trẻ, mà còn là sân chơi văn hóa gắn kết cộng đồng. Thế nhưng, khi những tấm vé vốn được phát miễn phí hoặc theo hình thức nhân văn lại trở thành công cụ kiếm lời, thị trường ngầm được hình thành. Do đó, các chuyên gia cho rằng, để giải quyết triệt để tình trạng “phe vé”, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ cả phía cơ quan quản lý, đơn vị tổ chức và cộng đồng. Đặc biệt, cần có chế tài đủ mạnh, mang tính răn đe để trả lại sự công bằng cho những khán giả yêu âm nhạc thực sự.

Và điều quan trọng hơn, chính khán giả cần là người tiêu dùng thông thái, không tiếp tay cho việc mua bán vé “chợ đen”, lên tiếng khi phát hiện bất thường và ủng hộ các kênh phân phối minh bạch. Chỉ khi ấy, các sân khấu âm nhạc mới thực sự là nơi để sẻ chia, để mọi người không phân biệt điều kiện kinh tế, có thể cùng nhau tận hưởng một cách bình đẳng.