Hơn 60 giờ ngừng bơm dầu từ Nga tới các quốc gia châu Âu qua ngả Cộng hòa Bê-la-rút-xi-a đã khiến châu Âu lo lắng. Khi việc bơm dầu qua đường ống dẫn dầu lớn nhất, dài nhất thế giới mang tên Druzhba, tiếng Nga có nghĩa là Hữu Nghị, được vận hành trở lại, cả châu Âu thở phào nhẹ nhõm.
Đường ống dẫn dầu Druzhba.
Phó Chủ tịch đường ống dẫn dầu độc quyền thuộc hãng dầu lửa do nhà nước quản lý Transneft, được lắp đặt từ những năm 1960 của thế kỷ trước dưới thời Liên Xô cũ, ông Sergei Grigoryev, đã trịnh trọng tuyên bố với các bạn hàng Tây Âu của Nga cùng các bạn hàng thuộc các quốc gia Đông Âu: “Đường ống Hữu Nghị đang làm việc trở lại. Mọi việc sẽ trở lại bình thường khi lượng dầu cần thiết được lưu hành đầy trong đường ống dẫn”.
Theo các chuyên gia dầu lửa thế giới, đường ống dẫn dầu Druzhba là đường ống dẫn dầu có quy mô lớn nhất và dài nhất thế giới. Đường ống dẫn dầu này xuất phát từ miền trung nước Nga nối với những giếng dầu lớn ở Tây Siberia, sau đó được tiếp nối với những trung tâm lọc dầu lớn ở châu Âu.
Khả năng cung cấp dầu lớn nhất của đường ống dẫn dầu nổi tiếng thế giới này lên tới 2 triệu thùng/ngày. Trong số này có từ 1,4 đến 1,6 triệu thùng được bơm trực tiếp tới các quốc gia bạn hàng thuộc liên minh châu Âu. Phần còn lại được chứa tại các “ga” dầu trên lãnh thổ Bê-la-rút. Chính sự phân công này đã khiến Bê-la-rút làm mình làm mẩy với Nga. Ngay trong ngày 1-1-2007, khi Nga nâng giá dầu cho tương ứng với giá dầu thế giới, Bê-la-rút từ chối nhiệm vụ là quốc gia chuyển tiếp bơm dầu cho các quốc gia bạn hàng của Nga, dù thu nhập từ dầu mỏ mang đến cho quốc gia này 4 tỷ USD/năm...
Đường ống dẫn dầu Druzhba chia làm hai nhánh. Nhánh lớn hơn nằm ở miền bắc Nga. Nhánh này bơm trực tiếp dầu tới hai quốc gia lớn ở châu Âu là Ba Lan và Đức. Thông qua đường ống dẫn dầu này Đức nhận được 500.000 thùng dầu thô/ngày hoặc 1/5 tổng số dầu đã lọc. Các nhà máy lọc dầu bố trí nhằm cung cấp cho khách hàng châu Âu là do các hãng lọc dầu lớn nhất thế giới như Total, Shell và BP nhận thầu. Ba Lan nhập dầu thô thông qua đường ống dẫn dầu Druzhba là 360.000 thùng. Số dầu thô này được lọc thành dầu hàng hóa dùng trong nước và xuất khẩu. Còn một phần dầu thô khác khoảng 170.000 thùng được Druzhba chuyển tới cho trung tâm lọc dầu Gdansk. Năm 2005 Ba Lan tiêu thụ tới 478.000 thùng thông qua đường ống dẫn dầu huyết mạch này. Theo thống kê của tổ chức năng lượng thế giới và hãng lọc dầu lớn nhất nhì thế giới BP thì nhánh đường ống dẫn thứ hai nhỏ hơn chảy qua miền nam Nga cung cấp dầu cho Xlô-va-ki-a, Hung-ga-ri, Séc. Các quốc gia này tiêu thụ khoảng trên dưới 400.000 thùng.
Tác dụng chuyển tải của Druzhba còn có những ý nghĩa to lớn khác. Hai quốc gia thuộc Liên Xô cũ là Lít-va và Bê-la-rút thường xuyên nhận được 300.000 thùng dầu thô cung cấp các trung tâm lọc dầu Mazeikiu và được hãng dầu lửa Butinge xuất sang vùngBan-tích.
Đây không phải là lần đầu tiên Nga sử dụng đường ống dẫn dầu này như một chiếc roi quất nhẹ vàocác đồng minh Đông Âu một thời của họ, buộc các quốc gia này phải có những đáp ứng kinh tế thích hợp hơn với nền kinh tế thị trường của châu Âu hiện các quốc gia Đông Âu và các quốc gia tách khỏi Liên Xô cũ năm 1991.
Năm 2006 Nga đã tuyên bố ngừng bơm dầu qua đường ống Druzhba để trừng phạt Lít-va bán trung tâm lọc dầu Mazeikiu cho Ba Lan chứ không bán cho các công ty của Nga. Tiếp đó đến lượt U-crai-na là nạn nhân. Nhữngcuộc ngừng bơm dầu năm đó cũng đã làmcác quốc gia Đông và Tây Âu phảichống đỡ khá vất vả.
Minh Hạnh
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.