Đồng hành, hướng dẫn các địa phương vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long chủ trì hội nghị.

Khuyến khích thực hiện mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công một cấp

Truyền đạt chuyên đề nêu trên, Vụ trưởng Vụ Tổ chức - Biên chế (Bộ Nội vụ) Vũ Hải Nam cho biết, về tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã, chủ trương đã rõ tại các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các văn bản hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Ban Chỉ đạo Chính phủ.

Về thể chế, đã có Luật Tổ chức Chính phủ; Luật Tổ chức chính quyền địa phương; Nghị định số 150/2025/NĐ-CP ngày 12-6-2025 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và UBND xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Qua một tháng triển khai, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, trên cơ sở kiến nghị, đề xuất của các địa phương, để tạo quyền chủ động cho các địa phương trong tổ chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã bảo đảm phù hợp với quy mô diện tích, dân số, điều kiện, đặc điểm vùng miền, trình độ phát triển kinh tế - xã hội của từng đơn vị hành chính cấp xã, trong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ nghiên cứu xây dựng và báo cáo cấp có thẩm quyền cho chủ trương về phân cấp cho chính quyền địa phương cấp xã được chủ động quyết định thành lập phòng chuyên môn hoặc không thành lập phòng chuyên môn thì bố trí công chức cấp xã theo ngành, lĩnh vực để thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND cấp xã quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực; tiêu chí thành lập thêm các phòng chuyên môn đối với các địa bàn có yêu cầu quản lý phức tạp, quy mô lớn.

Về trung tâm hành chính công cấp xã, trước mắt thực hiện theo Nghị định số 118/2025/NĐ-CP ngày 9-6-2025 của Chính phủ về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế "một cửa", "một cửa liên thông" tại bộ phận “một cửa” và Cổng dịch vụ công quốc gia; thẩm quyền thành lập thực hiện theo hướng dẫn của Văn phòng Chính phủ tại Văn bản số 7216/VPCP-KSTT ngày 4-8-2025; khuyến khích các địa phương có đủ điều kiện thì thực hiện mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công một cấp, giải quyết thủ tục hành chính phi địa giới.

Đồng thời, Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với Văn phòng Chính phủ nghiên cứu và báo cáo cấp có thẩm quyền để hoàn thiện các quy định về hoạt động phục vụ hành chính công đối với một số địa bàn cấp xã có quy mô nhỏ, khối lượng phục vụ ít, không nhất thiết phải duy trì một đơn vị chuyên trách thì sẽ bố trí một bộ phận thuộc văn phòng HĐND và UBND cấp xã để thực hiện nhiệm vụ này.

Về định hướng sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Tại Văn bản số 68/CV-BCĐ ngày 28-5-2025 của Ban Chỉ đạo về định hướng sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập ở địa phương khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, đối với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực giáo dục và y tế: Trước mắt giữ ổn định tại địa phương, chỉ sắp xếp khi thực sự cần thiết và không làm ảnh hưởng đến hoạt động phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân trên địa bàn; duy trì các cơ sở giáo dục; đối với trung tâm y tế huyện chuyển về Sở Y tế quản lý; duy trì các trạm y tế xã thuộc trung tâm y tế hiện nay hoặc sắp xếp các trạm y tế tại cấp xã cũ thành một trạm y tế tại cấp xã mới và các điểm y tế tại các xã cũ để phục vụ người dân.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; khoa học và công nghệ, sự nghiệp kinh tế khác: Sắp xếp, thu gọn đầu mối, giao cấp tỉnh quản lý và có hệ thống mạng lưới cung ứng dịch vụ sự nghiệp công theo khu vực liên xã, phù hợp điều kiện đặc điểm từng địa bàn.

Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực quản lý dự án, phát triển quỹ đất, giải phóng mặt bằng, quản lý chợ, bến xe: Các địa phương căn cứ điều kiện, đặc điểm và khả năng bảo đảm tự cân đối nguồn thu của các hoạt động cung ứng dịch vụ sự nghiệp công để thành lập đơn vị sự nghiệp công lập ở cấp tỉnh (có cơ sở liên xã) hoặc cấp xã, bảo đảm các đơn vị sự nghiệp công lập khi được thành lập sẽ bảo đảm chi thường xuyên và thực hiện chức năng cung ứng dịch vụ sự nghiệp công thuộc các lĩnh vực này trên địa bàn…

UBND cấp xã bố trí công chức chuyên trách hoặc kiêm nhiệm

Ông Vũ Hải Nam cho biết, trên cơ sở vận dụng nội dung hướng dẫn hiện hành của các bộ quản lý ngành, lĩnh vực về vị trí việc làm công chức của chính quyền địa phương các cấp; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn các phòng chuyên môn thuộc UBND cấp xã và dự kiến định hướng của Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tạm thời bố trí khung biên chế đối với các đơn vị hành chính cấp xã, đề nghị trước mắt triển khai vị trí việc làm của công chức cấp xã theo hướng như sau:

Đối với vị trí việc làm công chức lãnh đạo, quản lý ở cấp xã, dự kiến 8 vị trí gồm: Chánh văn phòng HĐND và UBND; trưởng phòng; phó chánh văn phòng HĐND và UBND; phó trưởng phòng; giám đốc trung tâm phục vụ hành chính công; phó giám đốc trung tâm phục vụ hành chính công; chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự cấp xã; phó chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự cấp xã.

Đối với vị trí việc làm công chức cấp xã, dự kiến 20 vị trí, trong đó: Văn phòng HĐND và UBND 3 vị trí (tương ứng các lĩnh vực văn phòng, tư pháp, đối ngoại); phòng kinh tế (đối với xã, đặc khu)/phòng kinh tế, hạ tầng và đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc) 7 vị trí (tương ứng các lĩnh vực tài chính, kế hoạch, xây dựng, giao thông, công thương, nông nghiệp, tài nguyên và môi trường); phòng văn hóa - xã hội 8 vị trí (tương ứng các lĩnh vực nội vụ; dân tộc, lao động, giáo dục và đào tạo; văn hóa, khoa học, thông tin; y tế); Trung tâm phục vụ hành chính công 2 vị trí (tương ứng lĩnh vực phục vụ hành chính công và công nghệ thông tin); ban chỉ huy quân sự xã một vị trí (trợ lý ban chỉ huy quân sự).

Căn cứ tình hình thực tế tại địa phương và yêu cầu nhiệm vụ trọng tâm theo ngành, lĩnh vực tại cấp xã, UBND cấp xã chủ động xác định yêu cầu về chuyên ngành đào tạo của công chức chuyên ngành theo từng lĩnh vực cho phù hợp, bảo đảm thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Căn cứ khối lượng công việc theo từng nhóm nhiệm vụ theo ngành, lĩnh vực, UBND cấp xã bố trí công chức chuyên trách hoặc kiêm nhiệm để thực hiện các nhiệm vụ được giao, bảo đảm phù hợp với định hướng khung biên chế công chức tại cấp xã theo quy định của cấp có thẩm quyền.

Ông Vũ Hải Nam cho rằng, việc vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp bước đầu đã cơ bản thuận lợi, tuy nhiên, quá trình vận hành bộ máy mới sẽ có những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ và tiếp tục hướng dẫn, hỗ trợ từ Trung ương. Vấn đề này cũng đã được Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ lường trước và liên tiếp có những chỉ đạo sát sao.

Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo các đơn vị của Bộ Nội vụ đã trao đổi về các lĩnh vực: Công chức, viên chức; văn thư lưu trữ; tiền lương, bảo hiểm; tuyển dụng giáo viên; sắp xếp vị trí việc làm…

Cục trưởng Cục Văn thư - Lưu trữ Nhà nước (Bộ Nội vụ) Đặng Thanh Tùng cho biết, thời gian tới, sẽ tổ chức các đoàn công tác đến làm việc với 34 địa phương để đánh giá lại quá trình thực hiện các vấn đề liên quan đến văn thư, lưu trữ sau sáp nhập.

Nhấn mạnh vấn đề số hóa tài liệu, ông Đặng Thanh Tùng thông tin, năm 2025, ngành Văn thư - Lưu trữ sẽ phải hoàn thành số hóa được 35% tài liệu đã chỉnh lý tại lưu trữ lịch sử cấp tỉnh, để phấn đấu đến năm 2026 sẽ số hóa 100% số tài liệu đã chỉnh lý. Việc này đòi hỏi các đơn vị cần chia theo giai đoạn và thực hiện theo đúng hướng dẫn.

Bố trí đủ nhân lực vào các vị trí phục vụ người dân, doanh nghiệp

Tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Nguyễn Chí Đoàn cho biết, thành phố Hà Nội sau khi thực hiện các chỉ đạo của các cấp, ngành, về cơ bản vận hành ổn định mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Ông Nguyễn Chí Đoàn cũng bày tỏ sự quan tâm tới nội hàm Kết luận 183-KL/TƯ về thực hiện chế độ, chính sách với cán bộ, công chức theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP, Nghị định số 67/2025/NĐ-CP với yêu cầu kết thúc trước ngày 31-8-2025 và đề nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn rõ là với những đối tượng nào? Đây cũng là nội dung được thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Lâm Đồng quan tâm. Tuy nhiên, về nội dung này, đại diện Bộ Nội vụ cho biết, Bộ sẽ tiếp thu ý kiến và trả lời bằng văn bản tới các địa phương, đơn vị.

Đối với các câu hỏi về việc công chức nơi thừa, nơi thiếu, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long đề nghị, trước mắt, các xã chủ động chuyển nơi thừa sang nơi thiếu, bảo đảm yêu cầu công việc, bố trí đủ nhân lực vào các vị trí việc làm, đặc biệt là các vị trí phục vụ người dân, doanh nghiệp. Sắp tới, Bộ sẽ báo cáo Chính phủ để có hướng dẫn cụ thể.

Tương tự, về thẩm quyền tuyển dụng giáo viên, Bộ Nội vụ sẽ trao đổi với Bộ Giáo dục và Đào tạo, báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương để có hướng dẫn cụ thể. Đồng thời, sắp tới, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu sửa Nghị định số 120/2020/NĐ-CP theo tinh thần quản lý đối với đơn vị sự nghiệp cũng như việc tổ chức sẽ linh hoạt tùy theo đặc thù ở từng địa phương.

Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long nhấn mạnh, sau buổi tập huấn này, Bộ Nội vụ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Trao đổi thêm về việc bố trí công chức chưa đúng vị trí việc làm chuyên ngành đào tạo, ông Trương Hải Long cho biết, sắp tới, các cơ quan liên quan sẽ tổng rà soát việc bố trí theo vị trí việc làm.

“Theo Luật Cán bộ, công chức, lộ trình đến năm 2027 mới thực sự bố trí đúng vị trí việc làm. Giai đoạn trước mắt, trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Nội vụ, các đơn vị tạm thời sắp xếp nhân sự vào các vị trí việc làm để bước đầu thực hiện chế độ, chính sách và xem thừa, thiếu thế nào. Tiếp đó, Ban Chỉ đạo Trung ương sẽ chủ trì xây dựng định mức, khung biên chế mới. Trong thời gian đó, Bộ Nội vụ sẽ hoàn thiện 2 nghị định về vị trí việc làm để các đơn vị vận hành”, Thứ trưởng Trương Hải Long nhấn mạnh.