Dùng thuốc nhỏ mũi và xịt mũi như thế nào?

Đưa thuốc vào mũi dưới dạng dung dịch nhỏ mũi hoặc xịt (phun sương) là cách điều trị tại chỗ và phòng bệnh. Thuốc dùng tại chỗ bao gồm một số loại kháng sinh, sát khuẩn nhẹ (Argyrol 1 %), kháng dịứng, Corticoid, thuốc co mạch, nước muối sinh lý và nước biển nhân tạo. Các loại thuốc kháng sinh, kháng dịứng, Corticoid và co mạch phải do bác sĩ chuyên khoa chỉđịnh và hướng dẫn dùng cho từng trường hợp bệnh lý cụ thể,không được tự ý mua dùng hoặc tự ý bán cho bệnh nhân, vì dùng không đúng chỉđịnh không chỉ tốn tiền mà còn gây hại.

Hiện nay, tình trạng lạm dụng thuốc co mạch đang ngày càng nhiều do mọi người chưa hiểu rõ tác dụng và tác hại của nó. Thuốc co mạch có hoạt chất là Xylometazoline 0,05 % - 0,1 % (biệt dược Otilin, Otidin, Coldi - B,..). Khi mũi bị viêm cấp tính do cảm lạnh, nhiễm siêu vi… niêm mạc mũi bị xung huyết, dãn mạch và phù nề, các cuốn mũi sưng to làm cho lòng mũi bị hẹp lại gây nghẹt mũi nên bệnh nhân cảm thấy thiếu thở, khó thở. Thuốc co mạch nhỏ hoặc xịt vào mũi có hiệu quả trong trường hợp này, người bệnh sẽ cảm thấy dễ thở, dễ chịu. Cần hiểu rõ thuốc co mạch chỉ tạm thời làm giảm nghẹt mũi, giảm triệu chứng khó chịu, có tác dụng hỗ trợ, không phải là thuốc trị bệnh, không giải quyết tận gốc được cơ chế sinh bệnh do vậy chỉđược dùng trong 5- 7 ngày. Nghẹt mũi kéo dài nhiều ngày ( mạn tính), nghẹt mũi luân phiên đổi bên...đều phải được khám kỹ, chẩn đoán nguyên nhân và chữa trị tận gốc. Nếu lạm dụng thuốc co mạch, dùng kéo dài cho dù ngày vài lần, mỗi lần vài giọt thì sau nhiều tuần dùng liên tục, thuốc sẽ giảm dần hiệu quả và tai hại hơn sẽ gây hiệu ứng “dội ngược” càng làm nghẹt mũi mà y học gọi đó là bệnh viêm mũi do thuốc, điều trị rất khó khăn, nhiều trường hợp phải đốt điện, phẫu thuật cắt cuốn mũi....

Bởi thế, cách tốt nhất là nên trở lại cách phòng bệnh về mũi như tránh viêm, dịứng bằng cách truyền thống như rửa mũi bằng nước sạch, nước muối sinh lý 0,9 %, nhưng tốt nhất là dùng nước biển phun sương vì nó có chứa nhiều khoáng như bạc, kẽm, đồng, mangan... Khi dùng xịt mũi phun sương, những hạt nước muối sẽđi sâu vào hố mũi, luồn lách đến các ngóc ngách, bám lên bề mặt niêm mạc. Mỗi lần xịt mũi cần 2 xịt vào mỗi bên: một xịt lên phía trên và một xịt theo chiều ngang chếch để nước muối có thể thấm lên toàn bộ bề mặt hố mũi. Dạng xịt mũi phun sương này trên thị trường hiện có sản phẩm mang tên Vesim củahãng Merap Group có tác dụng rất tốt.

PGS.TS Nguyễn Hữu Khôi