Dự phòng có ý nghĩa rất quan trọng trong đột quị não

Theo ước tính, mỗi năm nước ta có khoảng 200 nghìn trường hợp đột quị não mới. Con số này mới được GS.TS. Lê Đức Hinh, Chủ tịch Hội Thần kinh học Việt Nam đưa ra tại Hội nghị về đột quị khu vực châu Á Thái Bình Dương 2014 do Hội Thần Kinh Học TP.HCM phối hợp cùng Sanofi tổ chức.

Không có dấu hiệu báo trước

Đột quị não (hay còn gọi là tai biến mạch não) là nhóm bệnh khá phổ biến hiện nay. Giống như tên gọi “đột quị não”, một người đang khỏe mạnh đột ngột gục xuống, liệt nửa người, có thể hôn mê, hay dẫn đến tử vong hoặc sống với các di chứng nặng nề. Chỉ có một số ít người là có thể hồi phục hoàn toàn hay gần hoàn toàn. Lý giải theo cơ sở khoa học thì đó là hiện tượng máu lên não bị gián đoạn đột ngột gây thiếu máu não do mạch máu bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ, hậu quả là tế bào não bị chết do thiếu oxy.

GS.TS. Lê Đức Hinh cho biết: Đột quị não là câu chuyện về chuyển hóa trong con người liên quan đến 2 nguyên nhân chính:Một là mạch não bị tắc có thể do mạch máu bị xơ vữa làm lòng mạch hẹp dần và tắc tại chỗ hoặc cục máu đông hay mảng xơ vữa di chuyển từ những vị trí khác lên động mạch não và gây tắc.Hai là mạch máu bị vỡ do tăng huyết áp đột ngột, vỡ dị dạng động mạch não. Ngoài ra nhiều bệnh nhân có thể có cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua nhưng sau đó người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn trong vòng 24 giờ. Hầu hết các trường hợp xảy ra một cách đột ngột mà không có triệu chứng báo trước.

Nhận biết sớm để điều trị hiệu quả

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu đột quỵ góp phần rất quan trọng trong chuẩn đoán, điều trị và tiên lượng bệnh. Khi thấy một người với các triệu chứng phổ biến nhất là: người bệnh đột ngột thấy tê, yếu hoặc liệt một nửa người, méo miệng, nói đớ lưỡi, không nói được, hoặc không hiểu lời người khác nói; đột nhiên bị mù mắt, chóng mặt, có thể nhức đầu dữ dội, nôn ói, lơ mơ hoặc hôn mê thực sự thì phải nghĩ ngay tới đột quị và phải đỡ bệnh nhân (BN) để không bị té ngã, đặt nằm xuống chỗ thoáng khí, nếu nôn ói hoặc lơ mơ phải để nghiêng đầu sang một bên, lau sạch chất ói hoặc đàm dãi, thức ăn trong miệng để BN thở tốt, tránh hít sặc vào phổi, tuyệt đối không vắt chanh hay cho bất cứ thứ gì vào miệng BN. Sau đó gọi cấp cứu hoặc dùng xe nhanh chóng đưa BN tới bệnh viện gần nhất. Tốt nhất là đưa BN đi cấp cứu ở tư thế nằm. Không cạo gió, cắt lễ, không tự ý dùng thuốc, kể cả thuốc hạ huyết áp mà BN đang uống hằng ngày, cũng không để mất thời gian chờ xem BN có khỏe lại hay không.

GS.TS. Lê Đức Hinh nhấn mạnh, việc điều trị đột quị não là vô cùng khó khăn và phức tạp. Chưa kể nếu may mắn được cứu sống thì tiếp sau đó là một quá trình luyện tập trong nhiều tháng, nhiều năm để giúp phục hồi các chức năng cho cơ thể. Do đó, điều quan trọng hơn cả là phải làm gì để ngừa đột quỵ xảy ra cũng như để phòng đột quị não tái phát.

Dự phòng để ngăn ngừa kịp thời

GS.TS. Lê Đức Hinh cho biết, dự phòng có ý nghĩa rất quan trọng trong đột quị não. Ở người chưa mắc bệnh đây chính là việc phát hiện bệnh sớm và can thiệp kịp thời để ngăn ngừa xảy ra bệnh. Ở người đã mắc tai biến mạch não cần dự phòng bệnh tái phát.Do chúng ta đã biết các yếu tố nguy cơ nên có thể phòng ngừa đột quỵ não bằng các cách sau: tránh nếp sống tĩnh tại, ít vận động, tăng cường tập thể dục, vận động vừa sức sao cho phù hợp với tình hình sức khỏe và bệnh tật hiện tại; không lạm dụng các chất kích thích như: thuốc lá, rượu bia; kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên, điều trị các bệnh lý đi kèm, nhất là các bệnh lý rối loạn chuyển hóa như vừa kể trên; không ăn nhiều mỡ, chất ngọt, tinh bột; nên ăn nhiều rau củ quả; hạn chế muối; đời sống tình cảm tâm lý ổn định, tránh những xúc động hay chấn thương quá mức…