Dự án bauxit bị ảnh hưởng lớn từ suy giảm kinh tế thế giới

Nhưng hiện nay, kinh tế thế giới suy giảm và giá các mặt hàng khoáng sản, trong đó có alumin, cũng giảm theo dẫn đến giảm hiệu quả kinh tế của dự án. Vì thế, TKV đề xuất với Chính phủ một số cơ chế, chính sách trong giai đoạn đầu của dự án để tăng tính hiệu quả.

Đến nay, dự án Tân Rai - Lâm Đồng đã hoàn thành đầu tư, Nhà máy alumin của dự án đang trong giai đoạn chạy thử và ngày 26-12-2012 đã có sản phẩm đầu tiên. Kết quả phân tích bước đầu cho thấy, chất lượng sản phẩm alumin đạt yêu cầu theo hợp đồng EPC đã ký. Tập đoàn đang tích cực chỉ đạo việc hoàn thiện quá trình chạy thử để đưa nhà máy vào sản xuất trong quý II-2013. Một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiệu quả kinh tế của dự án chưa đạt mục tiêu là vốn đầu tư tăng, trượt giá, chi phí nguyên nhiên vật liệu tăng và đặc biệt giá alumin tại thời điểm hiện nay giảm xuống mức dưới 340 USD/tấn…

TKV cho rằng, sẽ không công bằng nếu chỉ đánh giá hiệu quả kinh tế đơn thuần của dự án đối với chủ đầu tư, mà không tính đến hiệu quả kinh tế - xã hội lan tỏa, cũng như ý nghĩa chính trị, an ninh quốc phòng của dự án đối với địa phương và khu vực Tây Nguyên. Dự án sẽ thu hút khoảng 1.500 lao động địa phương, có đóng góp cho ngân sách TƯ và địa phương, tạo điều kiện phát triển công nghiệp hỗ trợ cũng như hạ tầng kỹ thuật, văn hóa xã hội cho địa phương và khu vực. Về khả năng nghiên cứu thu hồi các sản phẩm có ích từ bùn đỏ đã có kết quả ban đầu với khả năng thành công lớn, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam đang khẩn trương hoàn thiện đề tài ở quy mô thử nghiệm để chuyển sang quy mô công nghiệp đối với việc nghiên cứu xử lý bùn đỏ để thu hồi lại xút, sản xuất sắt xốp, xỉ. Nếu thành công sẽ mang lại nguồn thu bổ sung cho dự án và nhất là giảm mức độ ô nhiễm của bùn đỏ, giảm việc đầu tư hồ bùn đỏ, điều này có ý nghĩa quan trọng với dự án. Một trong những yếu tố quan trọng, quyết định mức độ hiệu quả của dự án là giá bán alumin, trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế thế giới, sản xuất nhôm bị chững lại, vì vậy giá alumin cũng giảm theo và đang đứng ở giá thấp (dưới 340 USD/tấn).

Với xu thế nền kinh tế thế giới đang phục hồi, ngành công nghiệp sản xuất nhôm sẽ tăng trở lại và việc giá alumin sẽ tăng là hiện thực (có thời điểm năm 2008 giá alumin đã đạt mức 500 USD/tấn). Theo dự báo của các chuyên gia, giá alumin trên thị trường thế giới giai đoạn 2010-2020 dao động khoảng 300-640 USD/tấn, trung bình khoảng 450 USD/tấn. Với các yếu tố nêu trên cùng các biện pháp tăng cường quản lý, tiết giảm chi phí và cơ chế chính sách thuế, phí hợp lý, về lâu dài, dự án Tân Rai - Lâm Đồng sẽ có hiệu quả kinh tế, đặc biệt là hiệu quả kinh tế - xã hội tổng thể.

Việc quyết định đầu tư dự án Nhân Cơ cũng như dự án Tân Rai là căn cứ vào tính khả thi về kỹ thuật và kinh tế của dự án tại thời điểm xem xét có tính đến mức độ rủi ro của dự án. Vinacomin quyết định đầu tư dự án Nhân Cơ tại tỉnh Đắk Nông đã tuân thủ đầy đủ quy định về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản; tại thời điểm phê duyệt dự án điều chỉnh (tháng 2-2010), dự án đạt hiệu quả kinh tế. Nhà máy alumin Nhân Cơ được khởi công ngày 28-2-2010, hiện nay đã thực hiện 72/73 hạng mục, toàn bộ thiết bị chủ yếu đã tập kết đến chân công trình, nhà thầu đang lắp đặt thiết bị, khối lượng hoàn thành đạt khoảng 51%. Dự kiến hoàn thành đầu tư nhà máy và có sản phẩm vào giữa năm 2014, vì vậy việc dừng dự án Nhân Cơ trong bối cảnh hiện nay là không thực tế. Vì cũng như các dự án đầu tư khác, hiệu quả dự án đã lập phụ thuộc chủ yếu vào biến động của giá thành và đặc biệt là giá bán trong tương lai. TKV đang rà soát, cập nhật và tính toán lại tổng mức đầu tư, kiểm tra lại hiệu quả kinh tế thuần túy cũng như hiệu quả kinh tế - xã hội tổng hợp của dự án.